Στην Κύπρο, η επιχειρηματικότητα έχει μπει στο σχολικό πρόγραμμα με υποχρεωτικό μάθημα για δύο συνεχόμενες τάξεις του λυκείου — μια επιλογή που ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες έχουν υιοθετήσει. Παράλληλα, σε δημοτικά και γυμνάσια εφαρμόζονται δράσεις που φέρνουν τους μαθητές σε επαφή με την έννοια της «έξυπνης πόλης» και της κοινωνικής καινοτομίας. Η κίνηση αυτή καταγράφεται ως θετική και καινοτόμα, ωστόσο η έκθεση επισημαίνει πως η ουσιαστική καλλιέργεια επιχειρηματικών δεξιοτήτων στην πράξη παραμένει σε εξέλιξη. Σύμφωνα με τη νέα ευρωπαϊκή έκθεση του δικτύου Eurydice, η Κύπρος ανήκει στις λίγες χώρες της ΕΕ που έχουν εντάξει οργανωμένα την επιχειρηματικότητα στα σχολεία. Η θεσμική βάση είναι εκεί — αλλά η συνεκτική εφαρμογή είναι το επόμενο μεγάλο βήμα.
Η επιχειρηματικότητα στο σχολείο δεν αφορά μόνο όσους στοχεύουν να ανοίξουν δική τους επιχείρηση. Περιλαμβάνει δεξιότητες όπως επίλυση προβλημάτων, δημιουργικότητα, συνεργασία, ανάληψη πρωτοβουλιών και κριτική σκέψη — ικανότητες που θεωρούνται βασικές για μια αγορά εργασίας που αλλάζει ραγδαία, με τεχνολογικές, ψηφιακές και πράσινες μεταβάσεις.
Καινοτομούμε, αλλά και…
Στο κυπριακό σχολείο η επιχειρηματικότητα διδάσκεται υποχρεωτικά στην Α’ και Β’ λυκείου, κάτι που αποτελεί εξαίρεση στην Ευρώπη. Επιπλέον, δράσεις που ξεκινούν ήδη από το δημοτικό, μέσω δημιουργικών εργασιών και τεχνολογικών μαθημάτων, ενθαρρύνουν τα παιδιά να δοκιμάζουν ιδέες, να κάνουν λάθη και να τις βελτιώνουν — προσέγγιση που θεωρείται βασικό στοιχείο της επιχειρηματικής σκέψης.
Παράλληλα, η Κύπρος συμμετέχει σε προγράμματα μαθητικής και κοινωνικής επιχειρηματικότητας, όπως το Junior Achievement, και υλοποιεί δράσεις που εμπλέκουν μαθητές με την τοπική κοινωνία, καλλιεργώντας την ιδέα ότι οι νέοι μπορούν να επηρεάσουν τον κόσμο γύρω τους. Το γεγονός αυτό δίνει πρακτικό περιεχόμενο στη συζήτηση για καινοτομία και δεξιότητες ζωής.
…υστερούμε
Παρά τη θεσμική πρόοδο, η εφαρμογή στην καθημερινότητα των σχολείων εμφανίζει διαφοροποιήσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις, το κατά πόσον οι μαθητές καλλιεργούν επιχειρηματικές δεξιότητες εξαρτάται από την κουλτούρα της σχολικής μονάδας και την προσωπική πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών. Αυτό οδηγεί σε άνισες εμπειρίες μεταξύ σχολείων.
Σημαντική πρόκληση αποτελεί και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Η έκθεση καταγράφει την ανάγκη για πιο συστηματική κατάρτιση, ώστε οι διδάσκοντες να υποστηρίζουν βιωματικές προσεγγίσεις και project–based learning, στοιχεία κομβικά για την επιχειρηματική νοοτροπία. Επιπλέον, δεν καταγράφεται ακόμη ένας ξεκάθαρος μηχανισμός αξιολόγησης των αποτελεσμάτων: κατά πόσο, δηλαδή, οι μαθητές αποκτούν στην πράξη τις δεξιότητες που επιδιώκει το αναλυτικό πρόγραμμα.
Με άλλα λόγια, η Κύπρος έχει θέσει το θεμέλιο, αλλά η ομοιόμορφη εφαρμογή και η συστηματική υποστήριξη παραμένουν το ζητούμενο.
Μαθήματα από αλλού
Χώρες όπως η Εσθονία, η Φινλανδία και η Μάλτα έχουν προχωρήσει σε πιο ολοκληρωμένα μοντέλα, επενδύοντας ιδιαίτερα στη διαθεματική προσέγγιση και στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Η Εσθονία έχει ενσωματώσει επιχειρηματικές δεξιότητες σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης, η Φινλανδία στηρίζεται σε projects και συνεργασίες με την κοινότητα και η Μάλτα έχει δημιουργήσει ειδικό πρόγραμμα εκπαιδευτικής κατάρτισης. Το ζητούμενο δεν είναι αντιγραφή, αλλά άντληση ιδεών για σταδιακή ενίσχυση του κυπριακού μοντέλου.
