Η προσπάθεια της συμφιλίωσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων δεν μπορεί να σταματήσει εδώ ακόμα και αν κλείσει και αυτός ο κύκλος των συνομιλιών. Η προσπάθεια είναι δυναμική και ειδικά τα τελευταία χρόνια επιταχυνόμενη. Η κοινωνία των Κυπρίων και στις δύο πλευρές του οδοφράγματος δημιουργεί δεσμούς, ενεργοποιείται και όταν θα είναι έτοιμη θα οδηγήσει τα πράγματα σε θετικές εξελίξεις.
Μέσα, λοιπόν, στη ζοφερότητα του πολιτικού τοπίου, η κοινωνία εξακολουθεί να γεννά νέες ιδέες και νέες συνεργασίες. Ο Κωνσταντίνος Χατζηχριστοφή ψυχολόγος είναι εκ των ιδρυτών μιας νέας δικοινοτικής πλατφόρμας, στην οποία συμμετέχουν επαγγελματίες τόσο Ε/Κ όσο και Τ/Κ. Στόχος της πλατφόρμας είναι μέσα από τις δράσεις της να δώσει κοινωνική στήριξη και ενδυνάμωση στους ανθρώπους στις δύο κοινότητες και να ενισχύσει την κοινωνική επανένταξη ψυχολογικά ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.
Η πλατφόρμα ονομάζεται «Κύκλος», «Cember» στα τουρκικά, και θέλει να συμβάλει στη στήριξη και την ενδυνάμωση ατόμων ή ομάδων, που επιθυμούν να ξεφύγουν από τα τετριμμένα και να δουν τον κόσμο μέσα από μια άλλη οπτική που θα τους κτίσει τις γέφυρες για νέους ορίζοντες. Η ίδια η ΜΚΟ ως δικοινοτική οντότητα κτίζει γέφυρες, ανοίγει έναν νέο κύκλο στην ελπίδα και σαμποτάρει τον φαύλο κύκλο του Κυπριακού προβλήματος.
Επίλυση συγκρούσεων
Μία από τις βασικές δράσεις του «Κύκλου», είναι όπως αφηγείται ο Κωνσταντίνος στον «Π» η επίλυση συγκρούσεων. Όχι μόνο στο ανοικτά θέματα που άφησε πίσω του ο πόλεμος.
Αλλά ο ίδιος θέλει πολύ να δουλέψει με ανθρώπους που υπέφεραν από τα αποτελέσματα του 1974 στην Κύπρο. Με ομάδες ανθρώπων που υπέφεραν από τη σκληρή απώλεια, αλλά και από την εκμετάλλευση που έτυχαν πολιτικά, όπως οι συγγενείς των αγνοουμένων.
«Θέλουμε να κάνουμε τέτοιες ομάδες θεραπείας, αλλά όσοι άνθρωποι προσεγγίσαμε μέχρι τώρα ήταν διστακτικοί και επιφυλακτικοί. Πρόκειται για άτομα που βίωσαν μια τραυματική εμπειρία, αλλά που παρά το πέρασμα του χρόνου το δράμα τους είναι ακόμα εκεί… Για ανθρώπους που κράτησαν την ταυτότητα του θύματος και δυσκολεύονται να κλείσουν αυτόν τον κύκλο. Αυτό που θέλουμε εμείς είναι να δώσουμε στην τραγωδία ένα άλλο νόημα, ώστε να μπορέσουν οι άνθρωποι να απελευθερωθούν από την κατάσταση που τους ταλαιπωρεί. Μια κατάσταση που διέλυσε ζωές ολόκληρες και που η πολιτεία δεν τους βοήθησε να πάνε παρακάτω».
Όσα αναφέρει ο Κωνσταντίνος Χατζηχριστοφή μπορούν να ταιριάξουν άψογα και στον τρόπο που οι δυο κοινωνίες θα μπορούσαν να δουν αλλιώς τα όσα άσχημα βίωσαν και να βρουν τρόπο να θεραπεύσουν τις ανασφάλειές τους, να απελευθερωθούν από αυτές και να συγχωρήσουν και να συμβιώσουν. Ασκώντας και πολιτικές πιέσεις για την πολιτική λύση της ειρηνικής συμβίωσης με αυτήν τη στάση τους.
O Κωνσταντίνος Χατζηχριστοφή είναι από τους ιδρυτές της πλατφόρμας Κύκλος, είναι παντρεμένος με Τ/Κ και ζει στην Κερύνεια.
Τραύμα και γιατρειά
«Η τραγωδία είναι εκεί. Έγινε. Θέλεις όμως εσύ να ζήσεις με αυτήν τη ταυτότητα του θύματος για όλη σου τη ζωή; Ή είναι καιρός να ψάξεις να βρεις πώς αυτή η άσχημη εμπειρία σε διαμόρφωσε και να αναζητήσεις τρόπους που από εδώ και πέρα θα σε εξελίξουν και θα σε κάνουν πιο υγιή;».
