Τα πέντε στοιχήματα για την κυβέρνηση το 2020

Αν θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε με κάτι το σκηνικό στο οποίο κινείται τη δεδομένη χρονική στιγμή η διακυβέρνηση Αναστασιάδη, αυτό δεν θα ήταν τίποτα άλλο παρά ένα κινητό εργοτάξιο, με πολλά ανοιχτά ζητήματα και μέτωπα τα οποία χρειάζονται προσοχή έτσι ώστε να κλείσουν το συντομότερο δυνατόν. Το 2020 είναι μια χρονιά ιδιαίτερων προκλήσεων για την κυβέρνηση, όχι μόνο γιατί έχει να αντιμετωπίσει τις τουρκικές μεθοδεύσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Κυπριακό αλλά και γιατί είναι μια χρονιά που οδηγεί σε βουλευτικές εκλογές τον Μάη του 2021, χρονικό ορόσημο που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον ΔΗΣΥ, ο οποίος δεν έχει την ευχέρεια να μην πετύχει θετικό αποτέλεσμα.

Αμέσως μετά τον μίνι ανασχηματισμό στον οποίο προχώρησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον περασμένο Δεκέμβριο, η κυβέρνηση με κάθε τρόπο και από κάθε βήμα διαμηνύει πως πλέον το βλέμμα της είναι στραμμένο στην υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων και την εφαρμογή ειλημμένων αποφάσεων που αφορούν τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών αλλά και τη στήριξη των αδύναμων στρωμάτων της κοινωνίας. Αυτό λοιπόν είναι και το υπ' αριθμόν ένα στοίχημα για την κυβέρνηση για το 2020 και στη βάση αυτή θα κριθεί από την κοινή γνώμη και τον Τύπο, αν έπραξε ή όχι τα δέοντα.

Συνομιλήσαμε με τον αναπληρωτή κυβερνητικό εκπρόσωπο Παναγιώτη Σεντώνα, έτσι ώστε να καταφέρουμε να αποκωδικοποιήσουμε τις προτεραιότητες και τις προκλήσεις όπως τις ιεραρχεί η κυβέρνηση για το 2020. Τα ανοικτά μέτωπα όπως είπαμε είναι πολλά τόσο σε σχέση με το ΓεΣΥ, την τοπική αυτοδιοίκηση, την οικονομία και τα ΜΕΔ, τα ενεργειακά, την παιδεία, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τον τομέα της δικαιοσύνης, τα αναπτυξιακά έργα. Μακρά λίστα και ιδιαίτερα απαιτητική. Πέντε όμως είναι τα βασικά στοιχήματα για το 2020.

Επόμενη φάση του ΓεΣΥ

ΓεΣΥ: Υλοποίηση της επόμενης φάσης - Ενδονοσοκομειακή φροντίδα και συμμετοχή ιδιωτικών νοσηλευτηρίων. Πρόκειται για ένα τεράστιο στοίχημα για την κυβέρνηση καθώς θα πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ ΟΑΥ και ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, έτσι ώστε να ενταχθούν ομαλά στο ΓεΣΥ, στοιχείο που θα επιτρέψει το ομαλό πέρασμα στη φάση της ενδονοσοκομειακής φροντίδας που ξεκινά την 1η Ιουνίου 2020. Ο ΟΑΥ έχει ήδη καταθέσει μνημόνιο συναντίληψης στον Παγκύπριο Σύνδεσμο Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων, το οποίο ευελπιστεί πως θα αποτελέσει τη βάση των διαβουλεύσεων που επιδιώκει ο οργανισμός να διεξαγάγει με έκαστο ιδιωτικό νοσηλευτήριο της χώρας. Οι τοποθετήσεις επί της πρότασης ΟΑΥ από τους κλινικάρχες αναμένονται την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου. Πρόκειται για μια διαδικασία εξαιρετικής σημασίας, καθώς την 1η Ιουνίου αρχίζει η εφαρμογή της β’ φάσης του ΓεΣΥ, η οποία αφορά την ενδονοσοκομειακή φροντίδα και τα δημόσια νοσηλευτήρια από μόνα τους μπορούν να ικανοποιήσουν σε κλίνες μόνο το 50% περίπου των αναγκών. Αυτό συνεπάγεται πως η χρυσή τομή με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια φαντάζει ως επιτακτική ανάγκη. Η χρυσή αυτή τομή ωστόσο, θα πρέπει να δούμε σε ποιο σημείο θα βρεθεί, καθώς υπάρχει ενδεχόμενο να χρειαστεί, αν ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των κλινικαρχών, συμπληρωματικός προϋπολογισμός ο οποίος να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση ενόψει της β' φάσης.

