ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΡΑΝ ΜΟΝΤΑΝΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ
Τις εκτιμήσεις, τις απαντήσεις και τις προτάσεις των πλευρών, επί των συμπερασμάτων που τους παρουσίασε από την περασμένη Παρασκευή, κατέγραψε με την άφιξή του ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, αρχικά σε διμερείς διαδοχικές ημίωρες συναντήσεις με τους δύο ηγέτες και τους ΥΠΕΞ της Ελλάδας και της Τουρκίας, και στη συνέχεια με ξεχωριστές συναντήσεις μεγαλύτερης διάρκειας με τις τρεις εγγυήτριες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο κ. Γκουτέρες ανέτρεψε το πρόγραμμα που είχε οριστεί από την προηγούμενη, αυξάνοντας τις διμερείς συναντήσεις με τους συμμετέχοντες στη διάσκεψη τόσο το πρωί όσο και το απόγευμα, αναζητώντας τις διεξόδους και έχοντας ως παραγωγική και θετική ιδέα ενώπιόν του, σύμφωνα τουλάχιστον με τις πληροφορίες που κυκλοφορούσαν μέχρι το απόγευμα, μόνο την πρόταση Αναστασιάδη.
Η πρωινή πρώτη συνάντηση ήταν διαδικαστική, με τον κ. Γκουτέρες να τονίζει πως τυχόν συμφωνία στα σημεία που έθεσε την περασμένη εβδομάδα μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για λύση, σημειώνοντας πάντως πως αυτό θα γίνει μέσω περαιτέρω διαπραγμάτευσης. Επανέλαβε, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι ο ίδιος δεν διεκδικεί τον οποιονδήποτε ρόλο και κάπου εκεί διέκοψε στη μέση την πρωινή συνάντηση και ανακοίνωσε πως εκτός από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, θα είχε διμερείς συναντήσεις και με τους δύο ΥΠΕΞ. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ο κ. Γκουτέρες πρόσθεσε και άλλες συναντήσεις με τους ηγέτες πριν από την απογευματινή συνάντηση, προκαλώντας την καθυστέρησή της.
Διαβάστε επίσης:
Δεν διένυσε την απόσταση ο Τσαβούσογλου
Γκουτέρες: Ο Άιντε έκανε ό,τι μπορούσε
Αξιωματούχος ΟΗΕ: Ήταν απλά τραγικό, ήμαστε τόσο κοντά
Τσαβούσογλου: Θα δούμε πώς θα συνεχίσουμε
Κοτζιάς: Το όνειρο λύσης παραμένει ζωντανό
Μην πνιγούμε στα μικρά
Νωρίς το πρωί, και μιλώντας με ακτιβιστές της πλατφόρμας Unite Cyprus Now, ο Μουσταφά Ακιντζί τόνισε πως η Πέμπτη είναι η μέρα των αποφάσεων, λέγοντας πως θα δουλέψουν για να ξεπεραστεί το πρόβλημα «χωρίς να πνιγόμαστε στις λεπτομέρειες και επικεντρωνόμενοι στη μεγάλη εικόνα» και τονίζοντας την ανάγκη σε τέτοιες διαδικασίες η μια πλευρά να βοηθά την άλλη. Όταν πάντως δημοσιογράφος ζήτησε από τον κ. Ακιντζί να σχολιάσει την πρόταση Αναστασιάδη, καθώς ο Τ/Κ ηγέτης είχε δηλώσει την προηγούμενη πως θα την αξιολογήσει, ο κ. Ακιντζί δεν απάντησε.
Ενδεικτική του κλίματος και της σοβαρότητας της χθεσινής ημέρας ήταν και το ότι κανένας από τους συμμετέχοντες δεν έκανε δηλώσεις φτάνοντας στο συνεδριακό κέντρο Le Regent. Η μόνη που έκανε δηλώσεις ήταν η ύπατη εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία ανέφερε πως έφτασε την προηγούμενη νύχτα και πως βλέπει να υπάρχει πολιτική θέληση. Τόνισε ότι η ΕΕ θα στηρίξει πλήρως τη διαδικασία και ευχήθηκε το καλύτερο για τη χθεσινή ημέρα.
Μετά τις πρωινές συναντήσεις η εικόνα άρχισε να μετατίθεται. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς ανέφερε πως ο γ.γ. του ΟΗΕ δείχνει κατανόηση για την πρόταση της ελληνικής πλευράς για κατάργηση των Συνθηκών Συμμαχίας και Εγγυήσεων αλλά και για την ανάγκη η Κύπρος να είναι ένα φυσιολογικό κράτος.
