Θα πρέπει ομολογουμένως να ευχαριστήσουμε όλοι την κ. Μαρία Άνχελα Ολγκίν. Μέσα από την ανοικτή επιστολή της προς Κυπρίους στις 7 Ιουλίου 2024 μάθαμε πολλά και για τη χώρα μας αλλά και για την Κολομβία και τον λαό της.
Πραγματικά μείναμε έκπληκτοι όταν μάθαμε ότι και στην Κολομβία υπάρχουν ελιές και ημιέρημες περιοχές, όπως τις περιγράφει. Τόσα χρόνια νομίζαμε ότι η Κολομβία είναι ένα απέραντο τροπικό δάσος, το οποίο συνορεύει με τον Αμαζόνιο, που χαρακώνεται από τα τεράστια βουνά των Άνδεων, που είναι γεμάτη από κοιλάδες στις οποίες καλλιεργούνται απέραντες φυτείες κόκας και κάνναβης. Ξαφνικά, διαβάζοντας την επιστολή της κ. Ολγκίν, φεύγει βίαια από μπροστά μας η άγρια φάτσα του Πάμπλο Εσκοπάρ, και νάτες, βλέπουμε να ξεπροβάλλουν, οι ίλαρες μορφές του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Ερσίν Τατάρ μέσα από τα ελαιόδεντρα της περιοχής του Λυθροδόντα και του Μαθιάτη, φορώντας κυπριακές βράκες, κρατώντας βάκλες και καλαθούρκα για το μπούκωμα. Πραγματικά μας συγκίνησε η κ. Ολγκίν όταν στην Κύπρο αναγνώρισε τοπία όπως αυτά του σπιτιού της στην Κολομβία, με τις ελιές «που αφθονούν και στα δύο μέρη να αποτελούν σύμβολο ειρήνης και μόνιμης αναγέννησης».
Για το ψυχιατρείο
Μετά από εξάμηνη αποστολή στην Κύπρο η κ. Άνχελα Ολγκίν δεν έμεινε μόνο σε γεωγραφικές παρατηρήσεις. Προέβη και σε μια σημαντική διάγνωση: Αποφάσισε ότι είμαστε όλοι του ψυχιατρείου. Όπως είπε, «σημαντικές γνώσεις στη νευροεπιστήμη έχουν διευρύνει την κατανόησή μου για κάποιες συμπεριφορές στην Κύπρο. Υποδηλώνουν ότι ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα συγχωνεύοντας πεποιθήσεις του παρελθόντος με νέες εμπειρίες. Αυτές οι πεποιθήσεις, που διαμορφώνονται, κληρονομούνται και ενισχύονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, είναι βαθιά ριζωμένες στον εγκέφαλο, ο οποίος χάνει την ικανότητα αφομοίωσης νέων πληροφοριών». Τι συμβαίνει δηλαδή με τους Κυπραίους οι οποίοι, σύμφωνα με την κ. Ολγκίν, έχουν σταματημένο εγκέφαλο; Όπως μας λέει, μετά που διάβασε διάφορα βιβλία με αντικείμενο τη νευροεπιστήμη,«όταν ένα οδυνηρό παρελθόν διδάσκεται επανειλημμένα, καθίσταται αδύνατο για τους ανθρώπους να είναι ανοιχτοί στην αλλαγή και να πιστεύουν σε μια ελπιδοφόρα εναλλακτική λύση για ένα κοινό και καλύτερο μέλλον». Με λίγα λόγια επειδή μείναμε κολλημένοι στην Ιστορία, δεν μπορούμε να δούμε τι γίνεται σήμερα γύρω μας, δηλαδή δεν μπορούμε