Τέσσερις πολύ ενδιαφέρουσες δημοσκοπήσεις -δυο ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα και δύο ανάμεσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα- διεξήχθησαν τον περασμένο Φεβρουάριο και Απρίλιο, οι οποίες μετρούν τις απόψεις του κόσμου για τα μεγάλα θέματα τού Κυπριακού και των συνομιλιών για την επίλυση του προβλήματος. Σήμερα, ο «Πολίτης» παρουσιάζει τα κυριότερα ευρήματα από τις δημοσκοπήσεις του Φεβρουαρίου που ετοιμάστηκαν για λογαριασμό της International Peacebuilding Alliance υπό την επιμέλεια του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ δρος Colin Irwin και στην αυριανή έκδοση θα παρουσιαστούν τα σημαντικότερα σημεία των δημοσκοπήσεων του Απριλίου, που αφορούν τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και την πρόθεση ψήφου σε ένα δημοψήφισμα. Οι δημοσκοπήσεις στην ε/κ πλευρά πραγματοποιήθηκαν από τη ΝOVERNA, με τηλεφωνικές συνεντεύξεις (80% με κινητά τηλέφωνα και 20% σταθερά) σε δείγμα 801 ατόμων άνω των 18 ετών (με δομημένο ερωτηματολόγιο διάρκειας 15 λεπτών κατά μέσον όρο). Η δημοσκόπηση στην τ/κ κοινότητα, διεξήχθη από τη Lipa, 3-11 Φεβρουαρίου 2017, σε δείγμα 1.200 ατόμων. Σημειώνεται ότι οι εν λόγω τέσσερις δημοσκοπήσεις μέτρησαν την κοινή γνώμη και στις δυο πλευρές του νησιού, σε μια περίοδο που τα μηνύματα από τις συνομιλίες στο Κυπριακό ήταν αντιφατικά και αρνητικά.
Ασφάλεια - Σύνταγμα
Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και τη συνταγματική τάξη, το 69% του συνολικού δείγματος των ερωτηθέντων στην ελληνοκυπριακή πλευρά, θεωρεί απαράδεκτη την άμεση επέμβαση της Ελλάδας στην ε/κ πολιτεία και της Τουρκίας στην τ/κ πολιτεία (79% αναποφάσιστοι) και μόλις το 6% απαραίτητη (3% επιθυμητή, 10% αποδεκτή). Το 80% θεωρεί απαράδεκτη την επέμβαση με απόφαση κάποιας εγγυήτριας δύναμης (Ηνωμένο Βασίλειο ή Ελλάδα ή Τουρκία), το 71% απαράδεκτη την επέμβαση έπειτα από απόφαση δύο εκ των τριών εγγυητριών δυνάμεων, 61% απαράδεκτη μετά από συμφωνία και των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Το 31% θεωρεί απαραίτητη την επιβολή κυρώσεων εάν συμφωνήσουν τα Ηνωμένα Έθνη μετά από αίτημα της Κύπρου (22% αποδεκτή, 22% απαράδεκτη). Επίσης, 31% θεωρεί απαραίτητη την επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ, εάν η ΕΕ συμφωνήσει έπειτα από αίτημα της Κύπρου (23% αποδεκτή, 21% απαράδεκτη).
Εγγυήσεις - εγγυητές
Το 36% του συνολικού δείγματος των ερωτηθέντων στην ελληνοκυπριακή κοινότητα θεωρεί ουσιώδους σημασίας την πλήρη κατάργηση του συστήματος των εγγυήσεων (29% απαράδεκτη) το 55% (70% οι αναποφάσιστοι) θεωρεί απαράδεκτη τη συνέχιση των εγγυήσεων όπως ισχύει σήμερα, ακόμα και χωρίς το δικαίωμα μονομερούς επέμβασης (14% αποδεκτή), ενώ το 66% θεωρεί απαράδεκτη τη συνέχιση των εγγυήσεων όπως είναι σήμερα, χωρίς καμία αλλαγή (10% αποδεκτή). Το 31% πιστεύει ότι είναι απαράδεκτο να υπάρχουν εγγυήσεις για προστασία της Κύπρου από εξωτερικές απειλές, όπως τρομοκρατία και άλλους όμοιους κινδύνους (27% απαραίτητο, 21% αποδεκτό).
