Ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λεμεσό. Από παιδί εξέφρασε την αγάπη του και το ενδιαφέρον του για τα αεροσκάφη. «Από 6 ετών μού άρεσε να παίζω με αεροπλάνα, να βλέπω αεροπλάνα, να διαβάζω για αεροπλάνα. Την πρώτη μου πτήση την έκανα στις 12 Ιουλίου 1975. Ήταν ένα χρόνο μετά την εισβολή. Φύγαμε με τους γονείς μου από το νέο αεροδρόμιο της Λάρνακας με ένα ελικοφόρο αεροπλάνο από το νέο, τότε, στόλο των Κυπριακών Αερογραμμών, που πήγαινε πρώτα Ηράκλειο, μετά Αθήνα και έπειτα Λονδίνο. Από την εισβολή μέχρι και το Φεβρουάριο του 1975 η Κύπρος δεν είχε αεροδρόμιο και για να πετάξουμε αεροπορικώς στο εξωτερικό έπρεπε πρώτα να πάμε στην Ελλάδα με καράβι», διηγείται.
Το όνειρό του ήταν να γίνει πιλότος. «Τις Κυριακές έφευγα με λεωφορείο από τη Λεμεσό και πήγαινα στη Λάρνακα στο αεροδρόμιο να βλέπω αεροπλάνα. Ακόμα και σήμερα, σε μια μέρα ρεπό μπορεί να πάω στο αεροδρόμιο να βλέπω τα αεροπλάνα – με γεμίζει και με ξεκουράζει» λέει. Ο φαρμακοποιός και έμπορος φαρμάκων πατέρας του, όμως, δεν έβλεπε με καλό μάτι τα όνειρα του μικρότερου γιου του. Θεωρούσε πως είναι επικίνδυνο να γίνει πιλότος και στάθηκε απέναντι σε αυτή την απόφαση. Έτσι, ο Ανδρέας αποφάσισε να δώσει εξετάσεις για μηχανικός αεροσκαφών. Το όνειρο γκρεμίστηκε όταν κόπηκε σε ένα μάθημα. Τελικά επιλέγει να σπουδάσει International Global Management στο Λονδίνο. Σκέφτεται μόλις πάρει πτυχίο να εργαστεί ως αεροσυνοδός, αφού έκανε το χρέος των σπουδών, αλλά οι γονείς του εξοργίζονται.
Ο έρωτας που άλλαξε τα σχέδιά του
Στο τελευταίο έτος του πανεπιστημίου μια γυναίκα αλλάζει τα πλάνα του. «Ερωτεύτηκα. Εκείνη ήταν Ελληνοκύπρια, γεννημένη και μεγαλωμένη στο Λονδίνο. Κι ενώ θα επέστρεφα στην Κύπρο, αποφάσισα να μείνω στην Αγγλία λόγω του δεσμού. Το πρόβλημα ήταν πως η Κύπρος τότε δεν ήταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι δεν μπορούσα να βγάλω άδεια εργασίας. Έτσι, βρήκα μια προσωρινή δουλειά στον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού στο Λονδίνο που υπαγόταν στην πρεσβεία της Κύπρου». Μπαίνοντας σε ένα τουριστικό κομμάτι, η αγάπη του για τα αεροπλάνο βρέθηκε ξανά στο προσκήνιο. «Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, έγινα διευθυντής ανάπτυξης αεροδρομίων σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία για τον τουρισμό προς Κύπρο. Ο στόχος ήταν η αύξηση της τουριστικής κίνησης και είχα άμεση συνεργασία με αεροπορικές εταιρείες».