Βασικός όρος η καταληκτική ημερομηνία
Η πρότασηΑναστασιάδη, σύμφωνα με πληροφορίες, προβλέπει ελαστικότητα όσον αφορά την ε/κ θέση για ρήτρα συνολικής αποχώρησης των στρατευμάτων (sunset clause) εφόσον η Τουρκία αποδεχθεί να μην υπάρχουν αγήματα αλλά συμμετοχή Ελλήνων και Τούρκων, σε περιορισμένο αριθμό, στην πολυεθνική αστυνομική δύναμη που προτείνει. Περιλαμβάνει ακόμα την εκ περιτροπής προεδρία (με προσπάθεια να υπάρξει κοινό ψηφοδέλτιο), αποδοχή της ίσης μεταχείρισης των Τούρκων υπηκόων με αναλογία όμως 4 προς 1, καθώς και αποδοχή του αιτήματος για την αποτελεσματική συμμετοχή σε όλα τα ομοσπονδιακά όργανα δεδομένων συγκεκριμένων μηχανισμών επίλυσης αδιεξόδου.
Όλα αυτά ωστόσο, σημειώνεται στην πρόταση, νοουμένου πως θα υπάρξει πρόοδος και παραχωρήσεις σε σχέση με την κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεων και των παρεμβατικών δικαιωμάτων αλλά και αν ικανοποιηθεί η θέση των Ε/Κ για ρήτρα συνολικής αποχώρησης των στρατευμάτων (sunset clause), αλλά και τέτοιες εδαφικές αναπροσαρμογές που να αυξάνουν τις περιουσίες που θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση. Σύμφωνα με ε/κ πηγές, εάν δεν υπάρξουν τα αντίστοιχα βήματα από τουρκικής πλευράς, η πρόταση θα θεωρηθεί ως μη γενόμενη.
Παρέμβαση και των Αμερικανών
Παρέμβαση στη διάσκεψη για το Κυπριακό έκανε, διά του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Μάικ Πενς, και ο αμερικανικός παράγοντας.
Ο κ. Πενς συνομίλησε τηλεφωνικώς πρώτα με την εκπρόσωπο της ΕΕ στη διάσκεψη Φρεντερίκα Μογκερίνι.
Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε για τη συνομιλία Πενς - Μογκερίνι ότι συμφώνησαν για τη σημασία της διάσκεψης για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά και «εξέφρασαν την ελπίδα πως οι ηγέτες των Ε/Κ και Τ/Κ θα συμφωνήσουν σε μια διευθέτηση η οποία θα επανενώνει την Κύπρο ως μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, προς όφελος όλων των Κυπρίων».
Στη διάρκεια των χθεσινών διαβουλεύσεων στον Κραν Μοντανά, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη (έτσι κατονομάζεται στην ανακοίνωση του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου) και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί.
Μιλήστε με Ερντογάν
Στη διάρκεια της συνομιλίας τους, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέπτυξε την πρότασή του και εξήγησε ότι με αυτήν προσεγγίζει τόσο τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων όσο και, ασφαλώς, τις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων. Από την πλευρά του, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος επεσήμανε ότι η Ουάσιγκτον παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στο Κραν Μοντανά και ενθαρρύνει όλα τα μέρη να ανταποκριθούν θετικά στη μεγάλη αυτή ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού.
Αξιοποιώντας την ευκαιρία, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε όπως ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ασκήσει την επιρροή του στον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν με τον οποίο θα συναντηθεί στη διάρκεια της συνόδου των G20 στο Αμβούργο.
Σε ανάρτησή του στον λογαριασμό του στο twitter, o κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε πως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Πενς για το Κυπριακό και τη διάσκεψη για την Κύπρο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η συνομιλία διήρκεσε 20 λεπτά, ενώ αργότερα ο κ. Πενς συνομίλησε τηλεφωνικώς και με τον Μουσταφά Ακιντζί.
Ολονύκτια διαπραγμάτευση
Ώρα 2 το πρωί ώρα Ελβετίας, 3 το πρωί ώρα Κύπρου και το δείπνο του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, τον Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, τους ΥΠΕΞ της Ελλάδας Νίκο Κοτζιά και της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου και εκ μέρους της Βρετανίας και της ΕΕ τον ΥΦΥΠΕΞ Άλαν Ντάνκαν και τον Μάρτιν Φερβέι, συνεχιζόταν χωρίς επίσημες ενδείξεις και χωρίς αποτέλεσμα.
