Τεστ DNA και επιβίωσης για κόμματα - κυβέρνηση

Μια εβδομάδα πριν τις διπλές εκλογές, δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα ως προς το αποτέλεσμα. Η πρωτιά παραμένει -σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις- ανοικτή ενώ ανοικτή φαίνεται να είναι και η κατάταξη όσον αφορά τον τρίτο, έστω και αν το κόμμα της Ακροδεξιάς διατηρεί εδώ και καιρό ένα προβάδισμα. Η ψήφος των Τ/Κ, το μέγεθος της ανόδου της Ακροδεξιάς, η αντιπαράθεση μεταξύ ΔΗΣΥ-Προεδρικού και η αντιδημοφιλία της κυβέρνησης καθιστούν την εκτίμηση του αποτελέσματος τόσο των ευρωεκλογών όσο και των δημοτικών εκλογών εξαιρετικά δύσκολη.

Το διακύβευμα της πρωτιάς

Η όξυνση της κόντρας ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ με ανασυρόμενα από το χρονοντούλαπο της ιστορίας συνθήματα, για πολιτικά άκρα και ΝΑΤΟ πέραν της δυσκολίας να λειτουργήσουν με όρους του σήμερα, επιβεβαίωσαν και την πίεση στην οποία βρίσκονται τα δύο μεγάλα κόμματα. Για τον ΔΗΣΥ, η πρωτιά φαντάζει σημαντική ώστε να στηρίξει το αφήγημά του ως της κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκής παράταξης. Σημαντική είναι και για την Αννίτα Δημητρίου, για την οποία οι διπλές εκλογές αποτελούν το πρώτο μεγάλο της τεστ ως πολιτικός αρχηγός. Με ενδεχόμενη νίκη στις ευρωεκλογές αφήνει πίσω μια πολύ δύσκολη, για το κόμμα και την ίδια, περίοδο και κερδίζει τον απαραίτητο χρόνο και ηρεμία ενόψει των κρίσιμων βουλευτικών σε δύο χρόνια. Προσωπικό στοίχημα για την Αννίτα φαντάζουν και οι δημοτικές εκλογές, και κυρίως η εκλογή των Τορναρίτη και Κωνσταντίνου, δεδομένου του γεγονότος ότι η πρόεδρος του ΔΗΣΥ πρωταγωνίστησε στην απόφαση για τους δύο, προκαλώντας και σοβαρές αντιδράσεις εντός κόμματος κυρίως στην περίπτωση του δεύτερου. Αποτυχία να καταλάβει την πρώτη θέση και να εκλέξει δημάρχους, αν και δεν αναμένεται να οδηγήσει σε ευθεία αμφισβήτησή της (εκτός σε περίπτωση πολύ χαμηλών ποσοστών), θα μεγαλώσει την εσωστρέφεια, θα φέρει κριτική για επιλογές και αστοχίες (τις οποίες δεν θα μπορεί να χρεώσει σε λάθη του παρελθόντος), ενώ ίσως να ανοίξει εκ νέου τη συζήτηση ως προς την ορθότητα για παραμονή στην αντιπολίτευση, κρατώντας το κόμμα σ’ έναν φαύλο κύκλο εσωκομματικής σύγκρουσης και συντηρώντας τη συζήτηση όσον αφορά το DNA του.

Το ίδιο ισχύει πάνω-κάτω και για το ΑΚΕΛ, το οποίο σε μια ακόμα προεκλογική επιβεβαίωσε ότι βρίσκεται σε παρατεταμένη εσωστρέφεια. Στις δημοτικές εκλογές, λειτούργησε για μια ακόμα φορά ως ουρά για το ΔΗΚΟ προσβλέποντας σε μελλοντική συνεργασία, ενώ σύγχυση ως προς τους στόχους του κόμματος προκάλεσε και η επιλογή της ηγεσίας να συμπεριλάβει στο ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών την Άννα Θεολόγου. Ενδεχόμενη πρωτιά θα δώσει στην ηγεσία επιπλέον χρόνο και θα διατηρήσει το όποιο μομέντουμ απέμεινε από τις προεδρικές. Την ίδια στιγμή θα βάλει το κόμμα σε θέση οδηγού όσον αφορά τις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν για συνεργασίες ενόψει βουλευτικών και θα αφήσει ανοικτό το παράθυρο των φιλοδοξιών του Στέφανου Στεφάνου για τις προεδρικές. Μια έκτη κατά σειρά εκλογική ήττα, όμως, σε μια συγκυρία που θεωρήθηκε ιδιαίτερα ευνοϊκή για το ΑΚΕΛ, θα επιβεβαιώσει την εικόνα ενός κόμματος σε πτώση και θα ανοίξει τη συζήτηση, που ήδη διεξάγεται σε ομάδες, για την ιδεολογική και την πολιτική κατεύθυνση του κόμματος, χωρίς να αποκλείεται να τεθεί και θέμα ηγεσίας.