να αλλάξουμε, οπότε είμαστε καταδικασμένοι να μείνουμε για πάντα κούσποι. Έχουμε την εντύπωση ότι αυτή η διαπίστωση της κ. Ολγκίν έρχεται να δέσει και εν μέρει αν εξηγήσει και την παροιμιώδη κυπριακή φράση «έχει κούσπον στο Μιτσερό». Μας δίνει η κ. Ολγκίν και ένα παράδειγμα στην προς Κυπρίους ανοικτή επιστολή της, για να αποδείξει πόσο σταματημένοι είμαστε: «Περπάτησα στην εγκαταλελειμμένη οδό Ερμού, η οποία με τον πιο ισχυρό τρόπο συμβολίζει την αδυναμία επίλυσης μιας σύγκρουσης που διαρκεί πάνω από 60 χρόνια», μας γράφει. «Τα μνημόσυνα και τα μνημεία δεν μας θυμίζουν στιγμές δόξας αλλά την αποτυχία των προσπαθειών για την επίτευξη μιας συμφωνίας στο νησί. Αποκαλύπτουν μια Κύπρο παγωμένη στον χρόνο». Μήπως έχει δίκαιο εδώ η κυρία από την Κολομβία; Το 1955-59 κάναμε έναν αγώνα για Ένωση και χάσαμε. Αντί να κάνουμε αυτοκριτική γεμίσαμε την Κύπρο μνημεία. Το 1963 καταφέραμε να διαλύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία. Έκτοτε πανηγυρίζουμε ότι η Κύπρος είναι ελληνική. Το 1974 χάσαμε τη μισή Κύπρο αλλά γεμίσαμε τη χώρα με τύμβους και αγάλματα ηρώων. Τότε ανακαλύψαμε την Κυπριακή Δημοκρατία και την Κυπριακή Σημαία. Τα ίδια ισχύουν και για τους Τουρκοκύπριους. Οι οποίοι εξέλεξαν έναν ανόητο ο οποίος πανηγυρίζει, ενώ η κοινότητά του έχασε την κυπριακή της ταυτότητα και υποδουλώθηκε στην Άγκυρα. Τι μας συμβουλεύει η κ. Ολγκίν; Κάτι απλό. Ότι με μια επίσκεψη στον ψυχίατρο μάλλον δεν θα λύναμε το πρόβλημά μας. Με πολλές όμως θα μπορούσαμε τουλάχιστον να αλλάξουμε χάπια και ρότα. Αυτή τη στιγμή μάλλον πίνουμε ληγμένα, εξού και κινούμαστε σε λάθος κατεύθυνση.
Μας κατανόησε όλους;
Είναι θαυμαστή η οξυδέρκεια της κ. Μαρία Άνχελα Ολγκίν και για έναν άλλο λόγο. Οπως μας έγραψε, «ήταν σημαντικό για μένα να κατανοήσω το όραμα των πολιτικών φορέων της Κύπρου». Κυρία μου, σας βγάζουμε το καπέλο. Εμείς ζούμε εδώ τόσα χρόνια και ακόμα δεν καταλάβαμε τους πολιτικούς μας. Εσείς πώς το καταφέρατε τόσο γρήγορα; Μιλήστε επιτέλους. Στα αλήθεια, ποιο είναι το όραμα του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος προχθές μας είπε ότι δεν δέχτηκε να ανοίξει το οδόφραγμα της Μιας Μηλιάς, διότι αυτό ευνοούσε μόνο τους Τούρκους, οι οποίοι δεν δέχτηκαν να ανοίξει ακόμα ένα που θέλαμε εμείς. Προφανώς το όραμα του Νίκου Χριστοδουλίδη είναι ότι οι Ε/Κ κατέχουμε τον Νότο και οι Τούρκοι τον Βορρά, οπότε πρέπει να γίνονται κινήσεις win win.
