Μεγάλη δυναμική στην εμπορικότητα του χαλλουμιού έχει ομολογουμένως δημιουργήσει η κατάθεση εκ μέρους της κυβέρνησης του φακέλου για την κατοχύρωση του κυπριακού παραδοσιακού τυριού. Κατά το 2016 η Κύπρος είχε συνάλλαγμα ύψους 103 εκατ. ευρώ από τις εξαγωγές 15 χιλιάδων τόνων χαλλουμιού, και όπως δηλώνει στον «Π» ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Νίκος Κουγιάλης, σταδιακά με την κατοχύρωση το ποσό αυτό θα διπλασιαστεί, αγγίζοντας τα 200 εκατ. ευρώ. ετησίως. Οπότε, χαμογελά μπροστά στην κάμερα. Δεν χρειάζεται καν να ακούσει το say cheese. To say Halloumi έχει και νόημα, αφού διαβλέπει καλύτερη εμπορική αξία στο χαλλούμι και εξασφάλιση καλύτερων τιμών λόγω της αύξησης της ποσόστωσης του αιγοπρόβιου γάλακτος.
Όλη η κινητικότητα που υπάρχει γύρω από το χαλλούμι συνεπάγεται επενδύσεις, τόσο στον πρωτογενή τομέα της κτηνοτροφίας, όσο και στη μεταποίηση και είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης στα στρατηγικά σχέδια της χώρας μας για την ανάπτυξη του χαλλουμιού. Μια ψήφος εμπιστοσύνης στα τυφλά, όπως αναγνωρίζεται κι από τους ίδιους τους επενδυτές, καθώς η έκβαση της απόφασης για κατοχύρωση του χαλλουμιού ως προϊόντος προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης παραμένει άγνωστη. Εκτιμάται πως σε δύο με τρεις μήνες θα υπάρχει απόφαση.
Ο Κουγιάλης δηλώνει αισιόδοξος για το αποτέλεσμα, και οι επενδυτές συμφωνούν προφανώς, γι’ αυτό βάζουν τα χρήματά τους στον τομέα της γαλακτοπαραγωγής και της τυροκομίας. Το πόσο μικρό ή μεγάλο ήταν τελικά το ρίσκο τους, λόγω της αστάθειας σε αυτό τον σημαντικό μεταβλητό παράγοντα, θα φανεί σύντομα.
Η περίπτωση Δωδώνης
Πάντως, στην περίπτωση της Δωδώνης, της μεγάλης ελληνικής εταιρείας με το εκτεταμένο δίκτυο εξαγωγών της φέτας, η οποία εδώ και έξι μήνες λειτουργεί στην Κύπρο τυροκομείο παρασκευής χαλλουμιού, τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα ήταν πέρα από τις προσδοκίες.
«Και για το 2017 οι ενδείξεις είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικές. Έχουμε σημαντικές παραγγελίες και κλειστό πρόγραμμα για ολόκληρο τον χρόνο», εξηγεί στον «Π» ο διευθύνων σύμβουλος της Δωδώνης Κύπρου, Πανίκος Χατζηκώστας.
Για τον πρώτο χρόνο της δραστηριότητάς της η Δωδώνη σκόπευε να παρασκευάσει 1.000 τόνους χαλλούμι. «Αυτοί οι στόχοι ήδη έχουν ξεπεραστεί. Τώρα έχουμε εγκρίνει ένα αναθεωρημένο επενδυτικό πλάνο το οποίο θα αυξήσει τη δυναμικότητα της βιομηχανίας μας σημαντικά».
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, μέχρι το τέλος του 2016 η εταιρεία θα είχε στο ενεργητικό της 30 υπαλλήλους, καταρτισμένοι οι περισσότεροι στον κλάδο της τυροκομίας και της τεχνολογίας τροφίμων. Από τους πρώτους μήνες λειτουργίας ο αριθμός αυτός έχει διπλασιαστεί, άλλο ένα γεγονός που δείχνει τις προοπτικές.
Η επιτυχία οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, εκτιμά ο κ. Χατζηκώστας. «Μας έχει βοηθήσει αφενός το μεγάλο δίκτυο της Δωδώνης στο εξωτερικό κι αφετέρου το γεγονός ότι το πρόκειται για ένα σύγχρονο εργοστάσιο, κτισμένο με βάση τα τελευταία πρότυπα, έχει ενθαρρύνει πάρα πολλούς αγοραστές για να παραγγείλουν από εμάς σημαντικές ποσότητες χαλλουμιού».