Εξωτερικές απειλές
Σε σχέση με τις εξωτερικές απειλές, το 44% δεν αποδέχεται να ισχύουν ταυτόχρονα νέα συνθήκη και συμμετοχή στο ΝΑΤΟ (9% απαραίτητο, 9% επιθυμητό, 19% αποδεκτό, 11% ανεκτό). Το 36% πιστεύει ότι η Κύπρος δεν πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ για προστασία από εξωτερικές απειλές (13% απαραίτητο, 10% επιθυμητό, 21% αποδεκτό, 11% ανεκτό), ενώ το 38% δεν αποδέχεται μια νέα συνθήκη συμμαχίας μεταξύ της νέας ομοσπονδιακής Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας, η οποία θα έχει αποκλειστική ευθύνη την προστασία της Κύπρου από εξωτερικούς κινδύνους (11% απαραίτητο, 11% επιθυμητή, 23% αποδεκτή, 10% ανεκτή).
Στρατιωτικές δυνάμεις
Πλήρη αποστρατικοποίηση της Κύπρου επιθυμεί ή/και αποδέχεται το 61% των ερωτηθέντων, ενώ διαφωνεί το 32%. Το 52% επιθυμεί ή/και αποδέχεται να έχει η Κύπρος δικό της ομοσπονδιακό στρατό και από τις δύο κοινότητες και το 32% το απορρίπτει (ανεκτό από το 12%). Το 60% δεν αποδέχεται αποχώρηση των τουρκικών και ελληνικών στρατευμάτων σε 15 χρόνια (10% αποδεκτό), ενώ το ποσοστό της μη αποδοχής πέφτει στο 46%, όταν η χρονική περίοδος γίνει 3 χρόνια (41% αποδεκτό ή/και επιθυμητό, 9% ανεκτό). Το 76% δεν αποδέχεται να είναι ίδιος ο αριθμός των ελληνικών και τουρκικών στρατευμάτων και το 60% δεν αποδέχεται παραμονή στο νησί 950 Ελλήνων στρατιωτών και 650 Τούρκων στρατιωτών, όπως προνοούν σήμερα οι συμφωνίες του '60.
Αποτελεσματική συμμετοχή
Το 52% δεν αποδέχεται την αναλογία 50:50 στους ομοσπονδιακούς κυβερνητικούς οργανισμούς και κατά την ψηφοφορία, γύρω στο 60% απορρίπτει την εκ περιτροπής προεδρία με 3/4/5 θητείες για τον Ε/Κ Πρόεδρο και 1/2/1 θητείες για τον Τ/Κ, αντίστοιχα. Απαράδεκτη θεωρεί το 72% την εκ περιτροπής προεδρία με μία θητεία για τον Ε/Κ και μία για τον Τ/Κ Πρόεδρο (29% δέχεται ή/και επιθυμεί την εκ περιτροπής προεδρία, 13 την ανέχεται). Αναφορικά με τη δημιουργία ταμείου εσόδων από την εκμετάλλευση των κυπριακών υδρογονανθράκων για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας, το 85% θεωρεί αυτό το ταμείο σημαντικό ή/και επιθυμητό ή/και αποδεκτό, και μόνον το 7% απορρίπτει αυτήν τη σκέψη.
