Μετεκλογική ακτινογραφία στον χώρο του Κέντρου - Οι ισορροπίες που αλλάζουν και τα κενά που αναδύθηκαν μέσα από την κάλπη

Ο χώρος του Κέντρου αποτελεί ένα συχνά μεταβαλλόμενο περιβάλλον του οποίου μερίδα ψηφοφόρων δεν παραμένει σταθερή σε επίπεδο επιλογής κόμματος, με αποτέλεσμα να διαφοροποιούνται τα δεδομένα ανά εκλογική αναμέτρηση και να αναδεικνύουν νέες τάσεις και κενά. Το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής, επιβεβαίωσε, μεταξύ άλλων, πως υπάρχει σταθερό ποσοστό Κύπριων ψηφοφόρων που κινείται στον χώρο του Κέντρου (γύρω στο 30%). Παρατηρήθηκαν μετατοπίσεις μεταξύ κομμάτων για μια ακόμα φορά, με μερίδα ψηφοφόρων του Κέντρου να επιλέγει κόμματα-σχηματισμούς που κινούνται μεν θεωρητικά στον χώρο του Κέντρου, δεν κατάφεραν δε είσοδο στη Βουλή. Η δυναμική είσοδος της ΔΗΠΑ εντός Βουλής (με 4 βουλευτές και ποσοστό 6,1%) στην πρώτη παρουσία της σε βουλευτικές εκλογές, σε συνδυασμό με τη μείωση που παρατηρήθηκε στο ΔΗΚΟ (11,3% αντί 14,49% το 2016) και την αποτυχία του Κινήματος Αλληλεγγύη να διασφαλίσει ποσοστό που να επιτρέψει είσοδο στη Βουλή, καταδεικνύει μια τάση προς την πιο μετριοπαθή, συναινετική, συνδυαστική προσέγγιση των ζητημάτων, μεταξύ των οποίων και το Κυπριακό. Αριθμητικά μειώθηκαν έδρες βουλευτών/τριών που δεν επιθυμούν λύση ΔΔΟ. Ανάμεσα στα σημαντικά κενά που έχουν αναδειχθεί μέσα από την εκλογική αυτή διαδικασία, είναι η ανυπαρξία ενός χώρου στην Κεντροαριστερά που να κινείται ανάμεσα στο ΑΚΕΛ και τα κόμματα του Κέντρου, και το οποίο να καταφέρει να στεγάσει την ευρύτερη προοδευτική Αριστερά στο νησί. Το στοιχείο αυτό ενισχύεται από τα τεράστια ποσοστά αποχής, αλλά και την ψήφο μερίδας ψηφοφόρων σε κόμματα που δεν κατάφεραν είσοδο στη Βουλή. Το Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, παρά τις προσδοκίες που δημιουργήθηκαν δημοσκοπικά, για μια σειρά από λόγους δεν κατάφερε να διαδραματίσει αυτό τον πόλο, παρά το ότι θέλησε να αντλήσει ψήφους από αυτή τη δεξαμενή, όπως ούτε και η νεοσύστατη Αλλαγή Γενιάς της Άννας Θεολόγου, η οποία τελικά έμεινε εκτός Βουλής.

Οι πραγματικότητες...

Οι αριθμοί και τα στατιστικά αποτυπώνουν την πραγματικότητα:

• Πραγματικότητα πρώτη είναι πως τα τρία μεγάλα κόμματα, μεταξύ των οποίων και το μεγαλύτερο κόμμα του Κέντρου-το ΔΗΚΟ-χάνουν ποσοστά αλλά και ψήφους σε πραγματικούς αριθμούς.


• Πραγματικότητα δεύτερη, ποσοστό 51,28% γύρισε την πλάτη στα κόμματα που τελικά εισήλθαν στη Βουλή, είτε επιλέγοντας αποχή (34,28% που αντιστοιχεί σε 191,228 ψήφους), είτε επιλέγοντας κόμμα που δεν εισήλθε στη Βουλή (14,58%), είτε καταφεύγοντας σε λευκή/άκυρη ψήφο (1.86%/0.56%). Επί της ουσίας αυτό σημαίνει πως τα κόμματα εντός Βουλής εκφράζουν λιγότερους από τους μισούς ψηφοφόρους αυτής της χώρας.