Η συζήτηση συνεχιζόταν με μόνο μια παύση για 10 λεπτά διάλειμμα στη 1 το πρωί (2 ώρα Κύπρου) το οποίο εκμεταλλεύτηκε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης για να επικοινωνήσει με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για να τον ενημερώσει για τα τεκταινόμενα, ενώ δεν αποκλείεται να υπήρξε ανάλογη επικοινωνία και από τουρκικής πλευράς.
Οι πληροφορίες θέλουν την κυριότερη διαφωνία να παραμένει στο κατά πόσο θα υπάρχει ρήτρα συνολικής απόσυρσης στρατευμάτων (sunset clause) όπως ζητά η ε/κ πλευρά ή αν θα υπάρξει ρήτρα επανεξέτασης (review clause) κάτι στο οποίο επιμένει η Τουρκία.
Πληροφορίες που κυκλοφορούσαν χθες μέχρι αργά έκαναν λόγο και για πιθανότητα συνολικής κατάργησης των επεμβατικών δικαιωμάτων, ενώ δεν υπήρχε κατάληξη στη διαπραγμάτευση όσον αφορά τους μηχανισμούς εφαρμογής της λύσης. Μέχρι αργά ψες φαίνονταν να είχαν κλειδώσει και η δραστική μείωση των στρατευμάτων από την πρώτη ημέρα της λύσης, καθώς
και η εκ περιτροπής προεδρία.
Το διεθνές ενδιαφέρον για τη διαπραγμάτευση ήταν μεγάλο, καθώς η αμερικανική κυβέρνηση παρακολουθούσε από κοντά. Ήδη από το πρωί ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος Μάικ Πενς είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Μουσταφά Ακιντζί, αλλά και με την ύπατη εκπρόσωπο στην ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι. Σε συνεχή επικοινωνία με την Ελβετία βρίσκονταν Αθήνα, Άγκυρα και Βρυξέλλες.
Τα σενάρια
Από το πρωί τα Ηνωμένα Έθνη μπήκαν σε έναν αγώνα δρόμου για να σώσουν τη διαδικασία και να αποτρέψουν το αδιέξοδο, ώστε οι πλευρές να συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο λύσης -ειδικότερα για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις- που να αποτελέσει τη βάση για τις πλευρές να διαπραγματευτούν τα υπόλοιπα εκκρεμούντα θέματα, με την προοπτική ακόμα και να αποφασιστεί ημερομηνία δημοψηφίσματος και να κλείσει η συμφωνία σε ένα συνολικό πακέτο σε μετέπειτα στάδιο.
Πέρα από το παραπάνω ιδανικό σενάριο, τα Ηνωμένα Έθνη και οι πλευρές είχαν υπόψη τους πως μια άλλη κατάληξη θα μπορούσε να ήταν ένα χαλαρότερο πλαίσιο συμφωνίας για την ασφάλεια, του οποίου να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση σε συνέχιση της διάσκεψης, με την συμμετοχή ίσως και των πρωθυπουργών, αλλά σίγουρα με συγκεκριμένη μεθοδολογία.
Το τρίτο σενάριο ήταν φυσικά η κατάρρευση της διαδικασίας, κάτι που καμία πλευρά δεν ήθελε και το οποίο πηγές στα Ηνωμένα Έθνη επέμεναν πως μπορούσε να αποτραπεί μόνο με αποφασιστικότητα.
Λίγη η πληροφόρηση
Χθες, καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης που εξελίχθηκε με συνεχείς διμερείς συναντήσεις του γ.γ. του ΟΗΕ με όλους τους συμμετέχοντες, οι πλευρές κατάφεραν να μην μεταδώσουν οποιεσδήποτε πληροφορίες για τα όσα συνέβαιναν, με τους Ε/Κ και τους Τ/Κ δημοσιογράφους να αναζητούν ενημέρωση από τους συναδέλφους τους, καθώς οι επίσημες πηγές δεν μιλούσαν παρά για τα διαδικαστικά των συναντήσεων.
Αποτέλεσμα αυτής της μειωμένης ενημέρωσης ήταν και αρκετό ράδιο αρβύλα, όπως έγινε όταν είδηση σε ε/κ ιστοσελίδα για την προγραμματισμένη αναχώρηση της ε/κ αντιπροσωπείας σήμερα το πρωί (όπως είχε προγραμματιστεί και αυτή των δύο ηγετών και του γ.γ. με ελικόπτερο από το Κραν Μοντανά) αναμεταδόθηκε από τουρκικά ΜΜΕ ως αποχώρηση του Προέδρου Αναστασιάδη από τις συνομιλίες. Ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος διέψευσε λίγο μετά τις πληροφορίες μέσω twitter, αναρτώντας φωτογραφία από το δείπνο.