Όπως μας εξηγεί ο συνομιλητής μας, το τραύμα περνά από γενιά σε γενιά. Και το ερώτημα που θέτει είναι βασανιστικό: «Θέλεις να είναι αυτή η κληρονομιά σου για τα εγγόνια σου και τα παιδιά σου; Το στατιστικό που χρησιμοποιώ συνήθως σε αυτήν τη συζήτηση είναι η περίπτωση του 1982 με την επέμβαση του Ισραήλ στον Λίβανο. Εκείνοι που ήρθαν πίσω και είχαν διαταραχή μετατραυματικού στρες ήταν εκείνοι που οι γιαγιάδες και οι παππούδες τους ήταν στο Ολοκαύτωμα -παρότι δεν είχαν ζήσει το
Ολοκαύτωμα και τους μεταφέρθηκε μόνο με το λέγειν».
Είναι για αυτό που, όπως σημειώνει, αν ξεπεράσουμε τις τραγωδίες μας και δούμε διαφορετικά τα πράγματα θα μπορέσουμε να αλλάξουμε τη ζωή μας και να ζήσουμε με περισσότερη χαρά.
Αποτυχία συνομιλιών
Άκρως ενδιαφέρουσα είναι η προσέγγιση της διαχείρισης των συγκρούσεων που υιοθετεί η πλατφόρμα, όπου η ιδέα είναι πως
το άτομο δεν επικεντρώνεται πλέον στη σύγκρουση, αλλά στο τι θέλει να αλλάξει στη ζωή του και στο πώς θα το κάνει αυτό. Αυτή η διαδικασία, όπως μας εξηγεί ο Κωνσταντίνος, κάνει το άτομο να εστιάσει στην ελπίδα και στην αισιοδοξία, στην αυτοπραγμάτωση και στην οικοδόμηση μιας νέας πραγματικότητας. Το κάνει να μην φοβάται τον φόβο. Έτσι επέρχεται η αλλαγή, όπως σημειώνει. Μια αλλαγή που θα μπορούσε να ισχύσει και στην περίπτωση της επίλυσης των διαφορών μεταξύ των δύο κοινοτήτων...
«Αυτό μου το έμαθε ένας φίλος Τ/Κ πριν από πολλά χρόνια», μας λέει ο Κωνσταντίνος, «είναι πως ακόμα κι εάν αποτύχουν οι συνομιλίες η μοναδική επιλογή μας είναι να έρθουμε οι άνθρωποι κοντά. Να κτίσουμε στη συμφιλίωση. Να κάνουμε δουλειές μαζί, να αλλάξουμε τις δυναμικές».
Ο γάμος με την Τζερέν
Δυσκολίες θα υπάρξουν. Πάντα υπάρχουν. Το ζήτημα είναι να μην το βάζει κανείς κάτω. Να προσπαθεί να αλλάξει τη ροή του κύκλου.
Το παράδειγμα της ζωής του ίδιου του Κωνσταντίνου μιλά από μόνο του για το πώς αντιλαμβάνεται τις σχέσεις των δύο κοινοτήτων και τις δυσκολίες που προκύπτουν από τη συμβίωση. Όμως με τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα θέματα, προσπερνά τα όποια προβλήματα και ζει το παρόν του συμφιλιωμένος με τον εαυτό του και τους γύρω του.
Ο Κωνσταντίνος είναι παντρεμένος τα δυο τελευταία χρόνια με Τουρκοκύπρια, την Τζερέν, και ζουν μόνιμα στο χωριό Άγιος Γεώργιος της Κερύνειας. Απ' τη μια το βουνό, απ' την άλλη η θάλασσα. Ο Κωνσταντίνος με ρίζες απ' την Πάφο, μέχρι το Ξερό και την Αμμόχωστο, η Τζερέν απ' την Αυδήμου απ' όπου η οικογένειά της έφυγε τη δεκαετία του '60, για να μεταφερθεί στη Λευκωσία. Μετά από τον πόλεμο κατοίκησαν στον Τράχωνα Νεάπολης. Στον Τράχωνα ο παππούς της έμενε στο «σπίτι του Ρωμιού» όπως το αποκαλούσε. Σήμερα το σπίτι έγινε πολυκατοικία. Ο χρόνος αφήνει στο δομημένο περιβάλλον ανεξίτηλα τα σημάδια του όσο περνά.
