Τι είδα στο Μακάρειο Νοσοκομείο;

Τον περασμένο Οκτώβριο, μια ταυτόχρονη περιπέτεια της υγείας και των δυο μας παιδιών, νηπιακής και άγουρης, βρεφικής ηλικίας, μας έφερε οικογενειακώς για ολιγοήμερη νοσηλεία στο Μακάρειο. Ήταν μια εμπειρία που πολλές οικογένειες έχουν βιώσει – μόνο που για μας, λόγω της δημοσιογραφικής ιδιότητας, έμοιαζε με αυτοψία στο παιδιατρικό νοσοκομείο αναφοράς της χώρας και στο πάσχον σύστημα υγείας. Μια εμπειρία που μας έφερε αντιμέτωπους με τα άσχημα, αλλά και τα καλά της περίθαλψης στα δημόσια νοσοκομεία, με τα τελευταία να αναδεικνύονται όμως σπάνια στον δημόσιο λόγο.

Κτήριο 33 χρονών

Η πρώτη εντύπωση που αποκομίζει κανείς από το Μακάρειο είναι σίγουρα η παλαιότητα του κτηρίου. Χτισμένο το 1984, μετρά ήδη 33 χρόνια ζωής, που φαίνονται ακόμη περισσότερα λόγω των προσθηκών που έχουν γίνει από τότε κατά καιρούς, που κάνουν τους χώρους να στενεύουν πολύ, αλλά και της παιδιατρικής πλέον ειδίκευσής του, που απαιτεί ένα φρέσκο περιβάλλον στην όψη, για να κάνει τη διαμονή παιδιών σε αυτό κατά τι πιο ευχάριστη.

Ο παιδοογκολογικός και ο παιδοκαρδιολογικός θάλαμος, που φιλοξενούν παιδιά για μεγάλο διάστημα, έχουν –ορθώς– ανακαινιστεί τα τελευταία χρόνια χάρη και σε ιδιωτικές χορηγίες. Όμως οι δύο παιδιατρικοί θάλαμοι, όπου η νοσηλεία είναι συνήθως βραχεία, προδίδει όχι απλώς την ηλικία του κτηρίου, αλλά και τις σοβαρές αδυναμίες του. Παλιά έπιπλα, που δείχνουν ξεχασμένα στον χώρο, μπαλώματα στους τοίχους και στις τουαλέτες. Η αποχέτευση έκανε τόσο θόρυβο, που νόμιζες πως σε κάθε της χρήση κινδύνευε να καταρρεύσει το αποχετευτικό σύστημα του νοσοκομείου. Στο μικρό δωμάτιο που φιλοξενηθήκαμε για έξι μέρες, η μπαλκονόπορτα δεν έκλεινε καλά κι έμπαζε το βράδυ κρύο, ενώ ο χώρος ήταν τόσο στενός, που με δυσκολία κινούνταν περισσότερα από δύο άτομα σε αυτόν.

Το λευκό του τοίχου έσπαγε σε κάθε δωμάτιο από μια εικόνα της Παναγίας, που σίγουρα δεν αρκεί για να γίνει πιο φιλικός ο χώρος – το ίδιο και οι πρόχειρες ζωγραφιές στους τοίχους του διαδρόμου. Και μέσα σε όλα, έκαναν την εμφάνισή τους κατσαρίδες στον τοίχο, ακόμη και στο κρεβάτι του μωρού, που επιστρατεύτηκε εξολοθρευτής για να τις εξοντώσει, αφότου όμως πήραμε εξιτήριο. Τηλεοράσεις πάντως υπήρχαν – πρόσφατη σχετικά προσθήκη, όπως μας ενημέρωσαν.

Οι γονείς, ξένοι

Τον τελευταίο χρόνο, με πρωτοβουλία γονιών, έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια ώστε να αλλάξει το πρωτόκολλο και οι γονείς να παραμένουν στο ιατρείο, πλάι στο παιδί τους, την ώρα που εξετάζεται μετά την εισαγωγή. Το σκεπτικό της απομόνωσής τους είναι πως ίσως δεν αντέξουν στο θέαμα – να τρυπηθεί το παιδί για να του τοποθετηθεί ορός ή ακόμα και να υποβληθεί σε μια επώδυνη εξέταση, όπως η παρακέντηση. Αν και εύλογα, οι γιατροί δεν μπορούν να γνωρίζουν ποιοι γονείς είναι σε θέση να αντιδράσουν ψύχραιμα ή όχι, είναι αναμφίβολο πως ένας γονιός ήρεμος μπορεί να βοηθήσει το παιδί να βιώσει πιο εύκολα αυτή την αγχωτική διαδικασία.