Η διάβρωση του DNA

Οι ευρωεκλογές πάντως θα δοκιμάσουν και το DNA του κόμματος. Πέντε χρόνια μετά την εκλογή μέσω του ψηφοδελτίου του, του πρώτου Τ/Κ στην Ευρωβουλή, ενδεχόμενη εκλογή μιας πολιτικού με το ιστορικό και τις θέσεις της Θεολόγου εις βάρος του Νιαζί, θα στείλει πολύ διαφορετικά μηνύματα τόσο στα στελέχη του κόμματος όσο και στη βάση.

Τεστ DNA υπάρχει και για τους Οικολόγους. Το εγχείρημα που επιχειρήθηκε ανοίγοντας τον δρόμο για μια πιο δόκιμη εκδοχή των Οικολόγων με Ατταλίδου και Θεοπέμπτου εγκαταλείφθηκε νωρίς, με τον Γιώργο Περδίκη να αναλαμβάνει εκ νέου την ηγεσία. Αυξημένα ποσοστά συγκριτικά με τις τελευταίες εκλογές κλείνουν οριστικά τη συζήτηση για τον χαρακτήρα που θα πρέπει να έχουν οι Οικολόγοι, και καθιστούν τον Γιώργο Περδίκη απόλυτο πρωταγωνιστή είτε επιλέξει να βρίσκεται στο προσκήνιο είτε στο παρασκήνιο. Μια έκτη ή και έβδομη θέση όμως πίσω από Φειδία ή Βολτ το πιο πιθανόν είναι να οδηγήσει σε εσωκομματική σύγκρουση. Άλλωστε η μάχη ως προς την κατεύθυνση που θα πρέπει να πάρει το κίνημα μαίνεται εδώ και καιρό.

Το στενό πέρασμα του Κέντρου

Σε όλες τις δημοσκοπήσεις καταγράφεται σημαντική άνοδος για το ΕΛΑΜ και παράλληλη πτώση για τα συγκυβερνώντα κόμματα. Οι διαφορές μεταξύ ΔΗΚΟ και ΕΛΑΜ δεν είναι τέτοιες που να έχει «κλειδώσει» η τρίτη θέση, η συνεχόμενη όμως άνοδος του ΕΛΑΜ και το γεγονός ότι εδώ και καιρό προηγείται δημοσκοπικά του ΔΗΚΟ παγιώνει την εικόνα ενός κόμματος που αργά ή γρήγορα θα αποτελέσει τον νέο τρίτο πόλο.

Ενδεχόμενη απώλεια της τρίτης θέσης από το ΔΗΚΟ και κυρίως νέα απώλεια ποσοστών, δεδομένα θα ανοίξει τη συζήτηση παραμονής του κόμματος στην κυβέρνηση, χωρίς να αποκλείεται και η εσωκομματική αμφισβήτηση του ίδιου του Νικόλα Παπαδόπουλου. Άλλωστε η πλήρης ταύτιση του κόμματος και η διευρυμένη συμμετοχή στην κυβέρνηση αποτέλεσε δική του προσωπική επιλογή, ενώ εδώ και καιρό δείχνει να μην ελέγχει μεγάλο κομμάτι της κοινοβουλευτικής του ομάδα, την ίδια στιγμή και ο τρόπος που χειρίστηκε κάποιες καταστάσεις κατά τη διάρκεια των προεδρικών του δημιούργησαν επιπλέον εσωκομματικούς εχθρούς. Δεδομένη, αν και δεν υπάρχει ξεκάθαρη διάδοχη κατάσταση αυτή τη στιγμή, θα πρέπει να θεωρείται η αμφισβήτησή του στο απίθανο σενάριο (που πάντως καταγράφεται σε κάποιες δημοσκοπήσεις) που το ΔΗΚΟ δεν καταφέρει να εκλέξει ευρωβουλευτή.

Δημοσκοπικό πρόβλημα παρουσιάζει και η ΔΗΠΑ, η οποία το προηγούμενο διάστημα λειτούργησε ως ο δεύτερος παίχτης της κυβέρνησης Αναστασιάδη, αλλά, που σήμερα διατηρεί σαφώς περιορισμένες προσβάσεις στα κέντρα εξουσίας. Ένα ποσοστό κοντά στο 5% θα στείλει το μήνυμα ότι το κόμμα μπορεί και χωρίς τον Αναστασιάδη, ενώ (κυρίως σε περίπτωση παράλληλης μείωσης του ποσοστού του ΔΗΚΟ) θα δώσει την ευκαιρία στη ΔΗΠΑ να διαπραγματευτεί εκ νέου τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση, αξιώνοντας μεγαλύτερο λόγο στους διορισμούς. Επιπλέον, αναβαθμίζει τη θέση από την οποία θα κληθεί να συζητήσει φερόμενη συνένωση του Κέντρου και εμπεδώνεται ως μια δύναμη που δυνητικά μπορεί να λειτουργήσει ως το αντίβαρο του ΔΗΚΟ σε μελλοντικές συνεργασίες για ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ, δεδομένης και της πιο μετριοπαθούς ρητορικής που εκφράζει. Αντίθετα, ένα σαφώς μειωμένο ποσοστό και μια θέση κάτω από την πέμπτη, καθιστά την προσπάθεια για το 2026 πολύ δύσκολη και πιθανόν να αναγκάσει τον Μάριο Καρογιάν να αναζητήσει από νωρίς συμμάχους για το 2028.

