Ο ανεξάρτητος Φορέας Κοινωνικής Στήριξης βοηθά οικονομικά άπορους φοιτητές για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Συνολικά 929 φοιτητές μοιράστηκαν €1.596.335 ως οικονομική βοήθεια κατά το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, σε σύγκριση με €541.900 που δόθηκαν σε 493 φοιτητές το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος, όταν επικεφαλής του Φορέα ήταν η τέως πρώτη κυρία, Άντρη Αναστασιάδου.
Από την ημέρα που ανέλαβε την προεδρία του Φορέα η πρώτη κυρία, Φιλίππα Καρσερά, οι ιδιωτικές εισφορές προς τον Φορέα εκτοξεύτηκαν. Κατά τα έτη 2023 και 2024 τα έσοδα του ταμείου έφτασαν τα €4,3 εκατ., ενώ τις προηγούμενες χρονιές κυμαίνονταν μεταξύ €200.000 και €600.000 ετησίως.
Ωστόσο, προκύπτει ένα σοβαρό ζήτημα σχετικά με τη λειτουργία του ταμείου, το οποίο ανέδειξε με τον καλύτερο τρόπο η προχθεσινή έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, Ανδρέα Παπακωνσταντίνου, το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης δεν επαρκεί για να διασφαλίσει τη θεσμική ακεραιότητα που απαιτείται όταν η φιλανθρωπία διασταυρώνεται με την πολιτειακή εξουσία.
Στην έκθεσή του, ο Γενικός Ελεγκτής παραθέτει παραδείγματα εταιρειών -δυστυχώς, χωρίς ονόματα- που διατηρούν οικονομικές δοσοληψίες και συμβόλαια με το κράτος ύψους εκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες προέβησαν σε μεγάλες εισφορές προς τον Φορέα κατά τα έτη 2023 και 2024. Εισφορές που φτάνουν έως και τις €700.000.
Τι ζήτησε ο Γενικός Ελεγκτής; Αυτό που απαιτούν εδώ και μήνες τα πολιτικά κόμματα: περισσότερη διαφάνεια στους χορηγούς. Όσο δεν δημοσιοποιούνται τα ονόματα των μεγάλων δωρητών θα ενισχύονται οι υποψίες για πιθανά ανταλλάγματα, καθώς και οι καταγγελίες βουλευτών ότι το ταμείο του Φορέα χρησιμοποιείται για ψηφοθηρικούς σκοπούς από το προεδρικό ζεύγος.
Είναι, επομένως, κρίσιμο και σημαντικό να ανακοινώνονται τα ονόματα των μεγάλων δωρητών, ιδίως σε φιλανθρωπικά ταμεία όπως αυτό του Φορέα Κοινωνικής Στήριξης, το οποίο προεδρεύεται από πολιτικά εκτεθειμένο πρόσωπο. Η διαφάνεια είναι απαραίτητη ώστε να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο ανταλλαγής δωρεών με πολιτικά ή οικονομικά οφέλη.
Η διαφάνεια και τα οφέλη
Για να μην δημιουργούνται συνθήκες δημόσιας αμφισβήτησης, ο Γενικός Ελεγκτής εισηγήθηκε ένα απλό αλλά ουσιαστικό μέτρο που ενισχύει τη διαφάνεια: η επιτροπή διαχείρισης του Φορέα να θεσπίσει εσωτερική διαδικασία μέσω της οποίας οι εισφορείς θα δίνουν τη συγκατάθεσή τους για τη δημοσιοποίηση της εισφοράς τους. Για λόγους πρακτικότητας αλλά και ουσίας, ο Ανδρέας Παπακωνσταντίνου εισηγήθηκε όπως δημοσιεύονται οι εισφορές που υπερβαίνουν τις €20.000 ετησίως.
Δεν νομίζω να διαφωνεί με αυτή την εισήγηση για περισσότερη διαφάνεια στο ταμείο είτε ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας, Ανδρέας Αντωνιάδης, ο οποίος εκτελεί χρέη ταμία του Φορέα, είτε οι τρεις γενικοί διευθυντές υπουργείων που συμμετέχουν ως μέλη στη διαχειριστική επιτροπή. Από την υιοθέτηση της πρότασης του Γενικού Ελεγκτή για μεγαλύτερη διαφάνεια στο ταμείο θα προκύψουν μόνο οφέλη. Συγκεκριμένα:
1 Ο Φορέας θα εφαρμόσει άμεσα και αυτόβουλα ένα μέτρο που θα ενισχύσει ουσιαστικά τη διαφάνεια και θα ελαχιστοποιήσει κάθε καχυποψία.
2 Οι εισφορές από φυσικά πρόσωπα δεν θα επηρεαστούν σημαντικά, καθώς συνήθως τα ποσά που καταβάλλονται είναι κάτω από €20.000, ενώ παράλληλα διατηρείται η εμπιστευτικότητα.
3 Η δημοσιοποίηση εισφορών αποτελεί συνήθη και βέλτιστη πρακτική για τις περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες, στο πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης, δημοσιοποιούν τις φιλανθρωπικές τους συνεισφορές για λόγους διαφάνειας. Επομένως, είναι λογικό να συγκατατεθούν οι περισσότερες επιχειρήσεις στη δημοσιοποίηση των εισφορών τους.
4 Επιτυγχάνεται ευθυγράμμιση με τις συστάσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος εισηγείται, για λόγους δεοντολογίας, οι επιχειρήσεις να δημοσιεύουν το ύψος και τη φύση των φιλανθρωπικών εισφορών τους, ιδιαίτερα όταν αυτές σχετίζονται με κυβερνητικούς ή δημόσιους φορείς.
Το παράδειγμα της Ελλάδας
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, φτάνοντας στη λήξη του 2024, θεώρησε καθήκον του να ευχαριστήσει δημόσια τους 103 ιδιώτες δωρητές που στήριξαν το έργο του. Δημοσιοποίησε τα ονόματά τους, εκφράζοντας δημόσια την ευγνωμοσύνη της Πολιτείας. Οι δωρεές ανήλθαν σε €322.000 για το έτος 2023 και εκτοξεύτηκαν σε €26 εκατ. το 2024. Ανάμεσα στους δωρητές περιλαμβάνεται και η Αρχιεπισκοπή Κύπρου.
Σε αντίθεση με το ελληνικό κράτος και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, που επέλεξαν τη διαφάνεια και τη δημόσια αναγνώριση των δωρητών, το προεδρικό ζεύγος στην Κύπρο έφτασε μέχρι και στα δικαστήρια στην προσπάθειά του να κρατήσει στο σκοτάδι τα ονόματα των δωρητών του ταμείου του οποίου προεδρεύει η πρώτη κυρία. Και όμως, η διαφάνεια δεν έβλαψε ποτέ κανέναν!
