Η πρόληψη και η ρύθμιση του διαβήτη αρχίζουν από το πιάτο μας

Στους νοσηλευτές που στηρίζουν τους ασθενείς στη διαχείριση της καθημερινότητας της ζωής με τον διαβήτη ήταν αφιερωμένη η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14/11). Η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη IDF καλεί όλες τις χώρες του πλανήτη να αναγνωρίσουν την ανάγκη χρηματοδότησης, αλλά και την επένδυση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση του νοσηλευτικού προσωπικού, προκειμένου με την κατάλληλη εξειδίκευση και εμπειρία να υποστηρίξουν επαρκώς τους ασθενείς στον καθημερινό τους αγώνα ενάντια στον σακχαρώδη διαβήτη.

Ρυθμιστικός παράγοντας του σακχαρώδους διαβήτη είναι η διατροφή. Το καθημερινό διαιτολόγιό μας αποτελεί βασικό τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για την πρόληψη της νόσου, η οποία προσλαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις παγκοσμίως. Εξίσου σημαντικοί παράγοντες στη διαχείριση του διαβήτη είναι η φαρμακευτική συμμόρφωση, η άσκηση, καθώς και ο τακτικός έλεγχος του σακχάρου, ώστε ο ασθενής να αποφύγει τις επιπλοκές και να έχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά και μαρκοβιότητα.

Τη συμβολή της ισορροπημένης και εξατομικευμένης διατροφής στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, τονίζει και επεξηγεί ο κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, Γιάννης Κερίμης.
Τι πρέπει να περιλαμβάνει το διατροφικό μενού ασθενών με διαβήτη; Τι εννοούμε λέγοντας ισορροπημένο γεύμα;
Κατ' αρχάς, υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι κάποιος διαβητικός πρέπει να αφαιρέσει εντελώς από τη διατροφή του τους υδατάνθρακες π.χ. ρύζι, μακαρόνια, πατάτες κ.ά. Οι διαβητικοί θα πρέπει να «σπάζουν» τους υδατάνθρακες σε μικρές ποσότητες ανά γεύμα και να κρατούν απόσταση 2-3 ωρών μεταξύ των σνακ και των γευμάτων τους.

Επίσης, θα πρέπει να προτιμούν τα προϊόντα ολικής άλεσης, αφού οι φυτικές ίνες κρατούν σε καλύτερη ισορροπία τη γλυκόζη αίματος. Οι διαβητικοί τύπου Ι θα πρέπει επίσης να συμβουλευτούν διαβητολόγο ή κλινικό διαιτολόγο για να τους διδάξει τα ισοδύναμα υδατάνθρακα για να μπορέσουν να βάζουν την κατάλληλη δόση ινσουλίνης.

Σε γενικές γραμμές το πιάτο του διαβητικού θα πρέπει να περιέχει μια πηγή πρωτεΐνης όπως είναι το κοτόπουλο και το ψάρι, μια μέτρια πηγή υδατάνθρακα π.χ. λίγο ρύζι ή μια μικρή πατάτα και φυσικά άφθονα λαχανικά. Επίσης, θα πρέπει να επιλέγει υγιεινά σνακ όπως είναι οι ανάλατοι ξηροί καρποί, το γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά και φρούτα, με μέτρο. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγουν τα ζωικά λιπαρά, το πολύ αλάτι και να καταναλώνουν άφθονο νερό.

Τονίσατε ότι η κατανάλωση φρούτων πρέπει να γίνεται με μέτρο. Ποια φρούτα θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα οι διαβητικοί;
Τα φρούτα δεν θα πρέπει να λείπουν από το διαιτολόγιο των διαβητικών γιατί προσφέρουν θρεπτικά συστατικά. Επειδή όμως έχουν φρουκτόζη θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο. Σίγουρα κάποια έχουν περισσότερη φρουκτόζη από άλλα π.χ. ή μπανάνα ή τα παστά φρούτα, όμως όλα τα φρούτα μπορούν να αποτελέσουν μέρος της διατροφής του διαβητικού, αρκεί να μην υπάρχει υπερκατανάλωση.  Επιπλέον, θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση φρούτων αμέσως μετά το κύριο γεύμα. Θα πρέπει να αφήνουμε μια απόσταση 2-3 ωρών.

Ποια τρόφιμα δεν επηρεάζουν τα σάκχαρα και μπορούν να καταναλώνονται «άφοβα»;
Τα τρόφιμα που δεν επηρεάζουν το ζάχαρο ιδιαίτερα είναι οι ζωικές πρωτεΐνες όπως το κρέας, το ψάρι και το κοτόπουλο και τα παράγωγά τους δηλαδή τα αβγά και το τυρί. Τα μόνα ζωικά προϊόντα που αυξάνουν το ζάχαρο είναι το γάλα και το γιαούρτι. Επίσης, οι διαβητικοί μπορούν να καταναλώνουν άφοβα τα μη αμυλούχα λαχανικά όπως είναι το μαρούλι, ή ρόκα, το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα κολοκυθάκια κ.ά.

