«Δεν ξεχνώ» τη μισή αλήθεια

Οι φετινές εκδηλώσεις για την καταδίκη του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής έχουν ιδιαίτερη σημειολογία. Ας μην ξεχνούμε ότι έχει περάσει μισός αιώνας από τα τραγικά γεγονότα του 1974.

Το «Δεν Ξεχνώ», όπως κάθε χρονιά, ακούγεται παντού αλλά φέτος πολύ πιο έντονα λόγω των 50 χρόνων.

Το ΡΙΚ διοργανώνει εκπομπές με τίτλο «Μνήμης Κατάθεση», Το ΡΙΚ θυμάται και μας θυμίζει, λένε, το τι έγινε και για 50 χρόνια η μισή μας πατρίδα βρίσκεται υπό κατοχή. Βέβαια, το κρατικό κανάλι θυμάται τη μισή αλήθεια και θα μας θυμίζει μόνο ότι πρέπει να θυμόμαστε.

Ανεξάρτητα των τετριμμένων εκπομπών που δεν προσφέρουν το παραμικρό, σωστά όλα αυτά. Σωστές οι εκδηλώσεις για να μας θυμίζουν τις κατεχόμενες περιοχές.

Όμως, αν θέλουμε να είμαστε σωστοί και εποικοδομητικοί, είναι ίσως καιρός να θυμίσουμε στους Έλληνες της Κύπρου όλα τα γεγονότα που συνέβησαν και φτάσαμε ώς εδώ και όχι αυτά που θέλει να μας θυμίσει το ΡΙΚ. Το να «κλαίμε» για τη χαμένη πατρίδα είναι μεν καθήκον μας αλλά δεν προσφέρει τίποτα. Αυτό που θα πρέπει να μας θυμίζουν είναι τις ευθύνες μας για τη σημερινή κατάσταση. Μόνο η σωστή γνώση της Ιστορίας θα μας διαφωτίσει και θα μας κάνει ρεαλιστές για το τι μπορεί να σωθεί. Οι μνήμες και τα «δεν ξεχνώ» δεν μας απαλλάσσουν από την κατοχή. Οι μακροχρόνιοι αγώνες και οι προτάξεις, που το μόνο που πρόσφεραν ήταν τη διαιώνιση της κατοχής, δυστυχώς έχουν πλήρως αποενοχοποιηθεί και πολλοί ακόμα πιστεύουν ότι αυτός είναι ο δρόμος για ελευθερία και επανένωση της πατρίδας μας.

Παρά τα δεινά που πέρασε και περνάει αυτή η μαρτυρική γη, δεν συνετιστήκαμε. Τα πολλά παθήματα, αντί να γίνουν μαθήματα, έγιναν μια βιομηχανία χάλκευσης της Ιιστορίας και πολλοί έχουν ως επάγγελμα την παραπλάνηση και παραπληροφόρηση του λαού. Σήμερα ο μέσος Ε/Κ πιστεύει ότι για όλα έφταιξαν η άλλη πλευρά, οι ξένες δυνάμεις και γενικά όλοι οι άλλοι εκτός από εμάς. Μιλούμε για αγνοούμενους αλλά παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι και η άλλη πλευρά αγνοεί μέλη της. Μιλούμε για θύματα των Τούρκων και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν και θύματα των Ε/Κ. Μιλούμε για μόνιμη τουρκική αδιαλλαξία και παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι σε αρκετές περιπτώσεις χάθηκαν ευκαιρίες για απαλλαγή από την κατοχή, λόγω της δικής μας αδιαλλαξίας. Το δε χειρότερο, εσκεμμένα ξεχνούμε ότι υπήρξαν φάσεις του Κυπριακού που, αν δεν ήμασταν αδιάλλακτοι, δεν θα συνέβαιναν τα δραματικά γεγονότα του 1974, όπως η περίπτωση των συνομιλιών Γλαύκου Κληρίδη και Ραούφ Ντενκτάς το 1972-1973, τις οποίες τορπίλισε ο Εθνάρχης.

Ο Γλαύκος Κληρίδης στο βιβλίο του «Η Κατάθεσή μου» αναφέρει χαρακτηριστικά. «Ο Μακάριος δεν υποχώρησε αν και οι Τουρκοκύπριοι υποχώρησαν περισσότερο αφού εγκατέλειψαν την απαίτησή τους για την ομαδοποίηση των χωριών, προκειμένου να σχηματισθούν χωριστές περιοχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους... Η αδιαλλαξία του Μακαρίου απέτρεψε τη λύση, εμπόδισε την επιστροφή των Τουρκοκυπρίων στο κράτος και ματαίωσε την αποκατάσταση των δικαιωμάτων τους… Αν ο Μακάριος δεν απέρριπτε εκείνη τη συμφωνία τα πράγματα στην Κύπρο θα έπαιρναν διαφορετική τροπή…. Το ότι η αδιάλλακτη στάση του Μακαρίου στο ζήτημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στάθηκε εμπόδιο στη λύση του Κυπριακού, τον Σεπτέμβριο του 1972, αποτελεί ιστορικό γεγονός που κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί». Και όμως τόσοι και τόσοι ανιστόρητοι το αρνούνται μέχρι και σήμερα. Τελικά έχουμε γίνει ειδικοί στη μισή αλήθεια και δεν συνειδητοποιούμε ότι με μισές αλήθειες δημιουργείς μισούς πατριώτες.

