Αύγουστος: Ο μήνας των μαζικών δολοφονιών

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99966518

Ο Αύγουστος είναι ένας πολύ επώδυνος μήνας τόσο για τους Τουρκοκύπριους όσο και για τους Ελληνοκύπριους, καθώς και για τους Μαρωνίτες Κύπριους. Είναι ένας μήνας μαζικών δολοφονιών, αναγκαστικών εκτοπίσεων, ανθρώπων που «εξαφανίζονται» καθώς και γυναικών που βιάζονται ως «ευκαιριακό» έγκλημα με πρόσχημα τον «πόλεμο».

Η Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά με τον Huseyin Rustem Akansoy στον μαζικό τάφο στη Μαράθα.

Μαράθα-Σανταλλάρης-Αλόα

Η 14η Αυγούστου 1974 σηματοδοτεί ίσως το μεγαλύτερο έγκλημα πολέμου στην Κύπρο, ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όταν οι Ελληνοκύπριοι μέλη της ΕΟΚΑ Β προερχόμενοι από διάφορα χωριά όπως Περιστερωνοπηγή, Λευκόνοικο κ.λπ., σκότωσαν 126 Τουρκοκύπριους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, συμπεριλαμβανομένων βρεφών και ηλικιωμένων που είχαν εγκλωβιστεί σε τρία χωριά: Μαράθα-Σανταλλάρης-Αλόα. Γιατί το έκαναν αυτό; Για να καλύψουν τα δικά τους εγκλήματα αφού φοβήθηκαν ότι θα αποκαλύπτονταν και έτσι προσπάθησαν να αφανίσουν εντελώς τον πληθυσμό των τριών χωριών. Γιατί το έκαναν αυτό; Είχαν συλλάβει τους Τουρκοκύπριους άντρες των τριών αυτών χωριών, και τους μετέφεραν από την Περιστερωνοπηγή στο στρατόπεδο Καράολος και στη συνέχεια στη Λεμεσό ως αιχμαλώτους πολέμου. Αυτή η διαδικασία της σύλληψης των αντρών των τριών χωριών άρχισε γύρω στις 20 Ιουλίου 1974. Και στη συνέχεια πήραν τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους από την Περιστερωνοπηγή πίσω στα σπίτια τους στα τρία χωριά.

Τα παιδιά που δολοφονήθηκαν στη Μαράθα - δολοφονήθηκαν όλοι εκτός από τον δάσκαλο και τον Shafak Nihat, το αγόρι που στέκεται στην πίσω σειρά δεύτερος από δεξιά, που ανακάλυψε τον μαζικό τάφο.

Ο «πόλεμος» ως «πρόσχημα»

Γιατί το έκαναν αυτό; Οι Ελληνοκύπριοι της ΕΟΚΑ Β από την Περιστερωνοπηγή, το Λευκόνοικο, τη Μοναργά, τον Άγιο Σέργιο και όλα τα γύρω χωριά ήθελαν να «διασκεδάσουν» ως «καιροσκόποι», χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τον «πόλεμο». Είχαν «άλλες» ιδέες - σίγουρα, υπήρχε πόλεμος στην Κύπρο, μάχες στην περιοχή της Κερύνειας, καθώς και σε άλλα μέρη όπως ο Αλαμινός, η Πάφος, η Λεμεσός, η Λάρνακα, η Λευκωσία, αλλά αυτοί οι Ελληνοκύπριοι ήθελαν να εγκατασταθούν σε αυτά τα τρία μικρά τουρκοκυπριακά χωριά, να πάρουν ζώα και να τα σφάξουν και να φτιάξουν σουβλάκια, να μεθύσουν και να παρενοχλήσουν τα ανυπεράσπιστα γυναικόπαιδα στα χωριά. Αυτό συνεχιζόταν μέχρι τις 14 Αυγούστου 1974, όταν «ανακάλυψαν» ότι ο τουρκικός στρατός μπορεί να ερχόταν προς αυτά τα χωριά και αποφάσισαν να εξαφανίσουν από τη γη κάθε ζωντανό άνθρωπο σε αυτά τα τρία χωριά. Έτσι ξεκίνησαν να σκοτώνουν όλα τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους και τους έθαψαν σε μαζικούς τάφους. Και διέφυγαν και πήγαν στο νότιο μέρος του νησιού μας για να μην τους πιάσουν, αφού ήξεραν ότι είχαν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα.