Εντός του 2020 αναμένεται να ανοίξει και το κεφάλαιο που αφορά τις αμοιβές των προσωπικών γιατρών καθώς εκτός απροόπτου θα τεθεί στο τραπέζι προς συζήτηση η πρόταση του υπουργού Υγείας, για διαφοροποίηση του τρόπου με τον οποίο γίνονται οι πληρωμές των αμοιβών. Με τη συγκεκριμένη πρόταση, το 70% της αμοιβής θα δίνεται με βάση την κατά κεφαλή αμοιβή, ενώ το υπόλοιπο 30% στη βάση κάποιων ειδικών κριτηρίων (συμμετοχή σε προγράμματα πρόληψης, εμβολιασμούς κ.ο.κ). Όλα αυτά βρίσκονται φυσικά ακόμα στη σφαίρα της θεωρίας.

Μείωση της ανεργίας

Δεύτερο βασικό στοίχημα όπως το καθορίζει η ίδια η κυβέρνηση, είναι το να καταφέρει η οικονομία και η αγορά εργασίας να βρεθεί σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, στοιχείο που μεταφράζεται στο ότι η ανεργία θα πρέπει να πέσει κάτω από το 5%. Αν κάτι τέτοιο γίνει εφικτό εντός 2020, τότε ανοίγει και ο δρόμος για συζήτηση καθορισμού και καθιέρωσης του πολυσυζητημένου εθνικού κατώτατου μισθού στην Κύπρο, πάντα σε συνεργασία και με αξιοποίηση υφιστάμενων καλών πρακτικών από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας. Επιμέρους στόχος και κριτήριο με βάση το οποίο θα κριθεί η κυβέρνηση, είναι η ενδυνάμωση στο δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού ενώ την ίδια ώρα θα πρέπει να ενισχύεται και η ποιότητα ζωής όλων των πολιτών. Όλα τα πιο πάνω φυσικά βρίσκονται σε συνάρτηση με το να προωθηθεί και να εγκριθεί ο επενδυτικός νόμος, μια διαδικασία ταχείας αδειοδότησης επενδύσεων, η οποία σύμφωνα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς «θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις και άρα θα ενδυναμώσει την οικονομία». Το ζήτημα βρίσκεται ήδη στη Βουλή και αναμένεται να γίνει η απαραίτητη συζήτηση και ψήφιση. Επιμέρους πονοκέφαλοι είναι το τι θα απογίνει με όσους δεν έχουν κάνει αίτηση για να ενταχθούν στο σχέδιο Εστία, όπως επίσης και το πώς θα προχωρήσει η μείωση των ΜΕΔ (θα δούμε τελικά να βγαίνουν στο σφυρί πρώτες κατοικίες;).

Τοπική αυτοδιοίκηση

 Τρίτη στη λίστα με τα στοιχήματα, η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και αν αυτή θα ολοκληρωθεί εγκαίρως. Σύμφωνα με τον υφιστάμενο προγραμματισμό, εντός Ιανουαρίου αναμένεται να επιστρέψει από την επίτροπο Νομοθεσίας πίσω στο Υπουργείο Εσωτερικών το προτεινόμενο νομοσχέδιο. Άμεσα θα γίνουν οι τελικές προσθαφαιρέσεις κυρίως νομοτεχνικού χαρακτήρα και θα ακολουθήσει μια τελική συνεννόηση με την Ένωση Δήμων. Ακολούθως το νομοσχέδιο θα οδηγηθεί στο Υπουργικό και αφού εγκριθεί η τελική του μορφή, τότε θα οδηγηθεί ενώπιον της Βουλής. Το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί από πλευράς ΥΠΕΣ κάνει λόγο για ολοκλήρωση το συντομότερο δυνατόν (από αρχές Φεβρουαρίου και σίγουρα πριν το καλοκαίρι να ψηφιστεί) έτσι ώστε να μην προλάβει τις εξελίξεις η προεκλογική περίοδος των βουλευτικών εκλογών του 2021 με αποτέλεσμα να μείνει στάσιμη για μια ακόμα φορά η σχετική μεταρρύθμιση. Σε επίπεδο κομμάτων, το σκηνικό παραμένει ρευστό. Έχει παρατηρηθεί μια διαφοροποίηση από πλευράς ΑΚΕΛ ως προς τον χρόνο τον οποίο θα πρέπει να γίνουν οι συνενώσεις (3-5 χρόνια), ενώ το κόμμα της Αριστεράς θεωρεί πως θα πρέπει να γίνουν και τοπικά δημοψηφίσματα πριν τις συνενώσεις. Από την άλλη ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ φαίνεται να συμφωνούν με τις συνενώσεις και τις μεταβατικές περιόδους που προνοεί το νομοσχέδιο, γεγονός που δίνει πλειοψηφία υπερψήφισης της μεταρρύθμισης, ωστόσο το κόμμα του Νικόλα Παπαδόπουλου εκφράζει διαφωνίες και προτείνει αλλαγές σε σχέση με αρμοδιότητες αλλά και σε επίπεδο συνενώσεων (Στρόβολο, Γεροσκήπου κ.ο.κ), κάτι που μένει να δούμε σε ποιο βαθμό θα το αποδεχθεί ο ΔΗΣΥ και η κυβέρνηση.