Το Κυπριακό δεν ξεκίνησε το 1974 αλλά δεκαετίες πριν. H παρούσα δε φάση δεν ξεκίνησε το 1974 αλλά το 1963, ίσως και μετά την ανεξαρτησία του 1960, όταν δηλώναμε ότι η Ζυρίχη είναι μόνο ένας σταθμός. Όταν δημιουργούσαμε την οργάνωση «Ακρίτας» που στόχο είχε την εξόντωση των Τ/Κ. Δεν μπορείς να μιλάς για τη διχοτόμηση, που σήμερα υφίσταται, και να αγνοείς την πρώτη διχοτόμηση, του Νοεμβρίου του 1963. Μέχρι και το γεγονός αυτό το αποκαλούμε Τουρκανταρσία, επειδή έτσι μας έμαθαν, ενώ η πικρή αλήθεια είναι ότι επρόκειτο για Μακαριοανταρσία. Για την ανταρσία αυτή, που είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπεύθυνος ήταν αποκλειστικά ο Εθνάρχης Μακάριος τον οποίον οι πλείστοι ακόμα θεωρούν ως τον αλάνθαστο ηγέτη, ως τον μεγάλο Εθνάρχη, ανεξάρτητα αν η Ιστορία, αποδεδειγμένα, τον καταγράφει ως τον κακό δαίμονα και ολετήρα της πατρίδας μας.

Η αλήθεια για μας είναι δυστυχώς λέξη απαγορευμένη. Την περίοδο 1963-1974, μετά την αποχώρηση των Τ/Κ από την Πολιτεία, τα απάνθρωπα μέτρα που λάβαμε εναντίον τους ήσαν πράγματι εξοντωτικά. Απομονωμένοι, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, νερό και καύσιμα, συμπεριφερθήκαμε όπως συμπεριφέρονται κάποιοι απαράδεκτοι σε ζώα. Στόχος όλων αυτών η πεποίθηση του Εθνάρχη ότι με την αυτήν την πρωτοφανή πίεση στο τέλος «Δεν θα ανθέξουν» και θα δεχθούν τα θέλω μας. Μήπως όλα τα πιο πάνω έπρεπε να είναι μέρος του «Δεν Ξεχνώ»;

50 χρόνια αγώνων για απαλλαγή από την κατοχή, το ερώτημα είναι τι αγώνες κάναμε; Στην ουσία τίποτε απολύτως. Από το 1960 το μόνο που καταφέραμε είναι να καταστρέφουμε την ελπίδα, κάτι το οποίο συνεχίζουμε μέχρι και σήμερα.

Σίγουρα «Δεν Ξεχνώ», δεν ξεχνώ την τουρκική εισβολή αλλά και δεν ξεχνώ τα 13 σημεία του Εθνάρχη. Δεν ξεχνώ την κατοχή αλλά δεν ξεχνώ την απόρριψη του δυτικού σχεδίου το 1978 και την απόρριψη των σχεδίων Γκουεγιάρ το 1985.

Δεν ξεχνώ την Αμμόχωστο και τη Μόρφου αλλά δεν ξεχνώ το 2004 όταν είπαμε ΟΧΙ στην επιστροφή τους, όταν είπαμε όχι στην αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και στην επανένωση της πατρίδας μας.

Το αποκορύφωμα δε όλων, που δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να ξεχνούμε, είναι αναμφίβολα τον Ιούλιο του 2017, στο Κραν Μοντανά. Εκεί δεν απορρίψαμε τη λύση αλλά προχωρήσαμε στο τελευταίο σκαλί της εθνικής μειοδοσίας και ανεπάρκειας, προτείνοντας στην άλλη πλευρά λύση δυο κρατών, δηλαδή το Taksim.

Η Ιστορία είναι αλληλένδετη και βασισμένη στις μνήμες. Το θέμα είναι ότι δεν νοείται Ιστορία με μισές αλήθειες και επιλεγμένες μνήμες.

Ό Τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα έλεγε: «Η μνήμη δεν παίρνει ταινίες, παίρνει φωτογραφίες». Δυστυχώς μόνο τις «φωτογραφίες» που αφορούν το παρελθόν και μας συμφέρουν παίρνουμε για να δημιουργήσουμε την ιστορία μας. Όσες δεν μας «δείχνουν» καλά τις αγνοούμε και τις θεωρούμε «φωτομοντάζ», μη αυθεντικές και δημιούργημα όλων αυτών των «εχθρών» μας, ανά τον κόσμο, που τους πλείστους τους δημιουργούμε με τη φαντασία μας, εσκεμμένα για να καλύψουμε τα απαράδεκτα λάθη μας που μας έφεραν στη σημερινή άθλια κατάσταση. Για την «ταινία» που συνθέτουν όλες οι «φωτογραφίες» του παρελθόντος, καλές και κακές, δηλαδή της ιστορίας μας, ούτε λόγος να γίνεται.

Συνεπώς τίποτα δεν πρέπει να ξεχνιέται από το παρελθόν. Όχι όμως επιλεγμένο παρελθόν. Όπως έλεγε ο Οδυσσέας Ελύτης, «Μια μέρα το παρελθόν θα μας αιφνιδιάσει με τη δύναμη της επικαιρότητάς του». Πάντα τα ίδια λάθη χωρίς αίσθηση της κρισιμότητάς των. Διαψεύσαμε πανηγυρικά τον μεγάλο Οδυσσέα Ελύτη. Το κακό και καταστροφικό μας παρελθόν δεν μπορεί να μας αιφνιδιάσει πλέον. Όταν κάτι είναι επαναλαμβανόμενο χάνει το στοιχείο του αιφνιδιασμού και της επικαιρότητας.