Ο δεσμός του με τη Ζέλα Μούσκα, αποδεικνύεται μια σχέση ζωής. Λίγο καιρό μετά το ζευγάρι παντρεύεται στο Λονδίνο και ο Ανδρέας αποκτά αγγλικό διαβατήριο. «Ήταν το 1996 όταν εμφανίστηκε ο Marcus Sieler, συνεργάτης και οικογενειακός μας φίλος, με μια επαγγελματική πρόταση. Εκείνος είχε αεροπορική εταιρεία στην Ελβετία, την ΤEΑ Switzerland, την οποία τότε μόλις είχε πουλήσει στον Στέλιο Χατζηιωάννου – που την έκανε Εasy Jet. Μου λέει λοιπόν ο Marcus “Θα σε ενδιέφερε να κάνουμε μαζί στην Ελλάδα την ΤΕΑ Hellas;”. Το κόνσεπτ ήταν μια ιδιωτική αεροπορική εταιρεία με 3 αεροπλάνα 100 θέσεων, που θα έμπαινε στα δρομολόγια Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Αθήνα – Ρόδο, Αθήνα – Ηράκλειο και Αθήνα – Χανιά για να σπάσει το μονοπώλιο της Ολυμπιακής. Του λέω “Πώς; Δεν θα μπορείς να σπάσεις εύκολα τα συστήματα”. Πήγαμε, λοιπόν, διαφορετικά: Να το στήσουμε σαν τσάρτερ και να επικοινωνηθεί μέσα από συγκεκριμένους τουριστικούς πράκτορες. Μπαίνουμε σε διαδικασίες προετοιμασίας, συγκεντρώνουμε τα πρώτα κεφάλαια. Η ΤΕΑ Hellas μου πήρε ως πρότζεκτ σχεδόν τρία χρόνια προετοιμασίας, αλλά δεν ξεκίνησε ποτέ. Η Ολυμπιακή ήθελε να μας κόψει τα πόδια. Άρχισα, λοιπόν να ψάχνω το επόμενο βήμα, όταν έγινε η ανατροπή. Άνοιξε η αγορά στην Κύπρο και δόθηκε πρώτη φορά άδεια για ιδιωτικές αεροπορικές εταιρείες. Έτσι, αποφασίσαμε να στήσουμε την εταιρεία εκεί. Θυμάμαι, μου είπε ο Marcus να βρούμε ένα προσωρινό όνομα. Πρότεινα το Helios, από το θεό Ήλιο της μυθολογίας. Το προσωρινό όνομα έγινε μόνιμο. Πήραμε την άδεια σε 3-4 μήνες και αφιερώθηκα στην Helios».
«Έδωσα το παιδί μου για υιοθεσία κι αυτό σκοτώθηκε»
Ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης μιλά με συναίσθημα στη φωνή του όταν διηγείται την ιστορία της Ηelios. «Τέλη του 1999 παραγγέλνουμε τα πρώτα μας δύο αεροπλάνα, δύο ολοκαίνουρια 737-800, τελευταίας τεχνολογίας, 189 θέσεων. Το πρώτο μου 737-800 το ονομάζω “Ζέλα”, από το όνομα της γυναίκας μου που είναι Βενιζέλα. Βλέπεις, ο Κύπριος παππούς της ήταν πολύ Βενιζελικός, λάτρευε την Ελλάδα. Το παρέλαβα στο Σιάτλ και είχα φέρει και έναν παππά από το Σαν Φρανσίσκο να κάνει αγιασμό. Στις17 Μαΐου του 2000 κάνουμε την πρώτη μας πτήση τσάρτερ. Σαν Helios πήραμε ένα κομμάτι της πίτας από ξένες αεροπορικές που πετούσαν στην Κύπρο, δεν πήγαμε να πάρουμε τη δουλειά των Κυπριακών Αερογραμμών. Το 2001 μπήκαμε στο δρομολόγιο Λάρνακα – Σόφια, στο οποίο επίσης δεν πετούσαν οι Κυπριακές Αερογραμμές. Και μετά Λάρνακα – Βουκουρέστι και Λάρνακα – Δουβλίνο και στη συνέχεια πήγαμε και Λονδίνο στο αεροδρόμιο του Luton. Φέρναμε νέους τουρίστες στο νησί».
Όλο αυτό το διάστημα ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης ζούσε στο Λονδίνο με την οικογένειά του και πηγαινοερχόταν στην Κύπρο για την Helios κάθε εβδομάδα. «Δούλευα σκληρά και προσπαθούσα να φέρω μια ισορροπία ανάμεσα στην οικογένεια και τη δουλειά. Η γυναίκα μου δεν ήθελε να επιστρέψει στην Κύπρο, γιατί όλη μας η ζωή ήταν οργανωμένη στο Λονδίνο. Η Helios πήγαινε καλά, αλλά για να προχωρήσει έπρεπε να μεγαλώσει, να πάρει επιπλέον αεροσκάφη. Σίγουρα υπήρχαν και ζημιές σε κάποια δρομολόγια, αλλά ήταν κερδοφόρα και είχε δυναμική. Λίγο πριν μπει η Κύπρος στην ΕΟΚ, λοιπόν, αποφασίσαμε να πάρουμε ένα τρίτο αεροσκάφος και με αυτό να μπούμε και στα δρομολόγια, που μέχρι τότε ήταν μονοπώλιο των Κυπριακών Αερογραμμών και των Ολυμπιακών Αερογραμμών. Από Λάρνακα προς Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Χανιά. Το 737-300 είναι ένα πολύ δημοφιλές αεροπλάνο, κατάλληλο για να ενισχύσει το στόλο μας και βρήκαμε ένα που ανήκε στη θυγατρική της British Airways που πετούσε στη Γερμανία. Το έκλεισα και μπήκε στο στόλο της Helios τον Aπρίλιο του 2004».
Τότε δεν μπορούσε να φανταστεί πως αυτό το αεροπλάνο θα έπαιζε μοιραίο ρόλο στην ιστορία της Helios. Το 737-300 μπαίνει στο στόλο και ξεκινά το δρομολόγιο Λάρνακα – Αθήνα με κοινοπραξία της Aegean. «Δυστυχώς, δεν πετύχαμε τις τιμές που είχαμε υπολογίσει όταν κάναμε μπάτζετ, γιατί οι Κυπριακές Αερογραμμές και η Ολυμπιακή κατέβασαν πάρα πολύ τις δικές τους. Θυμάμαι 24 Ιουλίου του 2004, η πρωινή πτήση από Λάρνακα προς Αθήνα έφυγε με 17 άτομα. Οι ζημιές ήταν τεράστιες. Η οικογενειακή μου κατάσταση κρεμόταν σε μια κλωστή. Ήμουν πιεσμένος, στενοχωρημένος, απογοητευμένος. Η Ηelios έπρεπε να μεγαλώσει κι άλλο, να φτάσει στα 5-7 σκάφη για να τα καταφέρει. Έπρεπε να περνώ περισσότερο χρόνο στην Κύπρο. Η γυναίκα μου δεν ήθελε να επιστρέψουμε στην Κύπρο. Ήμουν σε κρίση… Λίγο μετά ήρθε μια μυστική πρόταση με κρυφά δείπνα και συναντήσεις: οι Κυπριακές Αερογραμμές ήθελαν να μας εξαγοράσουν για να μας βγάλουν από το παιχνίδι. Σχεδόν παράλληλα ήρθε πρόταση από τον τουριστικό οργανισμό Libra της Αγγλίας. Αποφασίσαμε να πουλήσουμε στην Αγγλία. Ήξερα πως αν έδινα την εταιρεία στις Κυπριακές Αερογραμμές, θα την έκλειναν και πάνω από 300 άτομα θα έμεναν στο δρόμο» διηγείται ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης.
Τον Οκτώβριο του 2004 είναι ξεκάθαρο πως αν δεν μπουν επενδυτές, η Helios δεν θα επιβιώσει. «Ήθελα να σώσω και την εταιρεία μου και την οικογενειακή μου γαλήνη. Είχα πάρει 40-50 κιλά από το στρες, ένιωθα πως δεν πάει άλλο. Τελικά προσέγγισα τη Libra και άρχισε η διαδικασία της αγοράς. Η Helios ήταν το μωρό μου αλλά έπρεπε να την αποχωριστώ. Το βράδυ μετά τις υπογραφές ήταν ένα από τα πιο δύσκολα της ζωής μου. Δεν φανταζόμουν πως λίγο καιρό μετά θα ερχόταν ένα πολύ δυσκολότερο» λέει.
Η πώληση ολοκληρώνεται το Νοέμβριο του 2004. Ο Ανδρέας συμφωνεί να μείνει στην εταιρεία για έναν ακόμα μήνα, προκειμένου να παραδώσει. Τέλη Νοεμβρίου, την τελευταία εβδομάδα που η Helios ήταν στην ιδιοκτησία του, στο δρομολόγιο Βαρσοβία – Λάρνακα, λίγο πριν από την προσγείωση εμφανίζεται πρόβλημα στην καμπίνα του 737-300 και πέφτουν οι μάσκες οξυγόνου. Μετά την προσγείωση, εξετάζεται από τους μηχανικούς, οι οποίοι αποφασίζουν να το στείλουν στην Αγγλία για επισκευή. Μέχρι να επιστρέψει το αεροπλάνο, ο Ανδρέας έχει αποχωρήσει από την εταιρεία. Σκέφτεται για ένα χρόνο να ξεκουραστεί, ενώ παράλληλα αρχίζει επαφές με τη Βουλγαρία (όπου είχε διασυνδέσεις χάρη στην πτήση Λάρνακα – Σόφια) με σκοπό να ασχοληθεί με τα ξενοδοχειακά εκεί, στα οποία είχε δει ανάπτυξη. Ετοιμάζεται να αγοράσει ή να νοικιάσει ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα. Εν τω μεταξύ παρακολουθεί την Helios από μακριά. Το 737-300 έχει άλλα τρία περιστατικά.
Μια μέρα πριν από τη 15η Αυγουστου του 2005, μέρα γιορτής για όλη την Ελλάδα, έρχεται μέρα φριχτής τραγωδίας. Η Πτήση 522 της Helios Airways συνετρίβη στις 12.04 στο Γραμματικό Αττικής. Σκοτώθηκαν 115 επιβάτες και τα 6 μέλη του πληρώματος. «Νόμιζα πως η πιο άσχημη νύχτα της ζωής μου ήταν το βράδυ που πουλήθηκε η εταιρεία, γιατί ένιωσα πως έχασα το παιδί μου. Όμως ήρθε και χειρότερη. Το παιδί μου που έχασα σκοτώθηκε» λέει ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης. Τα μέλη του πληρώματος ήταν επίσης σαν παιδιά του. «Η προϊσταμένη της πτήσης, η Λουίζα, στις 4 Σεπτεμβρίου θα παντρευόταν με τον Χάρη, τον αρραβωνιαστικό της. Κανονικά δεν θα ήταν στην πτήση εκείνη. Όμως η προϊσταμένη που ήταν προγραμματισμένη να πετάξει έκανε report πως ήταν άρρωστη και ο άνθρωπος που ήταν στη βάρδια στο operation κατά λάθος αντί να πάρει την πρώτη αναπληρωματική πήρε τη δεύτερη. Ήταν η Λουίζα» προσθέτει. «Τον Αντρέα, το παιδί που προσπάθησε να προσγειώσει το αεροσκάφος, εγώ τον είχα φέρει στην εταιρεία. Τον προέτρεψα να εργαστεί ως αεροσυνοδός μέχρι να συμπληρώσει ώρες και να μπορέσει να πετάξει ως πιλότος».
Σε Κύπρο και Ελλάδα το ατύχημα πρωταγωνιστεί σε μαύρα πρωτοσέλιδα. «Κατεβαίνω στην Κύπρο για τις κηδείες, με φτύνουν στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Μου φωνάζουν “δολοφόνε, που πούλησες παλιοαεροπλάνα”. Βλέπεις, όλοι στην Κύπρο με ήξεραν ως Μr Ηelios. Και αρχίζουν οι ανακρίσεις που θα κρατήσουν σχεδόν δύο χρόνια».
Σχεδόν ένα χρόνο μετά, την άνοιξη του 2006 προχωρά το νέο του πρότζεκτ στη Βουλγαρία: Ανοίγει ένα τουριστικό γραφείο που αντιπροσωπεύει συγκεκριμένους ταξιδιωτικούς πράκτορες και κάνει τα transfer. Αλλά το μυαλό του γυρίζει πάντα στο αεροπλάνο. Μέσα στον ίδιο χρόνο, από Ελλάδα αυτή τη φορά του ζητούν να βρει ένα αεροπλάνο για δρομολόγια από Γαλλία για Ηράκλειο και Ρόδο. «Ξαφνικά μιλώντας σε ένα κινητό κλείνω συμφωνία και βγάζω χρήματα. Κι αποφασίζω να δω τη συγκεκριμένη δουλειά, τη μεσιτεία στα αεροσκάφη, πιο σοβαρά». Κάπως έτσι, τον Οκτώβριο του 2006 γεννιέται η Zela Aviation. Ανοίγει γραφείο στο Λονδίνο και στην Κύπρο και τα δύο πρώτα χρόνια ασχολείται με τσάρτερ, μέχρι το 2008, που έρχεται μια αεροπορική και του ζητά να βρει αεροσκάφος για να νοικιάσει για 6 μήνες. Το 2011 η εταιρεία επεκτείνεται και εγκαινιάζει γραφεία στο Μάντσεστερ.
Οι ενοικιάσεις γίνονται σιγά -σιγά και αγοραπωλησίες. Η Ζela Aviation αγοράζει αεροσκάφη και σε λίγες μέρες ή εβδομάδες τα μεταπουλά σε καλύτερες τιμές ή μεσολαβεί σε αγορές παίρνοντας προμήθεια. Η Zela Aviation εξελίσσεται σε παγκόσμιο πρωτοπόρο στον κλάδο ναύλωσης, ενοικίασης και αγοραπωλησίας αεροσκαφών με περισσότερες από 800 συναλλαγές. Παράλληλα δημιουργείται και η Zela Αircraft Trading, η οποία αγοράζει αεροσκάφη που παραμένουν στην ιδιοκτησία της, τα οποία νοικιάζει σε αεροπορικές εταιρείες.
Συνέντευξη του Ανδρέα Χριστοδουλίδη στο περιοδικό People