Ανασφαλείς αισθάνονται οι Τ/Κ
Τα ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια και τη συνταγματική τάξη είναι άκρως σημαντικά και για την τουρκοκυπριακή κοινότητα, και οι τελικές διευθετήσεις φαίνεται ότι θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα σε ένα νέο δημοψήφισμα για τη λύση του Κυπριακού. Στην ερώτηση, εάν το νέο Σύνταγμα και η ασφάλεια στην Κύπρο απειληθούν, ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης και της ασφάλειας, το 51,7% των Τουρκοκυπρίων (και με τους δυο γονείς Τ/Κ) δεν αποδέχεται επέμβαση εάν το αποφασίσει μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις, ενώ 43,3% επιθυμεί/αποδέχεται/ανέχεται μια τέτοια εξέλιξη (διαφωνεί το 51,7% με έναν γονέα Τούρκο). Επέμβαση με συμφωνία και των τριών εγγυητών αποδέχεται ή/και ανέχεται το 65% περίπου των Τουρκοκυπρίων (και με τους δυο γονείς Τ/Κ) και διαφωνεί το 33,3%. Επέμβαση της Ελλάδας στην ε/κ πολιτεία και της Τουρκίας στην τ/κ πολιτεία, αποδέχεται (επιθυμεί, αποδέχεται ή και ανέχεται) το 81%, ενώ 55% των ερωτηθέντων αποδέχεται/ανέχεται κυρώσεις από την ΕΕ, εάν η ΕΕ συμφωνήσει σε σχετικό αίτημα της Κύπρου (43,3% διαφωνεί). Το 43% περίπου αποδέχεται επέμβαση των Ηνωμένων Εθνών, εάν ο ΟΗΕ συμφωνήσει με το αίτημα της Κύπρου (διαφωνεί το 55%).
Εγγυήσεις/εγγυητές
Αναφορικά με τις εγγυήσεις και τους εγγυητές, οι Τουρκοκύπριοι (και με τους δυο γονείς Τ/Κ), σε ποσοστό περίπου 95% θεωρούν απαραίτητες, επιθυμητές, αποδεκτές ή/και ανεκτές τις εγγυήσεις για την ασφάλεια της ενωμένης Κύπρου, και την προστασία των κοινοτήτων. Το 85% επιθυμεί/αποδέχεται/ανέχεται το σύστημα εγγυήσεων όπως είναι σήμερα, χωρίς καμία αλλαγή, και το 83% χωρίς τα μονομερή επεμβατικά δικαιώματα. Το 83,8% δεν θέλει ούτε ν' ακούσει για πλήρη κατάργηση του συστήματος εγγυήσεως (76,7% με έναν γονέα Τούρκο, 74,4% και με τους δυο γονείς Τούρκους).
Εσωτερικές απειλές
Σε σχέση με την εσωτερική ασφάλεια στο νησί, περίπου το 93% θεωρεί απαραίτητη/αποδέχεται/επιθυμεί/ανέχεται την τουρκοκυπριακή Αστυνομία για την τ/κ πολιτεία, το 89% την ελληνοκυπριακή Αστυνομία για την ε/κ πολιτεία, και το 87% ομοσπονδιακή Αστυνομία για την αντιμετώπιση του εγκλήματος σε όλο το νησί (διαφωνεί το 11% και με τους δυο γονείς Τ/Κ και το 23,3% με τον έναν γονέα Τούρκο).
Στρατιωτικές δυνάμεις
Σε ό,τι αφορά τις στρατιωτικές δυνάμεις στην Κύπρο, το 92% θεωρεί ότι ο αριθμός των στρατευμάτων της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Κύπρο, θα πρέπει να είναι ο ίδιος, το 70% ότι η Κύπρος θα πρέπει να έχει τον δικό της ομοσπονδιακό στρατό, με ίσο αριθμό μελών από τις δύο κοινότητες, (72% και με τους δυο γονείς Τούρκους), 56% να συνεχίσουν να ισχύουν οι υφιστάμενες συμφωνίες του '60 για 950 Έλληνες και 650 Τούρκους στρατιώτες (42,8% διαφωνεί), και το 82,3% διαφωνεί με την πλήρη αποστρατικοποίηση της Κύπρου. Επιπλέον, περίπου το 87% διαφωνεί με την αποχώρηση των ελληνικών και τουρκικών στρατευμάτων, αμέσως ή και μέσα σε 3 χρόνια. Το 78,7% διαφωνεί με την αποχώρηση των στρατευμάτων και σε 15 χρόνια.
