ΠΟΠΟ: Απογοητευτικά τα στοιχεία για την υπογεννητικότητα στην Κύπρο - Τι εισηγείται

Μέσα στις σημερινές συνθήκες της ανεργίας, τις υποαπασχόλησης των χαμηλών μισθών, της ακρίβειας και της έλλειψης κράτους πρόνοιας οι νέοι δυσκολεύονται να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας. Κι αν αποφασίσουν περιορίζονται στο ένα παιδί και πιο δύσκολα για δύο. Το τρίτο παιδί δυστυχώς είναι παράτολμο εγχείρημα κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες. Είναι γι’ αυτό που η υπογεννητικότητα πήρε αυτές τις διαστάσεις στη χώρα μας, με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα στην οικονομία του τόπου αλλά και πιθανό και στη λύση του κυπριακού.

Τα στοιχεία για την υπογεννητικότητα στην Κύπρο είναι τραγικά.
Η χώρα μας κατέγραψε το 2017 αρνητική παγκόσμια πρωτιά, με γέννηση κατά μέσο όρο μόνο ενός παιδιού από κάθε γυναίκα (συγκριτικά στην Ελλάδα ο συντελεστής γεννητικότητας ήταν 1,4 παιδιά ανά γυναίκα). Αυτό το στοιχείο καταγράφεται στη μεγάλη διεθνή επιστημονική μελέτη «Global Burden Disease», που κάθε χρόνο αξιολογεί την κατάσταση της υγείας στον κόσμο και η οποία παρουσιάστηκε πριν μερικούς μήνες. Παρόμοια είναι και τα στοιχεία της Eurostat για το 2018 τα οποία κατατάσσουν την Κύπρο στον πυθμένα σε ποσοστά γονιμότητας στην ΕΕ.

Σύμφωνα δε με τα επίσημα στοιχεία του κράτους, σε μόλις τέσσερα χρόνια σημειώθηκε μείωση στις γεννήσεις κατά 7% ενώ από το 2012 και εντεύθεν οι Κύπριοι έπεσαν κάτω από το φράγμα των 10.000 γεννήσεων ετησίως.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2012 οι γεννήσεις παιδιών των οποίων η μητέρα είναι κάτοικος Κύπρου ανέρχονταν στις 10.161, ενώ από τον επόμενο χρόνο μειώθηκαν κατά πολύ.

Σύμφωνα με τον αναλυτικό πίνακα της Στατιστικής Υπηρεσίας που απέστειλε ο Υπουργός Οικονομικών στη Βουλή τον περασμένο Απρίλιο ως απάντηση σε κοινοβουλευτική ερώτηση, το 2013 οι γεννήσεις μειώθηκαν σε 9.341, ενώ η μείωση συνεχίστηκε και για τα επόμενα δύο χρόνια. Συγκεκριμένα, το 2014 οι γεννήσεις ήταν 9.258 και το 2015 ήταν 9.170, δηλαδή περίπου 1.000 γεννήσεις λιγότερες από το 2012.

Συμπερασματικά φαίνεται ότι η εμβάθυνση της οικονομικής κρίσης από το 2013 και εντεύθεν ενίσχυσε την υπογεννητικότητα. Ελαφριά αύξηση είχαμε το 2016 με 9.455 γεννήσεις ενώ το 2017 (σύμφωνα με τα στοιχεία παγκόσμιας έρευνας τα οποία αναφέρονται στην αρχή) καταγράψαμε ως Κύπρος αρνητική παγκόσμια πρωτιά.
Δυστυχώς το πρόβλημα φαίνεται να επιδεινώνεται και η Πολιτεία δεν πράττει τίποτα επί τούτου.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες, για να υπάρξει σταθεροποίηση του πληθυσμού χρειάζεται δείκτης γονιμότητας περίπου 2,3 παιδιών ανά γυναίκα, τη στιγμή που στην Κύπρο έχουμε μόλις ένα παιδί ανά γυναίκα.

Επιπρόσθετα, η ευρωπαϊκή μελέτη του «Ινστιτούτου του Βερολίνου» για το 2011-2016 εκτιμά ότι ο πληθυσμός της Κύπρου, από περίπου 0,85 εκατομμύριο το 2016 θα αυξηθεί ελάχιστα, στο 0,9 εκατομμύριο το 2030 και σχεδόν στο ένα εκατομμύριο το 2050, αλλά αυτό θα οφείλεται στη μετανάστευση και στο ότι κάθε χρόνο περισσότεροι άνθρωποι γεννιούνται απ' ό,τι πεθαίνουν. Με απλά λόγια η πολύ αργή αύξηση του πληθυσμού δεν θα οφείλεται στις γεννήσεις αλλά σε άλλους παράγοντες. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, εκτιμάται ότι έως τα μέσα της δεκαετίας του 2030, στην Κύπρο ο αριθμός των θανάτων πιθανό να ξεπερνά πλέον τον αριθμό των γεννήσεων.