• Πραγματικότητα τρίτη, είναι πως τα κόμματα που στο παρελθόν επιχείρησαν να διαμορφώσουν τον λεγόμενο ενδιάμεσο χώρο, μειώθηκαν εντός Βουλής, καθώς έμειναν εκτός κόμματα όπως το Κίνημα Αλληλεγγύη, με τη Συμμαχία Πολιτών να συγχωνεύεται με την ΕΔΕΚ (χωρίς ουσιαστική αύξηση για το κόμμα του Μαρίνου Σιζόπουλου).


• Πραγματικότητα τέταρτη, είναι πως οι έδρες του κεντρώου χώρου δεν μειώθηκαν καθώς παρέμειναν στις 20μ όπως δηλαδή ήταν και μετά τις βουλευτικές του 2016, αλλά υπάρχει σαφής ανακατανομή.


• Πραγματικότητα πέμπτη, είναι πως τα κόμματα του Κέντρου πλέον έχουν σαφή απόσταση μεταξύ τους, η οποία δύσκολα γεφυρώνεται, καθώς όλοι αναζητούν τον πολυπόθητο ρόλο του ρυθμιστή. Κάποιοι για να το πετύχουν προσεγγίζουν περισσότερο τον κυβέρνηση-ΔΗΣΥ (βλ.ΔΗΠΑ,ΕΔΕΚ) και άλλοι το ΑΚΕΛ (βλ.ΔΗΚΟ-Οικολόγοι).

Προβληματισμός στο ΔΗΚΟ

Το κόμμα του Νικόλα Παπαδόπουλου διατήρησε τις 9 έδρες εντός Βουλής-λόγω εκλογικού νόμου και συγκυριών-ωστόσο το ποσοστό του μειώθηκε πέραν του 3%, ενώ χάθηκαν ψήφοι και σε πραγματικούς αριθμούς. Σε πρώτη φάση, από πλευράς ΔΗΚΟ φαίνεται να αποδίδουν τη μείωση, μεταξύ άλλων, στα πρώην στελέχη του κόμματος που διεκδίκησαν και εξασφάλισαν έδρα με τη ΔΗΠΑ. Ωστόσο αυτό δεν αποτελεί τη μοναδική αλήθεια, καθώς χάθηκαν ποσοστά σε επαρχίες όπως η Πάφος που θεωρείται προπύργιο του κόμματος, με τις ψήφους να μην κατευθύνονται προς ΔΗΠΑ. Είναι σαφές πως η επικοινωνιακή πολιτική και στρατηγική της πλήρους ισοπέδωσης και της κατά μέτωπο επίθεσης σε επίπεδο κυβερνητικών χειρισμών για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, δεν απέφερε τα αναμενόμενα. Η μείωση ποσοστών, όπως και η στάση της ηγεσίας του κόμματος σε σχέση με κάποιους υποψηφίους, έναντι άλλων, έφερε γκρίνια από μερίδα στελεχών, που παρουσιάζεται ιδιαίτερα επικριτική. Ένα από τα ζητήματα που τίθεται ως προβληματισμός πλέον από μερίδα στελεχών του ΔΗΚΟ, έχει να κάνει με το κατά πόσον πρέπει το κόμμα να προχωρήσει ή όχι ανοικτά σε συνεργασία με το ΑΚΕΛ ενόψει δημοτικών και προεδρικών εκλογών 2023 (ιδίως μετά από αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα). Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τη σύμπραξη με το ΑΚΕΛ, ωστόσο ο προβληματισμός ενισχύεται και από τη μείωση ποσοστών στο κόμμα της Αριστεράς. Το ερώτημα είναι κατά πόσον υπάρχει η πρόθεση, η διάθεση, αλλά και το απαραίτητο έδαφος σε επίπεδο στελεχών, να υποστηριχθεί ουσιωδώς μια τέτοια συνεργασία.

Το κόμμα του Νικόλα Παπαδόπουλου πέρασε τα τελευταία χρόνια από διάφορες φάσεις, με αποτέλεσμα να μην είναι ιδιαίτερα σαφές το τοπίο σε επίπεδο βάσης:

• περίοδος έντονης απαξίωσης και αποδοκιμασίας της διακυβέρνησης Χριστόφια (από το 2011 και μετά)


• προσπάθεια-με ηγετικό ρόλο- για δημιουργία του ενδιάμεσου χώρου με τα γνωστά αποτελέσματα (με σκλήρυνση στάσης στο Κυπριακό και όχι μόνο)


• περίοδος στήριξης κυβερνητικών νομοσχεδίων και προϋπολογισμών (από το 2013 και μετά)


• ενώ τα τελευταία χρόνια επιχειρείται έντονη απαξίωση προς τη διακυβέρνηση ΔΗΣΥ και στροφή σε συνεργασία και πάλι με το κόμμα της Αριστεράς.