Αποτελεσματική συμμετοχή
Το 80% των Τουρκοκυπρίων (και με τους δυο γονείς Τ/κ) θέλουν η προεδρία να μοιράζεται το ίδιο μεταξύ των δύο κοινοτήτων, δηλαδή μια θητεία για τον Ε/Κ Πρόεδρο και μια για τον Τ/Κ, και μόνον το 19% διαφωνεί. Με την εναλλαγή της προεδρίας συμφωνεί το 84%. Το 82% θέλει η ψηφοφορία στους θεσμούς της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, για καθαρά διοικητικά ζητήματα, να απαιτεί απλή πλειοψηφία, και το 87% στα όργανα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, να ισχύει η αναλογία 50:50 για τη συμμετοχή και την ψηφοφορία. Σε σχέση με την εκ περιτροπής προεδρία, το 63,8% απορρίπτει τη διευθέτηση για δύο θητείες για τον Ε/Κ Πρόεδρο και μία θητεία για τον Τ/Κ, το 91,7% για 4 θητείες με μία, και το 87,5% για 3 θητείες για τον Ε/Κ και μία θητεία για τον Τ/Κ Πρόεδρο.
O Colin της ειρήνης
Ο δρ Colin Irwin γεννήθηκε στην Αγγλία. Το 1981 πήρε πτυχίο στην Ανθρωπολογία, τις Θρησκευτικές Σπουδές και τη Φιλοσοφία, από το Πανεπιστήμιο της Μανιτόμπα (Καναδάς) και, το 1984, διδακτορικό στις Κοινωνικές Επιστήμες από το Πανεπιστήμιο των Συρακουσών. Διετέλεσε κύριος ερευνητής στο σχέδιο «Δημιουργία ειρήνης και δημόσιας πολιτικής στη Βόρειο Ιρλανδία», ενώ για τη στήριξη των διαπραγματεύσεων για τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, που υπογράφηκε στο Μπέλφαστ το 1998, διεξήγαγε εννέα δημοσκοπήσεις σε συνεργασία με τα πολιτικά κόμματα. Με χρηματοδότηση από διάφορες ΜΚΟ, τις κυβερνήσεις Βρετανίας και Καναδά, καθώς και από το Υπουργείο Εξωτερικών της Νορβηγίας, επέκτεινε το έργο του σε όλον τον κόσμο. Ασχολήθηκε με τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο, τους μουσουλμάνους του Ηνωμένου Βασιλείου, το Κασμίρ, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, τη Σρι Λάνκα και τη Συρία. Είναι μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης Έρευνας Δημόσιας Γνώμης. Ως εμπειρογνώμονας για την κοινή γνώμη, τη δημόσια διπλωματία και τις ειρηνευτικές διαδικασίες, παρείχε συμβουλές στο Τμήμα Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων του ΟΗΕ (DPKO) σε σχέση με τις διαδικασίες και τις βέλτιστες πρακτικές του. Διδάσκει στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ασία, και έχει συγγράψει βιβλία και πάρα πολλά άρθρα για τα θέματα ειρήνης. Ως επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ αναπτύσσει, σήμερα, έναν «Δείκτη Ειρήνης του Λαού» που βασίζεται σε αντιλήψεις για την παγκοσμιοποίηση και στην ενσωμάτωση των μεθόδων του στις «ειρηνευτικές δημοσκοπήσεις». Προσκλήθηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο, το 1998, από το Ελληνοτουρκικό Φόρουμ. Έκτοτε, επισκέπτεται κατά διαστήματα το νησί μας και πρόσφατα έχει ολοκληρώσει δύο «δημοσκοπήσεις για την ειρήνη» με στόχο τη στήριξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού. Η εργασία του χρηματοδοτείται από τη διεθνή, μη κυβερνητική οργάνωση οικοδόμησης ειρήνης «Interpeace» (με έδρα τη Γενεύη της Ελβετίας). Οι δημοσκοπήσεις του είναι μέρος μιας σειράς τριών ερευνών κοινής γνώμης, που έτρεξαν στην ελληνοκυπριακή κοινότητα από τη Noverna και στην τουρκοκυπριακή κοινότητα από τη Lipa. Ο «Πολίτης» δημοσιεύει σήμερα επιλογές από τα πιο σημαντικά ευρήματα των δύο τελευταίων δημοσκοπήσεων του δρος Irwin.