Σύμφωνα λοιπόν με τα πιο πάνω αδιαμφισβήτητα στοιχεία, στη χώρα μας υπάρχει τεράστιο πρόβλημα υπογεννητικότητας το οποίο οφείλεται κυρίως σε κοινωνικοοικονομικούς λόγους.

Η οικονομική κρίση και η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους από το 2013 και εντεύθεν οδήγησαν τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα του λαού σε δύσκολες καταστάσεις. Οι περισσότερες οικογένειες δυσκολεύονται να επιβιώσουν λόγω της ανεργίας, των χαμηλών μισθών και της ακρίβειας ενώ την ίδια στιγμή περιορίστηκε στο ελάχιστο η κρατική στήριξη.

Η ΠΟΠΟ είναι μια Οργάνωση με την άμεση επαφή που έχει με τρίτεκνες οικογένειες και έχει πλήρη αντίληψη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν και κωδικοποιώντας τα αιτήματα για αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών ζητά από το κράτος:

Αναμένουμε από την πολιτεία, ότι θα δείξει περισσότερη ευαισθησία, θα προχωρήσει στον άμεσο επανασχεδιασμό μιας νέας δημογραφικής πολιτικής με τη δημιουργία υποδομών τη λήψη όλων των αναγκαίων κοινωνικών μέτρων για τη στήριξη της οικογένειας, τα οποία θα ξεκινούν από τη μέρα γέννηση του παιδιού, τη μόρφωση, μέχρι την ενηλικίωση του και την είσοδο του στην παραγωγική διαδικασία.

Κάθε ζευγάρι που επιθυμεί να φέρει στον κόσμο παιδιά, η πολιτεία έχει χρέος να το διευκολύνει και να το στηρίξει με κάθε μέσο:

1. Μέτρα προστασίας της μητρότητας (συμφιλίωση εργασίας και οικογένειας, γονική άδεια μετά αποδοχών, διευκολύνσεις στις μητέρες κατά τη βρεφική ηλικία των παιδιών, βρεφονηπιακές υποδομές, φορολογικές ελαφρύνσεις, επιδόματα τέκνου, υποστήριξη άνεργων ζευγαριών με ανήλικα τέκνα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη). Να χορηγούνται επιδόματα σπουδών σε ζευγάρια ως κίνητρα για τεκνοποίηση σε νεαρότερες ηλικίες και να καθιερωθεί η προτεραιότητα συμμετοχής, για νέους ανέργους γονείς, στα αμειβόμενα σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης.
2. Διασύνδεση της σύνταξης με τον αριθμό των παιδιών (παραχώρηση προσαύξησης στη σύνταξη των μητέρων που έφεραν στον κόσμο 3 τέκνα και άνω, στη λογική ότι τα παιδιά θα πληρώνουν τις συντάξεις των γονέων τους, να καθιερωθεί με νομοθετική ρύθμιση).
3. Υποβοήθηση των υπογόνιμων ζευγαριών (εξωσωματική γονιμοποίηση με κάλυψη ιατρικών και φαρμακευτικών εξόδων).
4. Προβολή από την πολιτεία του προτύπου της τρίτεκνης οικογένειας (καταπολέμηση της ατομικότητας, προβολή προτύπων ζωής που να αναδεικνύουν την αξία της ευτυχίας από την απόκτηση παιδιών, ανάδειξη της σημασίας της ύπαρξης της ευρύτερης οικογένειας με αδέλφια, ξαδέλφια κλπ).
5. Στήριξη των πολυμελών οικογενειών στον τομέα της στέγασης (παροχή κινήτρων).