Σημαντικό παράγοντα επιτυχίας για μία βιομηχανία χαλλουμιού αποτελεί και η εξασφάλιση των αναγκαίων ποσοτήτων γάλακτος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στη βάση συμφωνιών με συγκεκριμένες φάρμες.
Επενδύσεις στην κτηνοτροφία
Η Δωδώνη ετοιμάζεται και σε λίγους μήνες θα είναι έτοιμη βγάλει στην αγορά κι ένα νέο προϊόν, το χαλλούμι από βιολογικό γάλα.
Αυτό θα συμβεί χάρη σε δύο νέες μονάδες αιγοπροβατοτροφίας οι οποίες μπαίνουν στην παραγωγή και θα παράγουν βιολογικό αιγοπρόβιο γάλα.
Ο Στέλιος Σάββα είναι επενδυτής και συνεταίρος σε αυτές τις μονάδες. Ήδη μαζί με τρεις άλλους επενδυτές συμμετέχει σε δύο φάρμες, μία παραγωγής αγελαδινού γάλακτος και μία συμβατικού αιγοπρόβιου γάλακτος. Ο ίδιος δούλευε στο εξωτερικό για πολλά χρόνια στον τομέα του real estate, έκτιζε εμπορικά κέντρα, ενώ συμμετείχε και σε βιομηχανίες ρούχων. Σήμερα εξακολουθεί να έχει μία βιομηχανία ενδυμάτων στην Αίγυπτο.
«Αυτό που βλέπουμε ως επενδυτές είναι πως η πρωτογενής οικονομία στην Κύπρο έχει μέλλον. Όπως και η βιομηχανία του χαλλουμιού. Κι αφού αυτό το έχει αναγνωρίσει και η κυβέρνηση, θα έπρεπε να βοηθήσει πολύ περισσότερο τον τομέα για ταχεία ανέλιξη με την παροχή χορηγιών και τεχνογνωσίας», σημειώνει, τονίζοντας πως ακόμη τα επενδυτικά σχέδια για νέες μονάδες γαλακτοπαραγωγής δεν έχουν αρχίσει να εξετάζονται…
«Αυτό που διαπιστώνω είναι πως υπάρχει μία χρονοτριβή στην εφαρμογή των μέτρων που εξήγγειλε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Για αυτές τις δουλειές δεν μπορείς να περιμένεις χρόνια. Διότι οι συνθήκες και οι συγκυρίες αλλάζουν».
Φειδωλές οι τράπεζες
Από την άλλη, ο κ. Σάββα βλέπει πως σημαντικό εμπόδιο στην ανάπτυξη του τομέα είναι η έλλειψη δανειοδότησης. «Κι επιδοτήσεις να υπάρχουν, από τη στιγμή που οι τράπεζες δεν παραχωρούν δάνεια τα πράγματα κινούνται πολύ αργά και υπάρχει κίνδυνος να χάσουμε το τρένο. Στη δική μας περίπτωση, εάν δεν επενδύαμε ιδία κεφάλαια δεν θα προχωρούσαμε και δεν θα είχαμε σήμερα δύο μονάδες κτηνοτροφίας, ούτε θα ξεκινούσαμε με τη δημιουργία άλλων δύο. Για να φτιάξεις μια φάρμα σήμερα θέλεις τουλάχιστον ένα εκατομμύριο. Διαφορετικά οι μονάδες θα είναι πολύ μικρές, θα είναι ασύμφορες και είτε θα κλείσουν είτε θα μείνουν στάσιμες».
Η τεχνογνωσία
Οι φάρμες στις οποίες συμμετέχει ο Στέλιος Σάββα είναι απ’ τις λίγες στην Κύπρο, όπως ο ίδιος εκτιμά, που παράγουν ίσες ποσότητες γάλακτος και τους 12 μήνες του χρόνου. Η τεχνογνωσία, επισημαίνει, είναι βασικό στοιχείο της επιτυχίας μίας μονάδας κτηνοτροφίας, που σε ένα γενικότερο πλαίσιο επηρεάζει και τη σταθερότητα του κλάδου ολόκληρου.
«Χρειάζεται οργάνωση και επένδυση, χρειάζεται σταθερότητα ο τομέας, γι' αυτό είναι σημαντικό να εγκριθεί ο φάκελος για να έχουμε ένα πλάνο σε ό,τι αγορά στις ποσοστώσεις. Αυτά δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Επιπλέον, χρειάζεται και τεχνογνωσία κι εμείς επενδύσαμε σε αυτό πολύ. Φέραμε άτομα από το εξωτερικό και δαπανήσαμε πολλά, ενώ χρειάστηκε να επενδύσουμε λεφτά και στην έρευνα σε ό,τι αφορά στην παραγωγικότητα των ζώων, έναν τομέα που θεωρούμε ότι το κράτος όφειλε να είχε τις γνώσεις, να είχε τις απαντήσεις και να μας τις έδινε», κατέληξε ο κ. Σάββα, τονίζοντας παράλληλα πως ο κλάδος έχει μεγάλη προοπτική και μέλλον, φτάνει το κράτος να παρέχει το σωστό περιβάλλον και την τεχνογνωσία στους επιχειρηματίες.