Βεβαίως η κ. Ολγκίν δεν έμεινε μόνο στους πολιτικούς. Μας κατανόησε και όλους εμάς. Την κοινωνία των πολιτών, καθώς και των υπόλοιπων κατοίκων του νησιού. Θεάρα η Μαρία! Μάλιστα δηλώνει και ευγνώμων σε όλους εκείνους που μοιράστηκαν μαζί της τις εμπειρίες και τις ανησυχίες τους. «Έγινα μάρτυρας της γενναιοδωρίας και της καλοσύνης του κυπριακού λαού και στις δύο πλευρές». Γι' αυτό δεν έχουμε αμφιβολία. Εκεί στο Μπουγιούκ Χαν η κ. Ολγκίν ήπιε κυπριακό καφέ, ήπιε φρέσκο χυμό ροδιού, έφαγε πουρέκια της αναρής, του χαλλουμιού και πίττα της σάτζιης. Στους Καλόγηρους όταν τη συνάντησε ο Νίκος Αναστασιάδης έφαγε γλυκά του κουταλιού από το Πέρα Πεδί. Όπου πήγε μάλλον δεν κατάλαβε τι κουμάσια είμαστε. Ότι όλοι θέλουμε λύση φτάσει να μπει κάτι στην τσέπη μας. Αν δεν είναι να μπει, η Πατρίδα να μας αφήσει ήσυχους. Το μότο των Κυπρίων είναι απλό: «Μην κοιτάς τι έχεις εσύ να προσφέρεις στην πατρίδα, αλλά τι έχει η πατρίδα να προσφέρει σε σένα προσωπικά».
Το μέλλον
Η κ. Ολγκίν -πάντα μιλάμε για το περιεχόμενο της ανοικτής της επιστολής- βρήκε τον τρόπο και μας συμβουλεύει πώς πρέπει να κινηθούμε στο μέλλον. Πρέπει πρώτα να κλείσουμε τις πληγές του παρελθόντος, μας λέει, και στη συνέχεια να βελτιώσουμε το παρόν. Μα πώς μπορεί να γίνει αυτό; Ας πάρουμε ένα παράδειγμα από την τρέχουσα επικαιρότητα. Για παράδειγμα, τι θα γινόταν αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου σταματούσε να θεωρεί τον Νίκο Αναστασιάδη υπεύθυνο για την ήττα του το 2023 κι αν σταματούσε να του ρίχνει μπηχτές σε κάθε πόντκαστ που τον καλούν τους τελευταίους μήνες; Τότε νομίζουμε ότι και ο Αναστασιάδης θα σταματούσε να τον αποκαλεί ως τον »κάθε πικραμένο», με αποτέλεσμα ο Αβέρωφ να σταματήσει να διαβάζει τα άπαντα του Μανώλη Αναγνωστάκη για να του απαντήσει ποιητικά. Με αυτό τον τρόπο, όπως μας συμβουλεύει η κ. Ολγκίν, αφήνουμε πίσω μας το παρελθόν, βελτιώνουμε το παρόν με αποτέλεσμα στο επόμενο μελλοντικό συνέδριο του ΔΗΣΥ ο Αναστασιάδης με τον Αβέρωφ να τραγουδούν μαζί «Γύρω γύρω όλοι, στη μέση η Αννίτα».
Ιστορία ο πόνος
Αν δεν το κάνουμε αυτό δεν θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την ιστορία του πόνου, μας λέει η κυρία Ολγκίν. Ούτε θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε τους νέους αυτής της χώρας οι οποίοι αξίζουν μια διαφορετική ζωή, με ίσες ευκαιρίες. Από την άλλη, αν σκεφτούμε κάπως έτσι κι αν πετύχουμε να λύσουμε το Κυπριακό, θα μπορούσε και η κ. Ολγκίν στο εγγύς μέλλον να ελπίζει ότι θα γίνει η πρώτη γυναίκα Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Διαφορετικά θα μείνει και αυτή, όπως και τόσοι άλλοι απεσταλμένοι του ΟΗΕ στην Κύπρο, με το ωραίο ταξίδι, τα υπέροχα μολυβιά στο χρώμα της ελιάς τοπία μας και κυρίως με τη θύμηση της ανυπέρβλητης υποκρισίας μας.