Ποια η σημασία της διατήρησης του σωματικού βάρους σε κανονικά επίπεδα;
Η παχυσαρκία -και ένας γενικά υψηλός δείκτης μάζας σώματος- είναι συχνά υπαίτια για καρδιακές παθήσεις και όταν αυτό το ρίσκο συνδυαστεί και με υψηλό ζάχαρο τότε ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται ακόμη περισσότερο. Επιπλέον, η παχυσαρκία συνδέεται και με μεγαλύτερη αντίσταση στην ινσουλίνη και κατ’ επέκταση μη σωστή ρύθμιση των σακχάρων. Αντίθετα, όταν το άτομο καταφέρει να χάσει κάποια κιλά θα μειώσει το ρίσκο για τις παθήσεις που συνδέονται με τον διαβήτη και θα έχει καλύτερη ρύθμιση των σακχάρων του. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη μειώνεται όταν βάλουμε στην καθημερινότητά μας την άσκηση.

Τι μπορεί να κάνει ένας διαβητικός τύπου Ι σε περίπτωση επεισοδίου υπογλυκαιμίας;
Η υπογλυκαιμία είναι μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (συνήθως λιγότερα από 70 mg/dl) και μπορεί να προκαλέσει τρέμουλο, ρίγος, σύγχυση κ.ά. Σε τέτοια περίπτωση το άτομο θα πρέπει να καταναλώσει άμεσα 15-20 γρ. γλυκόζης ή απλών υδατανθράκων όπως είναι ½ ποτήρι χυμό, 1 κουταλιά της σούπας μέλι ή ζάχαρη, 1 ποτήρι γάλα, 2 κουταλιές της σούπας σταφίδες. Επίσης, στο εμπόριο υπάρχουν ειδικές ταμπλέτες γλυκόζης.

Ποια συμπληρώματα διατροφής ρυθμίζουν καλύτερα το σάκχαρο του αίματος;
Σκευάσματα που είναι πιθανό να βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου είναι το χρώμιο και η κανέλα. Πολλές έρευνες υποστηρίζουν ότι τα συμπληρώματα λιποϊκού οξέος μπορούν να μειώσουν μερικές από τις μακροχρόνιες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη, όπως είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις και να προκαλέσουν μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη.

Τι πρέπει να προσέχουν οι καταναλωτές όσον αφορά τα προϊόντα «χωρίς ζάχαρη»;
Μερικές φορές μπορεί ένα προϊόν να είναι χαμηλό σε ζάχαρη αλλά αυξημένο σε λιπαρά για να έχει καλύτερη γεύση. Συνεπώς, η συχνή κατανάλωση του συγκεκριμένου προϊόντος να είναι ανθυγιεινό. Θα πρέπει επίσης να προσέχουμε την υπερβολική κατανάλωση γλυκών με στέβια γιατί μπορεί επίσης να είναι αυξημένα σε λιπαρά ή να περιέχουν άλλα υλικά που ανεβάζουν το ζάχαρο όπως είναι τα φρούτα και το αλεύρι.



ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ

Διαιτολόγιο ~ 1.700 θερμίδων

Πρωινό

1 φέτα ψωμί 30 γρ. ή 2 φρυγανιές ή 30 γρ. δημητριακά ή ½ κουλούρι Θεσσαλονίκης

1 φλιτζάνι άπαχο γάλα ή 1 γιαούρτι άπαχο

1 φέτα τυρί χαμηλό σε λιπαρά ή 1 αβγό

Δεκατιανό

1 μέτριο φρούτο

Μεσημεριανό

1 φλιτζάνι ζυμαρικό ή ρύζι ή 1 ½ όσπρια ή 1 φλιτζάνι μαγειρεμένο αρακά ή 1 μέτρια πατάτα ή 2/3 φλ. πλιγούρι.

120 γρ. ψάρι ψητό ή κοτόπουλο στήθος χωρίς δέρμα ή άπαχο μοσχαρίσιο ή χοιρινό κρέας

Σαλάτα εποχής από βραστά ή ωμά λαχανικά εποχής με 1 κ.σ. ελαιόλαδο

Απογευματινό

1 μέτριο φρούτο ή 1 μπάρα δημητριακών ή 3-4 μπισκότα πτι μπερ ή 1 γιαουρτάκι 120 γρ.

Βραδινό

1 φλιτζάνι ζυμαρικό ή 1 φλιτζάνι ρύζι ή 1 ½ φλιτζάνι όσπρια ή 1 μέτρια πατάτα

90 γρ. ψάρι ψητό ή 90 γρ. τόνο σε νερό ή 90 γρ. κοτόπουλο στήθος χωρίς δέρμα ή 90 γρ. άπαχο μοσχαρίσιο ή χοιρινό κρέας

Σαλάτα εποχής από βραστά ή ωμά λαχανικά εποχής με 1 κ.σ. ελαιόλαδο

Πριν από τον ύπνο

1 φρούτο + 10 αμύγδαλα

Το παρόν διαιτολόγιο θα πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με τις θερμιδικές ανάγκες ή και το είδος διαβήτη του κάθε ατόμου.