Αθλητισμός και έμφυλη βία: Έρευνα του ΤΕΠΑΚ στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+

 

 Το έργο EWA (Empowering Women Athletes) έχει εγκριθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ και ξεκίνησε επίσημα την 1η Ιανουαρίου 2021 με διάρκεια 30 μηνών, έχοντας ως στόχο του την καταπολέμηση της παρενόχλησης και των διακρίσεων κατά των γυναικών στον αθλητισμό. Ανακοίνωση του ΤΕΠΑΚ για τα αποτελέσματα της δράσης, αναφέρει:

Πώς; Mέσω της ανάπτυξης μιας κοινότητας γυναικών αθλητών, επαγγελματιών του αθλητισμού και υπευθύνων χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη που προλαμβάνουν ενεργά και καταπολεμούν τη βία, την κακοποίηση, την παρενόχληση και τις διακρίσεις εναντίον γυναικών αθλητών στο χώρο του αθλητισμού, παρέχοντάς τους τις απαραίτητες γνώσεις, την εκπαίδευση και τα πρακτικά εργαλεία.

Το ΤΕΠΑΚ συμμετέχει στο συγκεκριμένο έργο μέσω του ερευνητικού κέντρου «Ηράκλειτος» του τμήματος Διοίκησης Ξενοδοχείων και Τουρισμού (ΔΙΞΕΤ). Η βασική συμβολή της ερευνητικής ομάδας, με επικεφαλής τον Δρ. Αντώνη Θεοχάρους, είναι η συγγραφή ενός οδηγού με καλές πρακτικές από όλη την Ευρώπη για την αντιμετώπιση της βίας και των διακρίσεων κατά των αθλητριών.



Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματά

Μέσα σε έναν χρόνο που πέρασε από τη στιγμή που ξεκίνησε το έργο, η κοινοπραξία έχει παράξει τα ακόλουθα αποτελέσματα:

Δημοσίευση έρευνας «Υφιστάμενη Γνώση και Καλές Πρακτικές στην Αντιμετώπιση της Βίας κατά των Αθλητριών»: τη δημοσίευση επιμελήθηκε η ομάδα έργου του ΤΕΠΑΚ με επικεφαλής τον Δρ. Αντώνη Θεοχάρους και είναι βασισμένη στη μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας και στις επαφές με σχετικούς φορείς/δρώντες. Αποτελεί μια συλλογή από παραδείγματα πολιτικών, δράσεων και έργων για την καταπολέμηση της βίας και των διακρίσεων κατά των γυναικών στον αθλητισμό, που συλλέχθηκαν στις οκτώ συμμετέχουσες χώρες, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Έχει ενσωματώσει επίσης τα βασικά συμπεράσματα από τον διάλογο που οργανώθηκε σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες (δες παρακάτω)

Διαδραστική Πλατφόρμα κατά της Βίας στον Αθλητισμό: ψηφιακός χώρος για την διεξαγωγή διαλόγου πολιτών ανάμεσα σε σχετικούς δρώντες σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Σειρά μαθημάτων: «Ο κρίσιμος ρόλος των επαγγελματιών του αθλητισμού στη καταπολέμηση της κακοποίησης, της βίας και των διακρίσεων κατά των γυναικών στον αθλητισμό»: περιλαμβάνει ένα χαρτοφυλάκιο εκπαιδευτικών πόρων και πρόγραμμα σειράς μαθημάτων, βάσει του οποίου θα διεξαχθούν τα σεμινάρια για τους Πρεσβευτές Ίσων Δικαιωμάτων στον Αθλητισμό (AERS) σε κάθε συμμετέχουσα χώρα



Δημόσιος διάλογος στις συμμετέχουσες χώρες

Το 2021, οι εταίροι του έργου EWA ξεκίνησαν δημόσιο διάλογο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των έμφυλων διακρίσεων στον αθλητισμό. Διοργανώθηκαν συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες. Στις συζητήσεις αυτές συμμετείχαν δεκάδες εκπρόσωποι αθλητικών σωματείων, δημόσιων φορέων και άλλων σχετικών δρώντων.

Οι συζητήσεις ήταν οργανωμένες γύρω από τους δύο βασικούς άξονες:

Τα βασικά στοιχεία μιας επιτυχημένης πολιτικής κατά των έμφυλων διακρίσεων στον αθλητισμό.

Προτάσεις για τη λειτουργία ενός αποτελεσματικού Ευρωπαϊκού δικτύου κατά των έμφυλων διακρίσεων στον αθλητισμό και τους τρόπους με τους οποίους κάθε συμμετέχων οργανισμός μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία του δικτύου αυτού.

