Πόρισμα για χρυσά διαβατήρια: Όλοι έβαλαν ένα λιθαράκι για να χτιστεί η διαφθορά

Ουδείς εκφεύγει της κρίσης της τετραμελούς ανεξάρτητης ερευνητικής επιτροπής για τις κατ' εξαίρεση πολιτογραφήσεις. Στην τελική έκθεση της επιτροπής, η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες (με απάλειψη στοιχείων για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων και δημόσιου συμφέροντος), επιρρίπτονται ευθύνες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στο Υπουργικό Συμβούλιο, σε συγκεκριμένους υπουργούς και υπουργεία, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, σε βουλευτές, στον γενικό ελεγκτή, σε κρατικές υπηρεσίες, σε δικηγόρους, λογιστές και παρόχους. Η επιτροπή εισηγείται επίσης την αποστέρηση υπηκοότητας σε αριθμό επενδυτών, αλλά και τη διερεύνηση τυχόν ποινικών αδικημάτων που ενδεχομένως διαπράχθηκαν από «επενδυτές» ή μεσάζοντες.

Στο κάδρο ο Πρόεδρος

Η αδιαμφισβήτητη σχέση του Προέδρου της Δημοκρατίας με το Δικηγορικό Γραφείο «Νίκος Αναστασιάδης», το οποίο διαχειρίζονται ως μέτοχοι κατά 50% οι θυγατέρες του, εκθέτει τον πρώτο πολίτη της χώρας και όχι για πρώτη φορά. Όπως σημειώνεται στην έκθεση, «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετείχε στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου όπου το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε και αιτήσεις που προωθούσε το δικηγορικό γραφείο (στο οποίο συγγενείς του, 1ου βαθμού, κατείχαν το 50%) ή άλλα πρόσωπα, τα οποία ήταν συνδεδεμένα με αυτόν, και συμμετείχαν στο πρόγραμμα μέσω της παροχής άλλων υπηρεσιών (εταιρεία του γαμπρού του). Το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει δικαίωμα ψήφου, κατά την άποψή μας δεν απαλλάσσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από την υποχρέωση και αυτός να ενεργεί με απόλυτη αμεροληψία και να φαίνεται ότι ενεργεί κατ’ αυτόν τον τρόπο». Το Υπουργικό υπό την προεδρία Αναστασιάδη ενέκρινε 50 αιτήσεις που προώθησε το Δικηγορικό Γραφείο «Νίκος Αναστασιάδης».

Σε σχέση με τα ταξίδια του Προέδρου στις Σεϋχέλλες με το ιδιωτικό αεροσκάφος Σαουδάραβα ο οποίος πολιτογραφήθηκε μαζί με δεκάδες μέλη της οικογένειάς του, η έκθεση αναφέρει με νόημα πως «η πολιτογράφηση της δεύτερης συζύγου του (Σαουδάραβα) έλαβε χώρα μετά την επιστροφή του Προέδρου Αναστασιάδη από το πρώτο ταξίδι, τον Αύγουστο του 2015». Επίσης, αναφέρεται πως «μερικές από τις πολιτογραφήσεις αυτές (μελών της οικογένειας του Σαουδάραβα) έγιναν καθ’ υπέρβαση των προνοιών του Νόμου, αφού ο Νόμος δεν παρείχε εξουσία στο Υπουργικό Συμβούλιο για πολιτογράφηση των μελών των οικογενειών των αλλοδαπών επενδυτών/επιχειρηματιών». Πάντως, ενώπιον της επιτροπής «δεν τέθηκαν οποιαδήποτε στοιχεία τα οποία να συνδέουν τις πολιτογραφήσεις με το δωρεάν ταξίδι που πραγματοποιήθηκε μετά την πάροδο 3 ετών (2018) από τις εν λόγω πολιτογραφήσεις».

Δεοντολογία και υπουργοί

Η ερευνητική επιτροπή εξετάζοντας τις ευθύνες του Υπουργικού Συμβουλίου καταλήγει σε συμπεράσματα τόσο για το Σώμα όσο και για συγκεκριμένους υπουργούς (Μάριο Δημητριάδη, Σάββα Αγγελίδη). Σημειώνεται πως το Υπουργικό Συμβούλιο λειτουργούσε, «κατά παράβαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης», στη βάση του αξιώματος ότι «ουδείς μπορεί να είναι κριτής της δικής του υπόθεσης». Παρά το γεγονός, αναφέρεται στην έκθεση, ότι από το 2013 υπήρχε Κώδικας Δεοντολογίας αυτόν δεν τον τηρούσαν ούτε ο Πρόεδρος ούτε κάποια μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, παρά το ότι ο Πρόεδρος δήλωσε πως δεν είχε δικαίωμα ψήφου και οι υπουργοί ότι δεν γνώριζαν την ταυτότητα των παρόχων ώστε να δηλώνουν οποιοδήποτε άμεσο ή έμμεσο συμφέρον τους και να αυτοεξαιρούνται ως όφειλαν.