Στη δική μας περίπτωση επιτράπηκε η παρουσία στην εξέταση της ιδιώτη παιδιάτρου που συνόδευσε το νήπιο βράδυ Σαββάτου για την εισαγωγή – αφού η παραδοξότητα του συστήματος είναι τέτοια που το Μακάρειο, καίτοι παιδιατρικό, δεν έχει Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών και σε επείγουσες περιπτώσεις θα πρέπει είτε τα παιδιά να πηγαίνουν στο νοσοκομείο της πόλης τους και από κει με παραπομπή στο Μακάρειο είτε να επιστρατεύεται ο ιδιώτης παιδίατρος οποιαδήποτε ώρα και μέρα για να κάνει την εισαγωγή. Στην περίπτωση του βρέφους πάντως, βιώσαμε την καλή συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, αφού χωρίς χρονοτριβή έγινε αποδεκτό πρωί καθημερινής στον παιδιατρικό θάλαμο κατόπιν επικοινωνίας με την παιδίατρό μας, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Έπειτα, η εντύπωση ότι το νοσοκομείο δεν είναι πολύ φιλικό για τους γονείς δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, αν και στην πράξη το προσωπικό βοηθά τους γονείς –ειδικά όταν η νοσηλεία είναι πολυήμερη– να νιώσουν πιο άνετα. Η «εχθρότητα» ξεκινά από την κουζίνα, στην οποία αναγράφεται πως είναι «μόνο για προσωπικό», αν και στην πράξη ουδείς εμποδίζει τους γονείς να τη χρησιμοποιούν. Παρομοίως, την πρώτη μέρα μάς υποδείχθηκε πως μπορούσαμε να χρησιμοποιούμε μόνο την κοινόχρηστη τουαλέτα στην άκρη του διαδρόμου και όχι αυτήν του θαλάμου, που προορίζεται για τους ασθενείς, σάμπως το βρέφος θα μπορούσε ποτέ να την επισκεφτεί. Οι γονείς κοιμούνται τα βράδια όπως μπορούν στις πολυθρόνες του δωματίου, ενώ η σίτισή τους, ακόμα και όταν πρόκειται για βρέφος που πίνει μόνο γάλα, εναπόκειται στην καλή διάθεση των νοσηλευτριών (που όταν ήταν στο χέρι τους πάντα έφερναν ένα πιάτο φαΐ) και των αρμόδιων βοηθών θαλάμου (που κάποιες φορές, βλέποντας το μωρό, δεν άφηναν δίσκο και έφευγαν). Η δε ποικιλία των γευμάτων, ξακουστή: φασολάκι και καρότο για μια ζωή! Σε μια ζεστή, φιλάνθρωπη κίνηση, γυναίκες της παρακείμενης ενορίας του Αγίου Δημητρίου έσπαζαν κάθε απόγευμα τη μονοτονία, προσφέροντας τσάι, καφέ και γλυκά στους γονείς.

Κι αν το φαΐ συνιστά πολυτέλεια, με το νερό τι γίνεται; Οι γονείς προμηθεύονταν το νερό για τους ίδιους και τα παιδιά από το μηχάνημα που βρισκόταν έξω από τον θάλαμο. Μέχρι που, βράδυ Κυριακής, τα μπουκάλια στο μηχάνημα τέλειωσαν και οι γονείς ζητιάνευαν λίγες σταγόνες. Εκείνο το βράδυ είδα παιδί με τη μητέρα του να ψάχνουν σαν κλέφτες στο ψυγείο του δικού μας θαλάμου.

Εξάλλου, η έλλειψη πόσιμου νερού δεν ήταν τίποτα μπροστά στην έλλειψη νερού γενικώς την τελευταία μέρα, όταν κόπηκε απροειδοποίητα η ύδρευση από το πρωί για να γίνουν εργασίες στο σύστημα, με αποτέλεσμα ακόμη και οι γιατροί, μετά από κάθε επίσκεψη, να πλένονται στην κουζίνα, όπου υπήρχε η μοναδική βρύση με τρεχούμενο νερό. Στις ελλείψεις θα πρέπει να προστεθεί και η απουσία υποδομής για θηλάζουσες μητέρες στους παιδιατρικούς θαλάμους, αφού δεν υπάρχουν όχι απλώς δωμάτιο θηλασμού, αλλά ούτε καν μαξιλάρια θηλασμού και αντλίες εξαγωγής γάλακτος, για τις περιπτώσεις μικρών βρεφών που ακόμη σιτίζονται αποκλειστικά με γάλα.

Μια κατσαρίδα σεριανίζει πάνω από το εικόνισμα της παναγιάς

Προσωπικό

Την πρώτη μέρα, συναντήσαμε γιατρούς που δεν έφεραν λευκή ρόμπα, ούτε καν ένα ταμπελάκι, που να υποδηλώνει την ιδιότητά τους, δημιουργώντας μας ένα μικρό αίσθημα ανασφάλειας. Αν και τις επόμενες μέρες όλοι έφεραν τα διακριτικά τους, όπως μας εξηγήθηκε, η ιατρική ρόμπα τείνει να καταργηθεί διεθνώς, αφενός γιατί δεν θεωρείται φιλική προς τα παιδιά, αφετέρου διότι σπανίως την αλλάζουν οι γιατροί και συγκεντρώνει πολλά μικρόβια.

Με ή χωρίς στολή, βρήκαμε τη συμπεριφορά του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού άψογη και καθ’ όλα επαγγελματική. Υπήρξαν φιλικοί, βοηθητικοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν σε κάθε κάλεσμα. Προπάντων, οι νοσηλεύτριες, με τις οποίες υπήρχε περισσότερη τριβή και επαφή, είναι άτομα νέα, με γνώσεις, διάθεση, αλλά και συμπάθεια και κατανόηση προς γονείς και παιδιά, παρά τα περί του αντιθέτου πολλές φορές θρυλούμενα που είχε τύχει να ακούσω. Η παρουσία τους προσέδιδε ένα αίσθημα ασφάλειας, αν όχι για όλους, τουλάχιστον για τους περισσότερους γονείς. Συμπερασματικά, μετά από έξι γεμάτα 24ωρα στο Μακάρειο, θα έλεγα πως προσωπικό και ασθενείς αξίζουμε κάτι καλύτερο από αυτό το νοσοκομείο, κρίνοντάς το από τις υποδομές!

Προς ανακαίνιση η Εντατική Νεογνών

«Δεν υστερούμε στο προσωπικό, ούτε στα μηχανήματα. Υστερούμε στον χώρο», αναφέρει η βουλευτής Στέλλα Κυριακίδου, επικεφαλής του ΜΚΟ «Μωρά Θαύματα», ο οποίος προσπαθεί να επιτύχει την ανακαίνιση και επέκταση της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) του Μακαρείου. Η κ. Κυριακίδου έζησε την εμπειρία της ΜΕΝΝ στην Αγγλία, όπου χρειάστηκε να νοσηλευτεί για τους πρώτους δυόμισι μήνες της ζωής του το εγγόνι της, όταν γεννήθηκε πρόωρα. Επιστρέφοντας στην Κύπρο, θέλησε να επισκεφθεί τη μονάδα του Μακαρείου, όπου διαπίστωσε πως η στενότητα του χώρου δεν αφήνει περιθώρια να τηρούνται όλες οι διαδικασίες που μπορούν να βοηθήσουν ένα βρέφος να αναπτυχθεί πιο γρήγορα - όπως η συνεχής επαφή με τους γονείς του. «Έχουμε έναν χώρο που χτίστηκε πριν από 30 χρόνια με 18 θέσεις και τώρα έχουμε μέχρι και 50 άτομα. Δεν μπορούν να έχουν τους γονείς μαζί με τα μωρά, όχι γιατί δεν θέλουν ή δεν γνωρίζουν, αλλά λόγω στενότητας χώρου. Το Παιδοογκολογικό και το Παιδοκαρδιολογικό έχουν ανακαινιστεί. Για την Εντατική Παίδων μπήκε κονδύλι και θα αναβαθμιστεί επίσης. Η Εντατική Νεογνών δεν έχει αναβαθμιστεί, ενδεχομένως γιατί οι γονείς δεν επιστρέφουν σε αυτήν και το ξεχνούν», αναφέρει.

Ο οργανισμός συγκεντρώνει χρήματα από εισφορές προκειμένου να ανεγερθεί νέα μονάδα, με περισσότερα κρεβάτια, αλλά και άλλες υποδομές, όπως για γραφεία γιατρών, δωμάτιο οικογένειας, δωμάτιο θηλασμού κ.τ.λ. «Κάθε χορηγός θα ‘υιοθετεί’ από ένα δωμάτιο. Ήδη προχωρήσαμε στα αρχιτεκτονικά σχέδια, τα οποία θα δουν τα Δημόσια Έργα και το Υπουργείο Υγείας. Είχαμε συνάντηση και με τον υπουργό και θα προχωρήσουμε να γίνει ένα πρωτόκολλο συνεργασίας ώστε να συνεχίσουμε με ιδιωτική πρωτοβουλία για την ανέγερση νέας μονάδας στον υπαίθριο χώρο πίσω από το νοσοκομείο, όπου βρίσκεται ο χώρος στάθμευσης».