Αναπτυξιακά έργα

Σε επίπεδο αναπτυξιακών έργων βρίσκονται πλέον δημοσιευμένα στην ιστοσελίδα της Προεδρίας 787 έργα συνολικού κόστους 3.048,8 δισεκατομμυρίων ευρώ. Από αυτά ολοκληρώθηκαν 440 έργα κόστους 597,3 εκατομμυρίων ευρώ, υπό κατασκευή βρίσκονται 153 έργα κόστους 1.104,2 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ δρομολογήθηκε και εκκρεμεί η έναρξη υλοποίησης για 160 έργα κόστους 1.094,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Την ίδια στιγμή 34 έργα παραμένουν στάσιμα και ήδη παρουσιάζουν καθυστερήσεις έργα κόστους 252,6 εκατομμυρίων ευρώ. Στα σκαριά βρίσκεται και η δημιουργία του Υφυπουργείου Καινοτομίας. Η συζήτηση ενώπιον των επιτροπών της Βουλής έχει ολοκληρωθεί. Τα τρία μεγάλα κόμματα αντιμετωπίζουν θετικά τη δημιουργία του και αναμένεται να πάει στην ολομέλεια της Βουλής εντός Ιανουαρίου για ψήφιση. Διαδικαστικά βρίσκεται στον προϋπολογισμό για το 2020 γεγονός που σημαίνει πως αμέσως μετά την έγκριση από τη Βουλή θα αρχίσει η διαδικασία για τη λειτουργία του.

Ο δρόμος για το Κυπριακό

Τελευταίο αλλά και πιο βασικό ενδεχομένως στοίχημα για την κυβέρνηση, είναι ο δρόμος προς την επίλυση του Κυπριακού αλλά και η διαχείριση τουρκικής προκλητικότητας - ενεργειακών σχεδιασμών. Εντός του 2020 και συγκεκριμένα τους μήνες μεταξύ Μάη και Αυγούστου, αναμένονται εξελίξεις στο Κυπριακό, ενώ ήδη στα σκαριά βρίσκονται διεργασίες στα ενεργειακά. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε πρόσφατη συνέντευξή του εξέφρασε την άποψη ότι «στόχος μας είναι να βρούμε τον τρόπο να δώσουμε μία οριστική λύση στο Κυπριακό πρόβλημα έτσι ώστε να αποφεύγονται και οι κίνδυνοι από νέα τετελεσμένα και οι κίνδυνοι μέσα από τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας». Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος υπέγραψαν διακρατική συμφωνία για τον EastMed, ενώ η κυβέρνηση αναμένει πως θα προστεθεί και η Ιταλία στο έργο αυτό το αμέσως επόμενο διάστημα. Βρίσκονται στα σκαριά οι τεχνοοικονομικές μελέτες που θα κρίνουν τη βιωσιμότητα του έργου (σε δύο χρόνια), ενώ η υπογραφή της συμφωνίας είναι κάτι που απαιτούν και οι πιθανοί επενδυτές σε κάθε παρόμοιο έργο - να υπάρχει δηλαδή θεσμοθετημένο πολιτικό πλαίσιο. Σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας, υπάρχουν τρεις πιθανοί δρόμοι που αφορούν στο φυσικό αέριο: α) τερματικό υγροποίησης στην Κύπρο, β) ο EastMed και γ) πλωτή μονάδα υγροποίησης. «Οφείλουμε ως κυβέρνηση να ωριμάζουμε και τις τρεις επιλογές μέχρι να έρθει η στιγμή για να γίνει η επιλογή μίας ή περισσότερων από αυτών των λύσεων», επισημαίνει ο υπουργός. Υπάρχει ακόμα ανοιχτό το ζήτημα που προέκυψε με το κοίτασμα Αφροδίτη και το Ισραήλ με τις διαδικασίες να βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ των διαπραγματευτικών ομάδων των δύο χωρών. Την ίδια όμως στιγμή αναμένονται μέχρι και 9 γεωτρήσεις εντός του 2020 στην κυπριακή ΑΟΖ. Η αρχή θα γίνει με γεωτρήσεις από τις ENI-TOTAL, πολύ σύντομα, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Γ. Λακκοτρύπης. Παράλληλα ωστόσο, η Τουρκία δεν κάνει βήμα πίσω από τις επιδιώξεις της στην Ανατολική Μεσόγειο, γεγονός που δίνει μια διαφορετική νότα στον συγκεκριμένο τομέα εντός 2020.