Τα βασικά αποτελέσματα των συζητήσεων:

Η δημιουργία ενός κοινού πλαισίου που θα συγκέντρωνε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε κάθε συμμετέχουσα χώρα, αλλά και η θεσμοθέτηση φορέων όπως ο θεσμός του Λειτουργού Ευημερίας θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ενεργά τις εφαρμοζόμενες πολιτικές.

Η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στις παρεμβάσεις σε πρώιμο στάδιο, δηλαδή μέσα στα σχολεία, στο πλαίσιο των μαθημάτων γυμναστικής όπου συχνά αναπαράγονται τα έμφυλα στερεότυπα και η βία.

Η υιοθέτηση μιας μεθοδολογίας, η οποία προϋποθέτει την ενεργή συμμετοχή στη διαμόρφωση των πολιτικών ατόμων που έχουν άμεση σχέση με τον αθλητικό τομέα (αθλητών, προπονητών, άλλων επαγγελματιών). Η προσέγγιση αυτή θα βοηθήσει να αποφευχθούν λάθη και προβλήματα στην επικοινωνία και τη διάχυση, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Πρέπει να διασφαλίζεται η διεξοδική συλλογή δεδομένων για τα θέματα φύλου που θα βοηθήσει στον προσδιορισμό (ή την αναμόρφωση) του σχεδίου και των στόχων της πολιτικής. Είναι κάτι που ακούγεται αρκετά απλό, αλλά πολλές φορές δεν εφαρμόζεται σωστά.

Ιδιαίτερα μετά την ανάδειξη του κινήματος #MeToo, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος της εφαρμογής από τους σχετικούς φορείς μόνο του ελάχιστου που προβλέπεται από τον νόμο (π.χ. διεξαγωγή σχετικού σεμιναρίου) χωρίς να διασφαλίζεται η συνεχής εφαρμογή της σχετικής πολιτικής.

Η μέθοδος της αφήγησης (storytelling) αποτελεί έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό τρόπο καταπολέμησης των έμφυλων στερεότυπων. Έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία κατά της ομοφοβίας.

Κάθε πολιτική πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες και το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο της χώρας στην οποία πρόκειται να εφαρμοστεί. Μια πολιτική που αποδείχθηκε αποτελεσματική σε ένα πλαίσιο μπορεί να μην είναι αποτελεσματική σε άλλο, εάν δεν προσαρμοστεί προσεκτικά.

Είναι πολύ σημαντικό μια επιτυχημένη πολιτική να στοχεύει στις προπονήτριες/προπονητές και άλλους επαγγελματίες του αθλητικού τομέα, επειδή ο ρόλος που μπορούν να παίξουν στην καταπολέμηση των έμφυλων διακρίσεων είναι εξαιρετικά κρίσιμος.

Καμία πολιτική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι επιτυχής εάν η φωνή των γυναικών δεν ακουστεί και δεν γίνει σεβαστή. Στον αθλητικό τομέα υπάρχει ανάγκη αύξησης του αριθμού των γυναικών σε θέσεις ευθύνης.

Είναι σημαντικό να γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ ενημέρωσης και εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση, σε σχέση με την γενική ενημέρωση, πρέπει να είναι πιο συγκεκριμένη και να επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες δεξιότητες που χρειάζονται οι πρεσβευτές ισότητας των φύλων.

Πολύ συχνά, μετά την ολοκλήρωση των έργων η συνεργασίες δεν συνεχίζονται. Για τον λόγο αυτό, πολύ μεγάλη σημασία έχει η πρόβλεψη διαδικασιών για τη διατήρηση των δικτύων που δημιουργούνται. Για το σκοπό αυτό τα μέλη του δικτύου θα μπορούσαν να επωφεληθούν από: α) Δωρεάν εφαρμογές και πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων που διευκολύνουν την επικοινωνία β) Διαθέσιμο κεφάλαιο για τη συντήρηση του δικτύου γ) Δυνατότητα προσαρμογής και υλοποίησης ενός προγράμματος σε διαφορετικά περιβάλλοντα από το ίδιο δίκτυο.

Η δημιουργία  σε κάθε χώρα ενός κέντρου που θα επικεντρώνεται στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας στον αθλητισμό και η σύνδεση  αυτών των κέντρων σε ένα ενιαίο δίκτυο σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορούσε να διασφαλίσει την αποτελεσματική επεξεργασία και διανομή των δεδομένων που θα συλλέγονται.

Υπάρχει έντονη ανάγκη για συνεργασίες. Το αθλητικό πλαίσιο δεν είναι καθόλου «εύκολο» και ενδέχεται να προκύψουν αρνητικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας αναμόρφωσής του και καταπολέμησης των έμφυλων διακρίσεων. Θα πρέπει να συσταθούν ομάδες εργασίας όπως αυτή του EWA, επειδή οι συμμετέχοντες οργανισμοί δεν έχουν πάντα σαφή εικόνα για το τι μπορεί να προσφέρει κάθε εταίρος.