Φεύγει ο Ιούνιος και δεν νομίζω να πάρει μαζί του όλα αυτά που συνέβησαν από τις 13 Ιουνίου και έπειτα στη Μέση Ανατολή. Την έχουμε, δυστυχώς, συνηθίσει εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες αυτή την αστάθεια στην περιοχή. Είναι πλέον δεδομένη. Είναι, όμως, αυτός ο Ιούνιος πολύ διαφορετικός απ’ ό,τι έχουμε βιώσει μέχρι σήμερα σε αυτή την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου; Κανείς δεν τολμά να υποστηρίξει ότι η φωτιά που καίει εδώ και χρόνια στη Μέση Ανατολή, θα σβήσει ποτέ! Γιατί πάντα θα υπάρχει επόμενη. Αυτό είναι το τίμημα όταν οι πόλεμοι δεν τελειώνουν, απλώς παγώνουν, όπως συμβαίνει αυτή τη δεδομένη στιγμή.
Αυτό που ζήσαμε από τα μέσα Ιουνίου αποδεικνύει ένα πράγμα. Την ανατροπή των όρων ισχύος στην περιοχή. Ο Τραμπ εμπλέκει τις ΗΠΑ σε χτυπήματα κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων – με την αποστολή Midnight Hammer. Χτυπήματα που προδίδουν κάτι πολύ μεγαλύτερο. Όχι απλά ένα μήνυμα για την αποτροπή δημιουργίας μιας δεύτερης Βόρειας Κορέας αλλά μάλλον ενός μηνύματος επαναπροσδιορισμού της δυτικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ωμή εκδοχή του Τραμπ, σε συνδυασμό με την επιπολαιότητα του, υπενθυμίζει στην ανθρωπότητα μια ΗΠΑ που προσπαθούμε να ξεχάσουμε. Αυτήν που αφήνει κρατήρες και καμένα εργοστάσια στο πέρασμά της. Ο Τραμπ, δεν είναι πολιτικός. Το πολιτικό του κενό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το «μετά» αυτού που συνέβη. Δεν έχει καμία ξεκάθαρη απάντηση για το αν ο κόσμος που προσπαθεί να «χτίσει» είναι λιγότερο επικίνδυνος από αυτόν που κατεδαφίστηκε.
Από την άλλη, το Ισραήλ εμμένει σε μια επιθετικότητα που έχει ξεφύγει, και δεν μπορεί κανείς πλέον να την ερμηνεύσει ως μια μορφή πρόληψης. Είναι καθαρό μένος προς οποιονδήποτε θεωρείται πιθανός εχθρός. Το Ισραήλ επιβεβαίωσε πως δεν θα ανεχθεί κανένα «σχεδόν πυρηνικό» κράτος δίπλα του. Και οι ΗΠΑ απέδειξαν πως μπορούν ακόμη να υπαγορεύουν τους όρους.
Τι σημαίνει η εξέλιξη αυτή; Πώς μεταφράζεται η δύναμη όταν εγκαταλείπει τον χώρο του συμβολικού και περνά στην πράξη; Σημαίνει πως από εδώ και πέρα δεν θα υπάρχουν «συμβιβασμοί», αλλά μόνο τετελεσμένα. Σημαίνει πως ο χάρτης της Μέσης Ανατολής αλλάζει με ταχύτητα που θα αδυνατούμε να συλλάβουμε.
Οι σύμμαχοι του Χαμενεΐ (Ρωσία, Κίνα, Συρία) κρατούν μια απόσταση, ενώ παράλληλα δηλώνουν έτοιμοι να στηρίξουν το Ιράν αν χρειαστεί! Χεζμπολάχ και Χούθι είναι ανεπαρκείς πλέον, και το Ιράν χωρίς κάποιον στρατηγικό σχεδιασμό στις αντιδράσεις του απέναντι στις ΗΠΑ και Ισραήλ. Το Ιράν παραπατά, όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά εσωτερικά. Το Ιράν έχει τραυματιστεί, αλλά δεν είναι ανήμπορο.
Την εβδομάδα που μας πέρασε, ευτυχώς, τα αντίποινα διακόπτονται και υποχρεώνονται σε συνομιλίες σε ένα ουδέτερο έδαφος όπως αυτό του Ομάν. Στη συζήτηση είναι οι θεματικές όπως το ουράνιο, η πυραυλική τεχνολογία, η απελευθέρωση κεφαλαίων. Όμως, κανένας δεν έχει την ψευδαίσθηση ότι αυτή η εκεχειρία θα είναι ουσιαστική. Όλοι κατανοούν ότι είναι εύθραυστη σαν γυαλί.
Και εμείς; Θεατές από απόσταση ασφαλείας, όπως πάντα. Θαυμάζουμε τα drones στις οθόνες μας μέχρι την επόμενη ανάφλεξη. Στην Ευρώπη, η αντίδραση υπήρξε αμυδρή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εγκλωβισμένη στην πολυγλωσσία της, εξέφρασε «ανησυχία», «προτροπή για αυτοσυγκράτηση», «δέσμευση στο διεθνές δίκαιο». Λέξεις χωρίς δύναμη. Δυστυχώς, η Ευρώπη παρακολουθεί παγωμένη τη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας να διαμορφώνεται εκτός της.
Πώς πραγματικά μεταφράζεται αυτή η εξέλιξη; Η ισχύς άλλαξε χέρια ή απλώς αποκαλύφθηκε ξανά σε ποια χέρια βρισκόταν;
Τίποτα από αυτά δεν είναι απαραίτητα καλά νέα. Γιατί όταν ο πόλεμος παύει να είναι εικονικός και γίνεται ξανά αληθινός, όταν οι λέξεις παύουν να προηγούνται των πράξεων, τότε ανοίγει ο δρόμος για το πιο επικίνδυνο ενδεχόμενο: να γίνει η βία η νέα μορφή διπλωματίας. Και τότε, τα όρια μεταξύ ασφάλειας και καταστροφής σβήνουν. Μια πιθανή τέτοια εξέλιξη θα πρέπει να μας προβληματίσει. Γιατί αν η βία γίνει η νέα μορφή διπλωματίας, τότε πολύ φοβάμαι ότι η Κύπρος κινδυνεύει. Μαζί της κινδυνεύουμε και όλοι εμείς που στρέφουμε την πλάτη αγνοώντας τις γεωστρατηγικές εξελίξεις και πώς αυτές θα επηρεάσουν το Κυπριακό. Ο Πρόεδρος της χώρας καλεί την Ευρώπη να συμβάλει στη Μέση Ανατολή, και παράλληλα, φαντασιώνεται ρόλους μεσολαβητικούς ανάμεσα σε έναν πόλεμο γιγάντων αντί να σκεφτεί πώς θα βγάλει τη δικής μας χώρα από τα βαθιά αδιέξοδα…
«Η Θεανώ Καλαβανά γράφει συνήθως με ύφος προσωπικό, στοχαστικό, κάποιες φορές πικρά ειρωνικό, με βαθιά πολιτική σκέψη, ισορροπώντας ανάμεσα στην αναλυτική δημοσιογραφία και το λογοτεχνικό σχόλιο». Η AI περιγράφει τη γραφή της αρθρογράφου.