Τα συλλογικά όργανα του κόμματος (όχι τυχαία) θα συνεδριάσουν μετά την ψηφοφορία για την εκλογή προέδρου της Βουλής, έτσι ώστε να αναλύσουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Η επιτυχία στην ψηφοφορία για πρόεδρο της Βουλής αποτελεί επιτακτική ανάγκη για το ΔΗΚΟ, καθώς, αν καταφέρει να εκλέξει δικό του άτομο σε αυτή τη θέση (βλ.τον πρόεδρό του)-με τη σύμπραξη και των υπολοίπων κομμάτων-τότε ο Νικόλας Παπαδόπουλος θα μπορεί να πάει στα συλλογικά όργανα με άλλον αέρα, καθώς θα έχει διατηρήσει τις 9 έδρες και θα έχει και μια πρώτη νίκη εντός Βουλής. Σε περίπτωση αποτυχίας εκλογής προέδρου της Βουλής, η γκρίνια είναι δεδομένο πως θα ενταθεί.

Με ανοικτές πληγές η ΕΔΕΚ

Το κόμμα του Μαρίνου Σιζόπουλου επέλεξε έναν δρόμο ιδιαίτερα μοναχικό σε ό,τι έχει να κάνει με το Κυπριακό, καθώς αυτή τη στιγμή αποτελεί το μοναδικό (πλην ΕΛΑΜ) κόμμα που τάσσεται ενάντια στη διζωνικότητα της λύσης. Παράλληλα έδειξε τον τελευταίο χρόνο μια πρόθεση συνεργασίας με τον ΔΗΣΥ, υποστηρίζοντας τους κρατικούς προϋπολογισμούς, κίνηση που άφησε σκιές αλλά και ερωτήματα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που έσπευσαν να πουν πως Σιζόπουλος-Αβέρωφ συμφώνησαν να δοθεί στην ΕΔΕΚ η προεδρία της Βουλής ως αντάλλαγμα, κάτι που για την ώρα δεν φαίνεται πιθανό ως ενδεχόμενο. Η ΕΔΕΚ κατάφερε να κρατηθεί στα ποσοστά της (με αύξηση μόλις 0,5% παρά τη συγχώνευση με τη Συμμαχία Πολιτών του Γιώργου Λιλλήκα), ωστόσο απώλεσε την τέταρτη θέση εντός Βουλής από το ΕΛΑΜ, γεγονός που έχει τη σημασία του. Πλέον η ΕΔΕΚ καλείται να αποφασίσει κατά πόσο θα μετακινηθεί πιο κοντά στο αντιπολιτευτικό στρατόπεδο του, οποίου ηγούνται ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ με τη σημαντική συνεισφορά του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, αν θα κινηθεί προς τον ΔΗΣΥ και να στηρίξει νομοσχέδια και κυβερνητικές πολιτικές, ή αν θα βαδίσει σε έναν ενδιάμεσο χώρο μόνη της, ο οποίος όμως δεν φαίνεται για την ώρα τουλάχιστον να οδηγεί κάπου με προοπτικές. Στην ΕΔΕΚ θα πρέπει άλλωστε να επουλωθούν και οι πληγές από τα εσωκομματικά προβλήματα που προκύπτουν τα τελευταία χρόνια, καθώς όσο μένουν ανοικτά μέτωπα, επανέρχονται ζητήματα που λαβώνουν βαθύτερα την εκλογική βάση του κόμματος.