Οι μαζικοί τάφοι

Σύντομα όμως, οι μαζικοί τάφοι ανακαλύπτονται και αυτό ήταν ένα τεράστιο σοκ. Κάποιοι μάλιστα, χρησιμοποιούν αυτούς τους μαζικούς τάφους στα χωριά Μαράθα-Σανταλάρης-Αλόα για να πάρουν «εκδίκηση» όπως ισχυρίζονταν. Από μια ολόκληρη τάξη παιδιών στις φωτογραφίες του σχολείου που βλέπουμε όλοι είχαν σκοτωθεί, ένα αγόρι ο Shafak Nihat κρύφτηκε και επιβίωσε, όπως και η οικογένειά του που είχε καταφέρει να κρυφτεί. Ο ίδιος ο Shafak σύντομα ανακάλυψε κάτι τρομερό σε έναν σκουπιδότοπο όπου συνήθιζε να παίζει - είδε μάλιστα το χέρι ενός παιδιού να προεξέχει από τα σκουπίδια και έτρεξε να ειδοποιήσει αυτούς που έψαχναν τους ανθρώπους από τη Μαράθα που είχαν «εξαφανιστεί». Οι άνθρωποι που έρχονταν στο χωριό έψαχναν παντού, αλλά δεν μπορούσαν να τους βρουν και άρχισαν να σκέφτονται ότι ίσως όλα αυτά τα γυναικόπαιδα είχαν μεταφερθεί ως αιχμάλωτοι πολέμου σε κάποιο μέρος όπως το στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στη Λεμεσό. Αλλά όχι, όλοι είχαν σκοτωθεί και θαφτεί - αυτοί από τη Μαράθα και τον Σανταλάρη στον σκουπιδότοπο έξω από τη Μαράθα και αυτοί από την Αλόα, σε διαφορετική τοποθεσία. Με τη βοήθεια του Shafak Nihat, ενός έφηβου 13-14 ετών από τη Μαράθα που είχε καταφέρει να επιβιώσει κρυμμένος, ανακαλύφτηκε ο μαζικός τάφος της Μαράθα-Σανταλάρη και αποτέλεσε το μεγαλύτερο σοκ, αφού όλοι οι σφαγιασθέντες ήταν γυναίκες και παιδιά όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων και μικρών βρεφών με πάνες. Ανακαλύφτηκε και ο μαζικός τάφος της Αλόας και αυτό ήταν ένα ακόμα σοκ για τον κόσμο.

Ένας «κύκλος εκδίκησης»

Καθώς η είδηση, ότι αθώα γυναικόπαιδα είχαν σκοτωθεί από κάποιους Ελληνοκύπριους της ΕΟΚΑ Β, έκανε τον γύρο του νησιού, ξεκίνησε ένας «κύκλος εκδίκησης». Κάποιοι Τουρκοκύπριοι, αξιοποίησαν την «ευκαιρία» για να «εκδικηθούν τους Ελληνοκύπριους», άρχισαν να σκοτώνουν αθώους αμάχους αλλά και αιχμαλώτους πολέμου στο Τζιάος, στη Λάπαθο, στη Δερύνεια, στη Γαλάτεια, στο Τρίκωμο, στην Καρπασία, παντού. Χρησιμοποιούσαν ως πρόσχημα τις δολοφονίες της ΕΟΚΑ Β για να πάρουν «εκδίκηση», με αποτέλεσμα το νησί να «ποτιστεί» με αίμα αθώων ανθρώπων που δεν είχαν καμία σχέση με την ΕΟΚΑ Β. Άνθρωποι από την Κώμη Κεπήρ, την Επτακώμη εκτελέστηκαν. Γυναίκες από την Κώμα του Γιαλού βιάστηκαν. Άνθρωποι από την Άσσια, την Αφάνεια σκοτώθηκαν και θάφτηκαν σε μαζικούς τάφους, σε χωράφια και σε πηγάδια. Γυναίκες από την Άσσια, την Αφάνεια, τη Λάπηθο και τη Λάπαθο βιάστηκαν. Βιασμοί πραγματοποιήθηκαν στο στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στη Βώνη μέχρι τη στιγμή που μεταφέρθηκε εκεί ο Alpay Topuz για να διοικήσει το στρατόπεδο και σταμάτησε τους βιασμούς. Κανένας δεν τον ευχαρίστησε ποτέ για την ανθρωπιά που επέδειξε και την αποφασιστικότητά του να προστατεύσει τις Ελληνοκύπριες, εκτός από τις δικοινοτικές ομάδες και τους συνδέσμους ειρήνης και συμφιλίωσης στο νησί μας.

Μερικοί από τους αθώους Ε/Κ που σκοτώθηκαν και θάφτηκαν στον μαζικό τάφο στη λίμνη της Γαλάτειας.