Γίνεται ειδική αναφορά στον πρώην υπουργό Συγκοινωνιών Μάριο Δημητριάδη, ο οποίος συμμετείχε σε συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου στις οποίες εγκρίθηκαν 137 πολιτογραφήσεις που είχε προωθήσει το δικηγορικό γραφείο του πατέρα του. Επίσης, για τον βοηθό γενικό εισαγγελέα και πρώην υπουργό Άμυνας Σάββα Αγγελίδη σημειώνεται πως συμμετείχε σε συνεδρίες κατά τις οποίες εγκρίθηκαν τρεις πολιτογραφήσεις από δικηγορικό γραφείο με το οποίο ήταν συνδεδεμένος. Επίσης, τόσο ο κ. Δημητριάδης όσο και ο κ. Αγγελίδης συμμετείχαν στις συζητήσεις που πραγματοποιούνταν με σκοπό την αλλαγή των κριτηρίων του ΚΕΠ. Κατά την ερευνητική επιτροπή «οι πρώην υπουργοί όφειλαν όχι μόνο να ενεργούν με απόλυτη αμεροληψία, αλλά και να φαίνονται ότι ενεργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο».

Βουλευτές και συμφέροντα

Στην έκθεση της ερευνητικής επιτροπής, πέραν των ευθυνών που επιρρίπτονται στη Βουλή για ελλιπή έλεγχο του ΚΕΠ, σημειώνονται πιθανές ευθύνες για σύγκρουση συμφερόντων στον πρόεδρο του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλο, τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του κόμματος Πανίκο Λεωνίδου και τον πρόεδρο της Επιτροπής Νομικών (τέως βουλευτή του ΔΗΣΥ) Γιώργο Γεωργίου. Και οι τρεις συμμετείχαν σε συνεδριάσεις για τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις παρά το ότι συνδεδεμένα με αυτούς δικηγορικά γραφεία υπέβαλαν αιτήσεις για λογαριασμό επενδυτών. Αναφορά γίνεται και στον Χριστάκη Τζιοβάνη του ΑΚΕΛ. Αυτό που σημειώνεται είναι πως η συμμετοχή τους σε συνεδρίες «δεν είναι παράνομη διότι κάτι τέτοιο δεν απαγορεύεται από οποιαδήποτε κείμενη νομοθεσία. Εντούτοις ενδεχομένως τίθενται θέματα δεοντολογίας για τη συμμετοχή των εν λόγω βουλευτών στη διαδικασία τροποποίησης του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου το 2017, το 2019 και το 2020 καθώς και της έγκρισης των σχετικών Κανονισμών το 2020». Η έκθεση επισημαίνει και την εμπλοκή του Δημήτρη Συλλούρη, όπως αυτή προέκυψε μέσα από το βίντεο του Al Jazeera, αλλά και λόγω της εταιρείας του πρώην γαμπρού του, ο οποίος λειτουργούσε ως πάροχος σε υποθέσεις πολιτογραφήσεων. Τόσο ο Νικόλας Παπαδόπουλος όσο και ο Πανίκος Λεωνίδου με επιστολές τους στην ερευνητική επιτροπή υποστήριξαν πως δεν υπάρχει θέμα σύγκρουσης συμφέροντος, παρουσιάζοντας διάφορα στοιχεία. Ωστόσο, η επιτροπή εκτιμά πως ενδεχομένως υπάρχει θέμα δεοντολογίας. Τέλος, η ερευνητική επιτροπή σημειώνει πως «από τα ενώπιόν μας τεθέντα στοιχεία δεν διαφαίνεται ότι οι βουλευτές Νικόλας Παπαδόπουλος και Πανίκος Λεωνίδου παραβίασαν τον σχετικό Κανόνα της Βουλής που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο εφόσον αυτός αφορούσε μόνο άμεσο και προσωπικό συμφέρον».

Στραβά μάτια ο Οδυσσέας

Ευθύνες για αμέλεια, ίσως και ηθελημένη, επιρρίπτει η ερευνητική επιτροπή και στον γενικό ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Μάλιστα, γίνονται πολύ συγκεκριμένες αναφορές για στοιχεία και καταγγελίες που είχε ενώπιόν του για πολλά χρόνια χωρίς να κάνει οτιδήποτε:

• Κατά το 2016, όταν λειτουργός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας διεξήγαγε έλεγχο για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα εντόπισε πολύ σημαντικά στοιχεία, ετοίμασε σχετική έκθεση, η οποία ωστόσο δεν προχώρησε και δεν εκδόθηκε.


• Αναφορές από τους βουλευτές κ. Κωστή Ευσταθίου και κ. Ηλία Μυριάνθους, ημερομηνίας 25.9.2017, για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.


• Το 2017 έλεγχος για την προτεινόμενη ανάπτυξη στο χωριό Πέρα Πεδί από συγκεκριμένο αλλοδαπό επενδυτή, ο οποίος πολιτογραφήθηκε κατ’ εξαίρεση.


• Τον Φεβρουάριο του 2019 καταγγελία που υποβλήθηκε στην Ελεγκτική Υπηρεσία από τον κ. Γιώργο Περδίκη αναφορικά με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.


• Συλλογή στατιστικών στοιχείων που ζήτησε η Ελεγκτική Υπηρεσία τον Ιανουάριο του 2020 και αφορούσαν το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.


• Έλεγχος της κατ’ εξαίρεση πολιτογράφησης επενδυτή και της οικογένειάς του τον Ιανουάριο του 2020.


• Καταγγελία για παράνομη ή και παράτυπη κατ’ εξαίρεση πολιτογράφηση αλλοδαπών που έλαβε η Ελεγκτική Υπηρεσία στις 2.6.2020.

Είναι προφανές ότι ο κ. Μιχαηλίδης μπορούσε τουλάχιστον από το 2016 να θέσει θέμα κατάχρησης του ΚΕΠ αφού είχε κάνει έρευνα και είχε ενώπιόν του τα απαραίτητα στοιχεία. Ωστόσο, επέλεξε να κρατήσει εκείνα τα στοιχεία και τη σχετική έκθεση στο συρτάρι μέχρι το 2020.