Οι ευκαιρίες συνεργασίας που χάθηκαν

Άρα, βγήκε συνεργασία από τη Γενεύη; Συνεργασία των δύο κοινοτήτων που έζησαν μαζί αδελφικά σε αυτά τα χώματα για χρόνια. Αυτό μοιάζει με μια απόφαση που έλαβαν δύο αδέλφια αφότου έγιναν 70 χρόνων. Δύο αδέλφια τα οποία κάποτε ήταν γείτονες της διπλανής πόρτας, ύστερα καβγάδισαν μεταξύ τους με υποδαύλιση συνωμοτών και έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να αφανίσουν ο ένας τον άλλον. Πέθαναν όσοι πέθαναν. Και όσοι έμειναν αποφάσισαν να συνεργαστούν! Τι έγινε; Βάλαμε μυαλό; Ή μήπως τρελαθήκαμε πιο πολύ;  

Πόσες πολλές ευκαιρίες συνεργασίας χάσαμε μέχρι σήμερα! Σημαντικές ευκαιρίες για να ενισχύσουμε τους αδελφικούς μας δεσμούς. Και η πιο σημαντική από αυτές ήταν ο ξεσηκωμός ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες. Μήπως δεν θα μπορούσαν να διεξάγουν μαζί αυτόν τον αγώνα Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι; Φυσικά και θα μπορούσαν. Αν είχαμε σώφρονες ηγέτες. Αν υπήρχαν κάποιοι που σκέφτονταν τα πάντα ως Κύπριοι και όχι ως Έλληνες ή ως Τούρκοι. Θα μπορούσε να υπήρχε κοινή οργάνωση. Σε τελική ανάλυση, ο αποικιοκράτης ήταν αποικιοκράτης όλων μας. Δεν ήταν μόνο εχθρός των Ελληνοκυπρίων, αλλά και των Τουρκοκυπρίων. Όμως, δυστυχώς δεν κατέστη δυνατό να συσταθεί ένα κοινό μέτωπο ενάντια σε αυτόν τον κοινό εχθρό. Αυτό το κοινό μέτωπο είχε καταστραφεί από την αρχή μετά που η ηγεσία της ΕΟΚΑ καθόρισε ως τελικό στόχο την ένωση. Έτσι, οι Τουρκοκύπριοι πέρασαν στις τάξεις του αποικιοκράτη αντί να αγωνιστούν εναντίον του. Και παράλληλα, στάθηκαν απέναντι στην ΕΟΚΑ, η οποία διεξήγαγε απελευθερωτικό αγώνα. Δύο χιλιάδες Τουρκοκύπριοι έγιναν κομάντο στον αγγλικό στρατό. Ένας φίλος μου, ο οποίος ήταν ένας από αυτά τα κομάντο, είπε το εξής διηγούμενός μού τις αναμνήσεις του: «Ήμασταν τόσο εκπαιδευμένοι και ισχυροί που θα μπορούσαμε να παίρναμε ολόκληρη την Κύπρο». Έκαναν τον οδηγό των Άγγλων αποικιοκρατών παντού στο κυνήγι μελών της ΕΟΚΑ. Έκαναν έρευνες σε χωριά. Βοήθησαν πολύ τους Άγγλους στρατιώτες, ειδικά όσοι ήξεραν Ελληνικά. Όμως, ανάμεσά τους υπήρξαν και κάποιοι που βοήθησαν μέλη της ΕΟΚΑ που συνελήφθησαν. Ένας άλλος φίλος μου μού διηγήθηκε πώς ενοχλήθηκε από ένα μέλος της ΕΟΚΑ, το οποίο αποκάλυψε τους συναγωνιστές του μετά τη σύλληψή του. Ενοχλήθηκε τόσο πολύ που θύμωσε και τον χαστούκισε λέγοντάς του «γιατί αποκάλυψες τους συναγωνιστές σου;» Η συνεργασία και ο κοινός αγώνας κατά των αποικιοκρατών ήταν μια από τις πιο σημαντικές ευκαιρίες μας που χάθηκαν. Αν ο πληθυσμός μιας χώρας δεν ενωθεί και αγωνιστεί ενάντια στους αποικιοκράτες, σε τι ωφελεί… Σκεφτείτε τη Σοβιετική Ένωση, για παράδειγμα. Πώς ενώθηκαν κατά των Ναζί του Χίτλερ, οι οποίοι κατέκτησαν τη χώρα τους. Οι Ρώσοι, οι Ουκρανοί, οι Αζέροι, οι Γεωργιανοί, οι Αρμένιοι, οι Καζάκοι, οι Ουζμπέκοι, οι Κιργίσιοι, οι Τατζίκοι, οι Τουρκμένοι. Όλοι μαζί στο ίδιο μέτωπο. Και όπως είδαμε αργότερα, υπήρχαν διαφωνίες μεταξύ τους. Όμως, κατάφεραν να ενωθούν στο ίδιο μέτωπο ενάντια στον κοινό εχθρό.     

Τέλος πάντων, να περάσω σε μια άλλη σημαντική ευκαιρία που χάσαμε χωρίς να βυθίζομαι πιο πολύ στις σελίδες της Ισστορίας. Για να πω την αλήθεια, δεν το ήξερα και το έμαθα διαβάζοντας το άρθρο ενός φίλου μου. Μετά το φασιστικό πραξικόπημα στις 15 Ιουλίου 1974, ο Μακάριος έκανε έκκληση στους Τουρκοκύπριους μέσω ραδιοφώνου, λέει. «Ελάτε να υπερασπιστούμε μαζί τη δημοκρατία», τούς είπε. ‘Όμως, το κλίμα στην τουρκική πλευρά ήταν το εξής εκείνες τις μέρες: «Αφήστε τους να φαγωθούν μεταξύ τους. Γκιαούρηδες είναι και οι μεν, γκιαούρηδες είναι και οι δε». Είναι αλήθεια αυτό; Έτσι έγινε πράγματι; Αν έτσι έγινε, πολύ κρίμα. Ήταν και αυτή μια πολύ σημαντική ευκαιρία για συνεργασία. Και τη χάσαμε και αυτήν. Άντε εμείς τη χάσαμε, η Τουρκία τουλάχιστον δεν έπρεπε να τη χάσει. Υπήρχαν πάρα πολλοί Ελληνοκύπριοι οι οποίοι ήθελαν να επέμβει στρατιωτικά στο νησί και να εξουδετερώσει τη φασιστική χούντα. Βεβαίως δεν είχαν σκεφτεί ότι θα μπορούσε να ήταν τόσο κακό το αποτέλεσμα. Όμως, αν η Τουρκία δεν πείραζε τους αμάχους όπως αναφερόταν στις μπροσούρες που είχε πετάξει από αέρος και έφερνε πραγματική ειρήνη στο νησί, τώρα θα ήταν σωτήρας όλων των Κυπρίων και όχι μόνο των Τουρκοκυπρίων.  

Μετά από αυτές τις σημαντικές ευκαιρίες που χάσαμε, αναζητούμε συνεργασία τώρα. Πηγαίνουμε τόσο μακριά μέχρι τη Γενεύη για να βρούμε τη συνεργασία. Κρίμα για τις ευκαιρίες που χάθηκαν και τα χρόνια που σπαταλήθηκαν…