Σφαγή στο ε/κ στρατόπεδο Παλώδιας

Η ΕΟΚΑ Β διέπραξε παρόμοια εγκλήματα στο χωριό Τόχνη όταν συγκέντρωσε σε δύο λεωφορεία Τουρκοκύπριους άντρες και εφήβους από την Τόχνη, το Ζύγι και το Μαρί και στον δρόμο προς το στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου που είχε δημιουργηθεί στη Λεμεσό για να κρατούνται οι Τουρκοκύπριους άντρες και έφηβοι, παρέκλιναν από την πορεία τους τα δύο λεωφορεία και τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ στο ελληνοκυπριακό στρατόπεδο στην Παλώδια και στην Παρεκλησιά. Όμως, ένας Τουρκοκύπριος κατάφερε να επιζήσει: Ο Suat Kafadar σύρθηκε έξω από το στρατόπεδο στην Παλώδια τραυματισμένος, κρύφτηκε στα δέντρα και σιγά-σιγά πήγε προς το χωριό Μουταγιάκα όπου διηγήθηκε την ιστορία των μαζικών δολοφονιών από Ελληνοκύπριους της ΕΟΚΑ Β. Στο ελληνοκυπριακό στρατόπεδο στην Παλώδια, τους έβαλαν να καθίσουν, τους έδωσαν τσιγάρα για να καπνίσουν, μάζεψαν τα πορτοφόλια, τα ρολόγια και ότι πολύτιμο είχαν και μετά άρχισαν να τους πυροβολούν. Όταν έφυγαν οι Ε/Κ που διέπραξαν τα εγκλήματα για να φέρουν μια μπουλντόζα για να τους θάψουν, ο Suat Kafadar από την Τόχνη, ένας νεαρός μόλις 19 χρονών δραπέτευσε συρόμενος και έτσι μάθαμε τις λεπτομέρειες αυτής της μαζικής δολοφονίας. Η ΕΟΚΑ Β έθαψε τους Τουρκοκύπριους στο στρατόπεδο στην Παλώδια, αλλά μετά την απόδραση του Suat, τα Ηνωμένα Έθνη επισκέφτηκαν το στρατόπεδο και άρχισαν τις ερωτήσεις, οπότε οι στρατιωτικές αρχές έδιωξαν τα Ηνωμένα Έθνη, λέγοντάς τους ότι τώρα έχουν «στρατιωτικές ασκήσεις» και «να επιστρέψουν την επόμενη μέρα».

Μεταφορά οστών στη Γεράσα

Εκείνο το βράδυ άνοιξαν τον μαζικό τάφο και με τη βοήθεια κάποιων πυροσβεστικών φορτηγών μετέφεραν τα πτώματα των σφαγιασθέντων Τουρκοκυπρίων από το στρατόπεδο στην Παλώδια στα μεταλλεία στη Γεράσα όπου τα ξαναέθαψαν. Όσο για το δεύτερο λεωφορείο που «εξαφανίστηκε» από την Τόχνη, δεν υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες αφού δεν έχουμε κανέναν που να κατάφερε να ξεφύγει από τις μαζικές δολοφονίες, όπως κατάφερε ο Suat από το πρώτο λεωφορείο. Γνωρίζουμε ότι θάφτηκαν στα μεταλλεία Παρεκκλησιάς και ο αρχικός τόπος του μαζικού τάφου μεταφέρθηκε κατά μερικά μέτρα, αργότερα και είναι ένα από τα μεγαλύτερα μεταλλεία που λειτουργούν σήμερα στην Κύπρο. Αυτοί οι δύο μαζικοί τάφοι όπου θάφτηκαν οι δολοφονημένοι Τουρκοκύπριοι από την Τόχνη και το Ζύγι ανοίχτηκαν από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, αλλά έχουμε ακόμα δύο αγνοούμενους Τουρκοκύπριους από τα δύο αυτά λεωφορεία που δεν βρέθηκαν στους μαζικούς τάφους.

Κανένας δεν έχει λογοδοτήσει ποτέ

Ούτε οι Τουρκοκύπριοι, ούτε οι Ελληνοκύπριοι δεν έχουν δικάσει ποτέ κανένα για αυτές τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν στη Γαλάτεια, στη Λάπαθο, στο Τζιάος, στην Καρπασία, στην Παλώδια, στην Παρεκκλησιά, στην Αγία Ειρήνη, στο Τρίκωμο, στη Δερύνεια, στα χωριά Μαράθα-Σανταλλάρη-Αλόα, στην Κώμα του Γιαλού και ο κατάλογος συνεχίζεται και συνεχίζεται και συνεχίζεται. Και οι δύο πλευρές κάλυψαν αυτά τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και οι δύο πλευρές επέτρεψαν μόνο να ανοίξουν οι μαζικοί τάφοι από την Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, αρκεί να μην αποδώσουν οποιαδήποτε «ευθύνη» σε κανένα σε σχέση με αυτές τις μαζικές δολοφονίες. Ως εκείνοι οι Κύπριοι που επιθυμούν την ειρήνη και τη συμφιλίωση αυτού του τόπου, πρέπει να πούμε την αλήθεια για αυτές τις μαζικές δολοφονίες, αφού τα ψέματα δεν μπορούν να μας προστατεύσουν και μόνο η αλήθεια θα μας απελευθερώσει και θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε και να δημιουργήσουμε συνθήκες όπου τέτοιες μαζικές δολοφονίες δεν θα είναι «ακαταλόγιστες» σε αυτόν τον τόπο.

Μαζί με τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά και την αρχαιολόγο Arzu στη διάρκεια της εκσκαφής του δεύτερου μαζικού τάφου στη λίμνη της Γαλάτειας.