Η ιστορία τους ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια. Το σύμφωνο συμβίωσης έγινε στη Μονεμβασιά, αλλά επειδή στον βορρά το σύμφωνο δεν είναι μέρος της νομοθεσίας, υποχρεώθηκαν και ξαναπαντρεύτηκαν πριν από δυο εβδομάδες με πολιτικό γάμο στον Δήμο Αγλαντζιάς όπου τους έφεραν και Ευαγγέλιο για να ορκιστούν!
Ο Κωνσταντίνος εργάζεται στις ελεύθερες περιοχές ως ψυχολόγος και η Τζερέν έχει το λογιστικό της γραφείο στην άλλη πλευρά.
Απ' την αρχή γνώριζαν ότι αυτή η συμβίωσή τους θα προκαλούσε κάποιες δυσκολίες στη ζωή τους λόγω της διαφορετικότητά της.
Για την απόφασή του να ζήσει στην Κερύνεια και να παντρευτεί Τουρκοκύπρια δέχτηκε μπούλιγνκ, όπως μας λέει, και από τις δύο κοινότητες. «Υπάρχουν κομπλεξικοί από όλες τις πλευρές, αλλά στον νότο δέχτηκα περισσότερο μπούλινγκ».
Στην ε/κ κοινότητα διαπιστώνει πως ο ρατσισμός είναι περισσότερο θεσμικός. Πέρα από την περίπτωση του Ευαγγελίου στον πολιτικό γάμο -μια άστοχη ενέργεια ούτως ή άλλως σε έναν πολιτικό γάμο την ώρα μάλιστα που το ένα από τα δύο μέλη αυτής της ένωσης δεν ήταν χριστιανός- μας αφηγήθηκε την ιστορία γειτόνων του Τ/Κ οι οποίοι του ζήτησαν να τους βοηθήσει να βγάλουν ταυτότητα της ΚΔ. Μια δημοκρατία, σχολιάζει, που έχει ανάγκη τους μεσάζοντες τρώει με μαθητική ακρίβεια τα μούτρα της. Και επισημαίνει την άσχημη στάση της υπεύθυνης που του έκλεινε το τηλέφωνο, όταν έπαιρνε για να ρωτήσει εάν προχώρησε ο φάκελος. Αλλά και τους οκτώ μήνες που χρειάστηκαν, μετά από πολλά αδιέξοδα, για να γίνει τελικά η δουλειά κατά τύχη.
Στα κατεχόμενα ένιωσε την εχθρική διάθεση των γειτόνων του, δυο ηλικιωμένων Τ/Κ που κατά τα άλλα μιλάνε ελληνικά. Αλλά και φίλων που τον απομονώνουν περισσότερο από τον φόβο ότι θα γίνουν πολλοί οι Ε/Κ που θα μένουν κάποια στιγμή στην άλλη πλευρά κάτι που θα τους στριμώξει την οικονομική δραστηριότητα.
Γενικά διαπιστώνει πως οι δυο κοινωνίες είναι πολύ διαφορετικές. Εμείς έχουμε την τελευταία 20ετία τις επιρροές της Ευρώπης. Η κοινωνία στον βορρά είναι πιο ανδροκρατούμενη. Άλλα είναι τα πρότυπα. Παρ' όλα αυτά όσο διαφορετικές και αν είναι οι κοινωνίες υπάρχουν και συμπεριφορές πανομοιότυπες. Η ίδια εξάρτηση των ανθρώπων από τεχνολογία για παράδειγμα. Φιλοσοφώντας τη ζωή ο Κωνσταντίνος σκέφτεται πως οι άνθρωποι θέλουν πάντα τα ίδια πράγματα: Να ζουν καλά, να βλέπουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν, να πηγαίνουν καλά οι δουλειές τους. Υπό αυτά τα δεδομένα το σταδιακό σμίξιμο της κοινωνίας στις δυο πλευρές του οδοφράγματος είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή.
O Κύκλος διενήργησε στις 6 Μαΐου το πρώτο εργαστήρι του με θέμα τις συγκρούσεις και το πώς κτίζεις γέφυρες. Απευθύνθηκε και στις δύο κοινότητες όπως θα απευθύνονται πολλά εργαστήρια του Κύκλου. Κάποια άλλα πρότζεκτς, όπως για παράδειγμα αυτό που έχει η ομάδα κατά νουν να προχωρήσει, ένα εργαστήρι με θέμα τα δικαιώματα των γυναικών, που να γίνει ξεχωριστά σε μια αγροτική περιοχή στα κατεχόμενα και μία σε μια αγροτική κοινότητα στις ελεύθερες περιοχές, αναμένεται να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για το πώς βλέπουν τον κόσμο οι άνθρωποι στις δύο πλευρές. Αλλά και να δώσουν δεξιότητες στους ανθρώπους για να διαχειρίζονται καλύτερα την ατομική και συλλογική ζωή τους χωρίς συγκρούσεις.
