Γιατί θυμήθηκαν πάλι το ΓεΣΥ; - Οι καταχρήσεις, τα προβλήματα, οι πολέμιοι και η μάχη των προεδρικών

Ήταν 1η Ιουνίου 2019 όταν μπήκε σε εφαρμογή το Γενικό Σύστημα Υγείας στην Κύπρο. Μετά από χρόνια ολόκληρα συζητήσεων και διαβουλεύσεων επί της νομοθεσίας και του τρόπου λειτουργίας του συστήματος, έγινε μια όχι και τόσο εύκολη αρχή. Τόσο το ξεκίνημα, όσο και η συνέχεια της εφαρμογής του συστήματος, δεν κύλησαν ομαλά. Σ’ αυτό δεν ευθύνεται μόνο η πανδημία, αλλά και οι γνωστοί σε όλους μας πολέμιοι του συστήματος, οι οποίοι δεν χάνουν ευκαιρία για να το κακολογήσουν ή να προσπαθήσουν να το αλλάξουν. Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας αφορά τον έλεγχο των καταχρήσεων και γενικότερα των παρεχόμενων υπηρεσιών ούτως ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα. Είναι ένα από τα προβλήματα που γνωρίζουν πολύ καλά εκεί στον ΟΑΥ και τους τελευταίους μήνες άρχισαν να λαμβάνουν μέτρα υπό την εποπτεία της κυβέρνησης, και συγκεκριμένα του Υπουργείου Υγείας.

Μόνο τους τελευταίους έξι μήνες οι αρμόδιοι φορείς ανέβηκαν τον λόφο του Προεδρικού τουλάχιστον 4-5 φορές, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη να δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν θα γίνει πατροκτόνος και ότι θα υπερασπιστεί με νύχια και με δόντια την «κοινωνική κατάκτηση» που φέρει το όνομα ΓεΣΥ. Παρά τις διαβεβαιώσεις, η στάση της κυβέρνησης απέναντι σε προτάσεις που αλλοιώνουν τη φιλοσοφία του ΓεΣΥ, όπως εκείνη του προέδρου της ΕΔΕΚ Μαρίνου Σιζόπουλου, προκαλεί προβληματισμό. Ιδιαίτερα τώρα που κάποια από τα βασικά προβλήματα του ΓεΣΥ αφορούν καταχρήσεις. Για του λόγου το αληθές, ο «Π» συνέλεξε κάποια από τα βασικά προβλήματα του ΓεΣΥ και παρουσιάζει τις λύσεις και τα μέτρα που λαμβάνουν ή προτίθενται να λάβουν ο ΟΑΥ και το Υπουργείο Υγείας.



Καταχρήσεις

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ΓεΣΥ αφορά τις καταχρήσεις. Βασικό επιχείρημα των πολέμιων που συστήματος είναι ότι ο ΟΑΥ αδυνατεί να ελέγξει τις πράξεις τις οποίες αποζημιώνει. Είναι κάτι το οποίο παραδέχεται και ο ίδιος ο ΟΑΥ εξαιτίας του μεγάλου όγκου αιτημάτων που καλείται να ελέγξει και στη συνέχει να αποζημιώσει ο οργανισμός. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι μόλις τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ΓεΣΥ διενεργήθηκαν εντός του συστήματος πέραν των 784 χιλιάδων ιατρικών πράξεων, γεγονός που συνεπάγεται ότι σχεδόν όλοι οι δικαιούχοι επισκέφθηκαν τουλάχιστον μια φορά τον προσωπικό τους γιατρό. Παρ' oλα αυτά, το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν ληφθεί κάποια μέτρα, με κάποιους παρόχους να βλέπουν ήδη την πόρτα της εξόδου, ενώ στόχος του ΟΑΥ είναι από την 1η Ιουνίου 2022 να τεθούν- επιτέλους- σε εφαρμογή ποιοτικά κριτήρια στις αποζημιώσεις των προσωπικών γιατρών.

Σε σχέση τώρα με τους επαγγελματίες υγείας που πήραν πόδι από το ΓεΣΥ, αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις το πρώτο τρίμηνο του 2022 αποβλήθηκαν συνολικά 10 γιατροί, ενώ δεν είναι λίγοι οι παρόχοι των οποίων η συμπεριφορά εξετάζεται. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της γυναικολόγου από τη Λεμεσό που άλλα δήλωσε και άλλα έκανε σε 73χρονή ασθενή της, αλλά και του νευροχειρουργού από τη Λευκωσία, ο οποίος χορηγούσε σε όλους τους δικαιούχους που τον επισκέπτονταν ενέσεις που κόστιζαν 7.500 ευρώ η μία. Εκτός ΓεΣΥ βρέθηκαν και γιατροί που διέπραξαν αδικήματα τα οποία δεν είχαν άμεση σχέση με τις παροχές που προσφέρουν εντός ΓεΣΥ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο καρδιολόγος από τη Λάρνακα που κατηγορείται για την έκδοση πλαστών πιστοποιητικών εμβολιασμού.