Με αξιώσεις η ΔΗΠΑ

Στην πρώτη του παρουσία σε βουλευτικές εκλογές, το κόμμα του Μάριου Καρογιάν κατάφερε να εξασφαλίσει ποσοστό 6,1% και 4 έδρες εντός Βουλής, με τις 3 από αυτές να πάνε επί της ουσίας σε στελέχη της Συνεργασίας Δημοκρατικών Δυνάμεων και τη μια να μένει στον πρόεδρο του κόμματος τελικά. Φαίνεται πως υπάρχει μια τάση στον κεντρώο χώρο που εκφράζεται μέσα από μερίδα ψηφοφόρων που αναζητούν την πιο μετριοπαθή προσέγγιση στα ζητήματα της πολιτικής ζωής του τόπου, ενώ το κόμμα του κ. Καρογιάν θα πρέπει πλέον μέσα από τη δράση του εντός Βουλής να αποδείξει πως έχει και επί της ουσίας λόγο ύπαρξης με παραγωγή προτάσεων και πολιτικής. Αυτό άλλωστε αποτελεί το μεγαλύτερο στοίχημα για τη ΔΗΠΑ, αν θέλει να αυξήσει ακόμα περισσότερο τα ποσοστά της ενόψει και των επόμενων εκλογικών αναμετρήσεων και να γίνει ελκυστικός πόλος έλξης για τον κόσμο του Κέντρου. Πάντως, με τα υφιστάμενα δεδομένα η Δημοκρατική Παράταξη δύσκολα θα μπορέσει να αποστασιοποιηθεί από κυβερνητικά νομοσχέδια και προτάσεις, ενώ μένει να διαφανεί πώς θα χειριστεί τα επόμενα βήματα ενόψει δημοτικών, αλλά και προεδρικών εκλογών. Δύσκολα θα τη δούμε να κινείται στο αντιπολιτευτικό στρατόπεδο, κυρίως λόγω έντονης παρουσίας του ΔΗΚΟ σε αυτό.

Ο χώρος της Κεντροαριστεράς…

Στον δρόμο για τις εκλογές παρατηρήθηκε αυξημένη κινητικότητα από ομάδες πολιτών που κινούνται είτε στη σφαίρα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, είτε στο πεδίο της ευρύτερης προοδευτικής Αριστεράς. Κάποιοι από αυτούς κινήθηκαν προς το ΑΚΕΛ εκλογικά, αν και εκ του αποτελέσματος δεν φαίνεται να ήταν μεγάλο αυτό το ποσοστό (στοιχείο που δείχνει αδυναμία του κόμματος της Αριστεράς να απορροφήσει τις ομάδες αυτές). Το ΔΗΚΟ για την ώρα δεν φαίνεται ικανό ή διατεθειμένο να απορροφήσει αυτές τις ομάδες, ενώ η ΕΔΕΚ, λόγω Κυπριακού και όχι μόνο, δεν φαίνεται να αποτελεί επιλογή για τη μεγάλη πλειοψηφία αυτών των ψηφοφόρων. Κάποιες κινήσεις έγιναν από πλευράς Οικολόγων για να προσεγγίσουν τέτοια κοινά, με κάποιες επιλογές και σε επίπεδο προσώπων. Ωστόσο δεν είχαν ιδιαίτερο αποτέλεσμα σε επίπεδο αύξησης ποσοστών λόγω του ότι η γενικότερη προσέγγιση προκαλούσε σύγχυση, αλλά κυρίως του ότι δεν υπήρχε ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία του Κινήματος, πέραν της πράσινης ανάπτυξης. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που δεν κατάφερε να προσεγγίσει αυτή τη μερίδα ψηφοφόρων. Έχει ευκαιρία όμως να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο συνέδριο που θα γίνει το ερχόμενο φθινόπωρο, αν επιθυμεί να κινηθεί προς αυτή την πορεία. Χρειάζεται όμως τόλμη και πρόθεση για τομές. Στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο θέλησε να τοποθετήσει τον εαυτό του και το Κίνημα Αλλαγή Γενιάς της Άννας Θεολόγου, ωστόσο και πάλι η έλλειψη σταθερότητας σε επίπεδο συμπράξεων, το πρόσφατο της παρουσίας που δεν είχε την ευκαιρία να εδραιώσει τις θέσεις, αλλά και το γεγονός πως οι εναλλαγές ήταν συνεχείς μέχρι και τις εκλογές, σε όλα τα πεδία, ακόμα και στο όνομα, δεν έδωσαν ευχέρεια να εδραιωθεί μια αντίληψη για το κόμμα. Ως εκ τούτου, μέσα στο επόμενο διάστημα, και ενόψει των επόμενων εκλογικών αναμετρήσεων, τα κόμματα που κινούνται σε αυτό τον χώρο θα πρέπει να λάβουν τις δικές τους επιλογές, να ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους καθώς πρόσφορο έδαφος αλλά και ψηφοφόροι υπάρχουν στον χώρο της Κεντροαριστεράς, ωστόσο είναι απαιτητικοί σε σχέση με το πού θα δώσουν την ψήφο τους.