127 αιτήσεις για επιχορήγηση νέων μονάδων αιγοπροβατοτροφίας
Ο Νίκος Κουγιάλης, ερωτηθείς από τον «Π» για τα σχέδια που υιοθέτησε το υπουργείο για αύξηση της παραγωγής πρόβιου και αιγινού γάλακτος, μας είπε πως υπάρχουν τρία σχέδια συνολικής αξίας 35 εκατ. ευρώ. για την περίοδο 2015-2020.
Το πρώτο στοχεύει στην αύξηση του γάλακτος που θα πρέπει να καταλήγει στα τυροκομεία. Συνήθως οι γαλακτοπαραγωγοί το κρατάνε για τον εαυτό τους και φτιάχνουν οι ίδιοι χαλλούμια, που τα διαθέτουν με κάποιον τρόπο στην αγορά. Κι αυτό επειδή η τιμή του αιγοπρόβιου γάλακτος είναι χαμηλή και ζυγίζοντας τα πράγματα τούς συμφέρει καλύτερα η πρακτική της παραγωγής έστω και μικρών ποσοτήτων χαλλουμιού και διάθεσής τους στην αγορά από τους ίδιους τους κτηνοτρόφους. Το μέτρο της επιδότησης του αιγοπρόβιου γάλακτος κατά 10 σεντ περίπου το λίτρο φιλοδοξεί να αυξήσει την παράδοση γάλακτος στα τυροκομεία και συνεπώς και τις εξαγωγές. Το μέτρο ξεκίνησε το 2015 και θα συνεχίσει μέχρι το 2020, και συνολικά θα έχει ένα κόστος 3 εκατ. ευρώ.
Μεγάλο το ενδιαφέρον για τη δημιουργία νέων μονάδων αιγοπροβατοτροφίας. Έγιναν 127 αιτήσεις στο μέτρο της επιχορήγησης νέων κτηνοτροφικών μονάδων
Το δεύτερο μέτρο αφορά στην αύξηση της παραγωγικότητας των προβάτων και των αιγών. Πολλοί κτηνοτρόφοι σταμάτησαν να ταΐζουν τα ζώα τους, με την έννοια ότι απλώς τα συντηρούν και συνεπώς δεν παράγουν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους. Σήμερα οι φάρμες προβάτων και αιγών παράγουν μόλις στο 50% των δυνατοτήτων τους, δηλαδή 50 εκατ. λίτρα. Για ανατροπή αυτής της κατάστασης, το κράτος προσφέρει στους αιγοπροβατοτρόφους 12 εκατ. ευρώ, πληρώνοντας 15 ευρώ ετησίως για την καλύτερη ευημερία του κάθε ζώου. Στόχος είναι το 2020 η παραγωγικότα των ζώων να αγγίξει το 90%, φτάνοντας τα 80 εκατ. λίτρα.
Ο τρίτος στόχος είναι η αύξηση του ζωικού πληθυσμού κατά περίπου 80 χιλιάδες ζώα, δηλαδή από τις 370 χιλιάδες τώρα στις 450 χιλιάδες, με στόχο να μπουν στην αγορά επιπλέον 30 εκατ. λίτρα γάλακτος. Για να το πετύχει αυτό θα επιχορηγήσει με 20 εκατ. ευρώ όσους ενδιαφερόμενους θέλουν να εισέλθουν στον τομέα της παραγωγής αιγοπρόβιου γάλακτος. Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο, αφού ενώπιον του υπουργείου υπάρχουν 127 αιτήσεις για νέες μονάδες αιγοπροβατοτροφίας. Οι συνολικές επενδύσεις τους κυμαίνονται στα 40-45 εκατ. ευρώ και όσοι αιτητές εγκριθούν θα πάρουν το 25% της δαπάνης.
Στο μεταξύ ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον κ. Κουγιάλη, υπάρχει και για νέα τυροκομεία ή για επέκταση των υφιστάμενων. Ενώπιον του Υπουργείου Εμπορίου, στο πρόγραμμα της μεταποίησης για παροχή επιχορηγήσεων, υπάρχουν 400 αιτήσεις!