Την ίδια στιγμή που οι αποκαλύψεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για γιατρούς που εργάζονται περισσότερες ώρες από όσες έχει το 24ωρο, αλλά και για εκείνους που αμείβονται πολύ περισσότερο εντός ΓεΣΥ, από ό,τι προηγουμένως, θορύβησαν την κυβέρνηση, με το Υπουργείο Υγείας να ασκεί πιέσεις στον ΟΑΥ για περισσότερους ελέγχους. Η αδυναμία μάλιστα του ΟΑΥ να ελέγξει τις αιτήσεις που γίνονται για αποζημιώσεις, είχε ως αποτέλεσμα στις 22 Φεβρουαρίου 2022, σε μια από τις συναντήσεις στο Προεδρικό να αποφασιστεί, μεταξύ άλλων, η αγορά υπηρεσιών εξωτερικών ελεγκτών. Την ίδια ημέρα κλείδωσε και η ημερομηνία επιβολής ποιοτικών κριτηρίων στις αμοιβές των προσωπικών γιατρών σε ενήλικες και ανήλικους.

Ώρα για ποιότητα

Ένα ακόμη μέτρο που αναμένεται να βοηθήσει στον καλύτερο έλεγχο των υπηρεσιών που παρέχονται εντός ΓεΣΥ, είναι η εισαγωγή ποιοτικών κριτηρίων στις αποζημιώσεις των γιατρών. Όπως έχει αναφερθεί ουκ λίγες φορές στο παρελθόν από εκπροσώπους του ΟΑΥ, παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί, συνεχίζεται η μεγάλη παραπομπή δικαιούχων, είτε σε γιατρούς είτε για εργαστηριακές εξετάσεις. Τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του ΓεΣΥ, το 70% των δικαιούχων που επισκέφθηκαν τον προσωπικό τους γιατρό παραπέμφθηκαν για εξετάσεις ή σε ειδικό γιατρό. Με το ποσοστό αυτό να μειώνεται σταδιακά και να πέφτει κάτω από το 50%, ακόμη εντοπίζονται καταχρήσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν, τόσο με την συμπεριφορά των παρόχων όσο και των δικαιούχων.

Μετά από τρία χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ, ο ΟΑΥ δηλώνει έτοιμος να εισάγει ποιοτικά κριτήρια στις αποζημιώσεις. Ωστόσο, μια εβδομάδα πριν από την ημερομηνία που δόθηκε από τον οργανισμό, ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί οι συνομιλίες με τους παιδιάτρους. Την ίδια στιγμή ερωτηματικό παραμένει το κατά πόσο θα είναι σε θέση να λειτουργήσουν από 1η Ιουνίου τα εφημερεύοντα ιατρεία, και κυρίως πώς θα γίνει αυτό.

Παρά τις όποιες καθυστερήσεις και τα προβλήματα που έχουν στον ΟΑΥ, ένα είναι το δεδομένο: Το νερό μπήκε στο αυλάκι, και οι αρμόδιοι πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα συνεχίσει να κυλάει. Κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό όταν αντί να συζητούν για να βρουν λύσεις στα προβλήματα που υπάρχουν, προσπαθούν να δημιουργήσουν νέα. Το περίεργο βέβαια στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι όσα μέτρα και αν λάβει ο ΟΑΥ ανά τακτά χρονικά διαστήματα, το ΓεΣΥ συνεχίζει να δέχεται επιθέσεις. Αυτή είναι άλλωστε και η διαπίστωση που έκανε μετά το τέλος της συζήτησης για τη συνταγογράφηση εκτός ΓεΣΥ ο πρόεδρος του ΟΑΥ Θωμάς Αντωνίου.

Μέσα σε έναν χρόνο το ΓεΣΥ και οι χειρισμοί του ΟΑΥ δέχθηκαν τουλάχιστον τέσσερις επιθέσεις. Κατά την περίοδο των βουλευτικών εκλογών, κατά τη διάρκεια της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2022, μετά την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, και τώρα με την έναρξη δειλά - δειλά της προεκλογικής περιόδου. Μελετώντας τις επιθέσεις που δέχθηκε το ΓεΣΥ, μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι τυχαίες, και ότι ο ΟΑΥ δεν θα περάσει καλά στην πρώτη προεκλογική εκστρατεία για προεδρικές εκλογές, μετά την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ.