Ο Ερνέστο Γκεβάρα εκτελέστηκε από έναν Βολιβιανό στρατιώτη, σε ηλικία 39 ετών, την 9η Οκτωβρίου 1967, αλλά στην Κούβα η ημέρα του «ήρωα της επανάστασης» αυτού είναι η 8η Οκτωβρίου, η ημέρα της σύλληψής του σε μια απομακρυσμένη κοινότητα των Άνδεων.
Η σορός του αργεντινού, που είχε πεταχτεί σε έναν ομαδικό τάφο στη Βολιβία, ταυτοποιήθηκε πριν από 20 χρόνια, πριν επιστραφεί με τιμές στην Κούβα για μια επίσημη επικήδεια τελετή.
Από το 1997, πάνω από 4,7 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν επισκεφθεί το υπόγειο μαυσωλείο του Τσε πάνω από το οποίο δεσπόζει ένα επιβλητικό μπρούτζινο άγαλμά του στη Σάντα Κλάρα, όπου ο Γκεβάρα είναι για πολλούς κάτι σαν θετός γιος αφότου κατάφερε, τον Δεκέμβριο του 1958, μια νίκη αποφασιστικής σημασίας στον ένοπλο αγώνα εναντίον των στρατευμάτων του δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα (1952-1958).
Η δρ Αλέιδα Γκεβάρα στον «Π»: Κουβαλώντας τη διαθήκη ενός επαναστάτη…
Η εικόνα του Τσε συνεχίζει είναι πανταχού παρούσα στην Κούβα, ιδίως το γνωστότερο πορτρέτο του, η φωτογραφία που τράβηξε ο Αλμπέρτο Κόρντα κι έγινε αιώνιο σύμβολο της επανάστασης, στοιχείο της διακόσμησης αμέτρητων φοιτητικών δωματίων, ή, για κάποιους άλλους, ένα αντικείμενο τεράστιας εμπορικής αξίας.
Η φωτογραφία του Κουβανού ηγέτη παραμένει μία από τις πιο εμβληματικές της ιστορίας. Σύμφωνα με το Meryland Institute College of Art, είναι η “πιο διάσημη εικόνα στον κόσμο, και σύμβολο του 20ου αιώνα”.
Ποια είναι όμως η ιστορία της φωτογραφίας;
Στις 4 Μαρτίου του 1960 η CIA ανατίναξε ένα γαλλικό πλοίο στο λιμάνι της Αβάνας, το οποίο μετέφερε όπλα που είχαν αγοράσει οι Κουβανοί από το Βέλγιο. Η έκρηξη προκάλεσε το θάνατο 136 ατόμων, γεγονός που εξόργισε τους Κουβανούς. Την επόμενη μέρα, ο Φιντέλ Κάστρο κατηγόρησε ανοιχτά την CIA και κάλεσε τον κόσμο στο μνημόσυνο, για να τιμηθούν οι νεκροί. Εκείνο τον καιρό, ο Γκεβάρα ήταν Υπουργός Εμπορίου και ο φωτογράφος της διάσημης φωτογραφίας, Αλμπέρτο Κόρντα, ο προσωπικός φωτογράφος του Κάστρο.πορειαΟ Κάστρο έδωσε έναν παθιασμένο λόγο, όπως μόνο ένας ηγέτης μπορεί, λέγοντας για πρώτη φορά τη φράση “Patria o muerte”, που σημαίνει “Πατρίδα ή θάνατος”. Κατά τη διάρκεια του λόγου του, ο Γκεβάρα μπήκε στο πλάνο για μερικά δευτερόλεπτα, ο φωτογράφος ίσα που πρόλαβε να ζουμάρει και να τραβήξει δύο φωτογραφίες: μία οριζόντια και μία κάθετα.
Αργότερα, ο φωτογράφος αφαίρεσε τον άντρα και τον φοίνικα που φαίνονται αριστερά και δεξιά της φωτογραφίας. Προσπάθησε να δώσει τη φωτογραφία στην εφημερίδα που δούλευε, Revolution, αλλά αυτοί προτίμησαν να εκδώσουν μία φωτογραφία που φαίνεται ο Φιντέλ με την Ντεμποβουάρ και τον Σαρτρ. Έτσι η φωτογραφία κατέληξε στο συρτάρι, κλειδωμένη για 7 χρόνια.
Χρόνια μετά λοιπόν, όταν δολοφονήθηκε ο Γκεβάρα, ο Ιταλός εκδότης Τζιαντζιάκομο Φελτρινέλι βρέθηκε στην Κούβα ψάχνοντας στοιχεία για τον ήρωα της επανάστασης. Βρέθηκε με τον Κόρμπα, είδε τη φωτογαφία και εκστασιάστηκε. Ο ίδιος ο Κόρμπα, μετά από χρόνια, είπε: “Αυτη η φωτογραφία δεν είναι προϊόν γνώσης ή τεχνικής, ήταν πραγματική σύμπτωση, καθαρή τύχη”.Ο φωτογράφος χάρισε τη φωτογραφία τον εκδότη. Την έδωσε χωρίς να πληρωθεί.
Από τότε η ποπ κουλτούρα και όχι μόνο, έχει οργιάσει με το πορτραίτο του επαναστάτη. Ήταν το απόλυτο σύμβολο της επανάστασης και διαχρονική μόδα. Και όλα αυτά, χωρίς ο φωτογράφος να απολαμβάνει κέρδη, αφού δεν είχε κατοχυρώσει τα δικαιώματα της φωτογραφίας για δεκαετίες…