Η ΠΟΠΟ ζητά την λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων και/ή τροποποίηση νομοθεσιών ούτως ώστε:
∙ Να αναγνωριστεί επιτέλους η πολυτεκνική ιδιότητα στις τρίτεκνες οικογένειες, που σημαίνει εξίσωση στο επίδομα τέκνου, η μείωση των διδάκτρων στα δημόσια νηπιαγωγεία, εξίσωση της αντιμισθίας των εθνοφρουρών, με τις πολύτεκνες οικογένειες.
∙ Να παραχωρείται το επίδομα τέκνου και για τους φοιτητές ως ίσχυε μέχρι πρόσφατα.
∙ Η φοιτητική χορηγία να παραχωρείται λαμβάνοντας υπόψη την ιδιότητα της τρίτεκνης οικογένειας ως ίσχυε προηγουμένως, ώστε να καταργηθεί η ισοπεδωτική αντιμετώπιση όλων των φοιτητών.
∙ Να παραχωρείται το επίδομα τέκνου για τους 4 πρώτους μήνες κάθε χρόνου, μέχρι την υποβολή των αιτήσεων για το επίδομα τέκνου, ώστε να απολαμβάνουν το ωφέλημα για μειωμένη τιμολόγηση του ρεύματος οι δικαιούχοι. Επίσης οι αιτήσεις να εξετάζονται κατά προτεραιότητα και ιδιαίτερα στις πολυμελείς οικογένειες που οι γονείς είναι άνεργοι, λήπτες (δημοσίου βοηθήματος) Ε.Ε.Ε., χαμηλόμισθοι ή με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας.
∙ Να καθορισθεί ποσοστό υποτροφιών για σπουδαστές πολυτέκνων οικογενειών όταν το εισόδημα τους είναι χαμηλότερο ενός ορίου.
∙ Να συμπεριληφθούν και τα παιδιά των τρίτεκνων οικογενειών για μοριοδότηση από το ΙΚΥ.
∙ Να εφαρμοστεί φορολόγηση του οικογενειακού εισοδήματος και όχι του ατομικού εφόσον σε όλα τα κριτήριά επιδότησης χρησιμοποιείται το οικογενειακό εισόδημα ως μέτρο υπολογισμού.
∙ Αναφέρουμε ότι επίδομα τέκνου παραχωρήθηκε χωρίς εισοδηματικά κριτήρια σε ανταλλαγή της αφαίρεσης των προσωπικών εκπτώσεων στην φορολογική μεταρρύθμιση του 2001 όπου τέθηκε σε εφαρμογή το 2003.
∙ Επαναφορά του επιδόματος μάνας το οποίο ενώ αποκόπηκε από όλες τις μάνες στη συνέχεια επαναφέρθηκε μόνο στις πολύτεκνες και να καλύπτει όλες τις μάνες που απέκτησαν πάνω από τρία παιδιά.
∙ Η τιμολόγηση του νερού και τα δημοτικά τέλη για τις πολυμελής οικογένειες να παύσει να είναι τιμωρητική και να έχει ενιαία τιμολόγηση.
∙ Μείωση κομίστρων στα λεωφορεία, σε όλες τις τρίτεκνες οικογένειες και δημιουργία οικογενειακών φθηνών εισιτηρίων για χρήση από τις οικογένειες αυτές.
∙ Επαναφορά της δωρεάν μεταφοράς των μαθητών των πενταμελών οικογενειών και συμπερίληψη στο πρόγραμμα και των μαθητών όπου είναι δυνατό και των ιδιωτικών σχολείων.
∙ Βελτίωση επιδόματος τοκετού, μητρότητας και γονικής άδειας.
∙ Δημιουργία υποδομών από το κράτος που να στηρίζουν την πολυτεκνία. Δωρεάν υποχρεωτική προδημοτική εκπαίδευση, επέκταση και λειτουργία ολοήμερων δημόσιων νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Δικαίωμα στην παροχή δωρεάν παιδείας από τη νηπιακή ηλικία μέχρι την ανώτατη εκπαίδευση.
∙ Κίνητρα χωρίς κόστος μπορούν να αποτελέσουν για τις πολυμελείς οικογένειες η μοριοδότηση σε άνεργες τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες πέρα των τριών τέκνων και στα παιδιά τους σε σχέδια αγοράς υπηρεσιών από διάφορα υπουργεία σε πολλούς τομείς όπως τα επιμορφωτικά ινστιτούτα, ολοήμερο σχολείο, μουσικά σχολεία, αθλητικά κέντρα κλπ.
∙ Εφαρμογή πολιτικής με προγράμματα για την αντιμετώπιση της μάστιγας των ναρκωτικών, την νεανική παραβατικότητα και τη βία στη οικογένεια.
∙ Να συσταθεί σώμα βοηθών μητέρων από εκπαιδευμένες νέες που θα αναπληρώνουν τις εργαζόμενες μητέρες (παιδιά 4 – 5 οικογενειών μαζί) και να επιχορηγείται η φύλαξη και η φροντίδα 4 – 5 παιδιών σε ένα σπίτι υπό την επίβλεψη των ιδίων των μητέρων τους.
∙ Από την εκκλησία αναμένουμε την ενεργό στήριξη της τρίτεκνης οικογένειας με κάθε μέσο, όπως τη δωρεάν έκδοση πιστοποιητικών και την τέλεση των μυστηρίων.

Οι τρίτεκνες Οικογένειες έχουν επιτελέσει το καθήκον τους έναντι της πατρίδας, αναμένουν από την Πολιτεία να πράξει το ίδιο, ανταποκρινόμενη στα δίκαια αιτήματα της Οργάνωσης μας.