Εκλογές επιβίωσης

Η ΕΔΕΚ σε μια ακόμα εκλογική μάχη παίζει την επιβίωσή της. Έχοντας ξεμείνει από στελέχη πρώτης γραμμής και κυρίως πολιτικό αφήγημα εναποθέτει και πάλι τις ελπίδες της στην πρόταξη της ανάγκης για ένα σοσιαλιστικό κόμμα. Ένα σχετικά καλό αποτέλεσμα θα επιτρέψει στον Μαρίνο Σιζόπουλο να καθορίσει τις εξελίξεις της επόμενης μέρας στην ΕΔΕΚ ενώ ένα κακό αποτέλεσμα θα ανοίξει τον δρόμο επιστροφής στην πρώην εσωκομματική αντιπολίτευση ή άλωσής της από κόμματα που βρίσκονται ιδεολογικά κοντά της.

Το ΕΛΑΜ ως τρίτος πόλος

Επιβεβαίωση των δημοσκοπήσεων αλλά και της πολιτικής συγκυρίας θα φέρει το κόμμα της άκρας Δεξιάς στην τρίτη θέση, να ξεκινά από θέση ισχύος τη μάχη για τις βουλευτικές. Το στοίχημα όμως δεν είναι μόνο η τρίτη θέση αλλά και το ύψος της ανόδου του ΕΛΑΜ, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει ως ντόμινο και για τα ποσοστά των υπολοίπων. Αν πάει πολύ καλά, τότε η λογική λέει ότι θα ρίξει πιο κάτω κόμματα που βρίσκονται κοντά του π.χ. ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και σε λιγότερο βαθμό Οικολόγους και ΔΗΠΑ. Αν δεν κάνει το breakthrough, όμως, μεγαλώνει και πάλι η δεξαμενή ψήφων για τα κόμματα του λεγόμενου Κέντρου. Πάντως, έχει σε τέτοιο βαθμό εμπεδωθεί η πεποίθηση ότι θα είναι τρίτο κόμμα που ενδεχόμενη παραμονή στην τέταρτη θέση, έστω και με αυξημένα ποσοστά, θα θεωρηθεί αποτυχία.

Η δύσκολη επόμενη μέρα για τον Νίκο Χριστοδουλίδη

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα, θα έχει να διαχειριστεί σοβαρές προκλήσεις την επόμενη μέρα των εκλογών. Εφόσον οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν και τα συγκυβερνώντα κόμματα καταγράψουν απώλειες, είναι δεδομένο ότι θα οδηγηθούν σε εσωκομματικές συζητήσεις που θα αγγίξουν και τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση. Προβλήματα διαχείρισης αναμένεται να προκύψουν για τον Πρόεδρο και από τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών, από τη στιγμή που παρακολουθούμε συγκυβερνώντα κόμματα να αντιπαρατίθενται μεταξύ τους σε δήμους και τον Πρόεδρο, έστω και ανεπίσημα, να προκρίνει επιλογές υποψηφίων που βρίσκονται απέναντι από υποψήφιους των συνεργαζόμενων μαζί του κομμάτων. Εάν για παράδειγμα ο Παπαχαραλάμπους κερδίσει στον Στρόβολο τον υποψήφιο του ΔΗΚΟ είναι δεδομένο ότι από στελέχη του ΔΗΚΟ θα τεθεί ζήτημα όσον αφορά τη στάση του Προέδρου. Την ίδια στιγμή αποδυνάμωση των κομμάτων που τον στηρίζουν θα αποδυναμώσει περαιτέρω και τον ίδιο, εμπεδώνοντας την πεποίθηση ότι πρόκειται για αναλώσιμο Πρόεδρο. Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον είναι βέβαιο ότι η κριτική από τους δύο μεγάλους πόλους θα ενταθεί σε μια προσπάθεια ολικής αποδόμησής του, ενώ κλείνει μια για πάντα η συζήτηση για ένταξη του ΔΗΣΥ στην κυβέρνηση.

Η μεγάλη εικόνα

Είναι δεδομένο ότι οι εκλογές της 9^ης Ιουνίου θα φέρουν ανακατατάξεις σε πολλά μέτωπα. Το αποτέλεσμα δεν αποκλείεται να αλλάξει τις κομματικές ισορροπίες, τους παίχτες της επόμενης μέρας, να οδηγήσει σε αμφισβήτηση ηγεσιών, αναθεώρηση συνεργασιών. Τα ποσοστά των κομμάτων πιθανόν να κρίνουν το μέγεθος της κόντρας αλλά και το power game μεταξύ Αννίτας Δημητρίου και Χριστοδουλίδη, ενώ αναμένεται να καθορίσουν και το ισοζύγιο δυνάμεων μεταξύ των υπολοίπων κομμάτων, λειτουργώντας σε μεγάλο βαθμό και ως προθάλαμος για μελλοντικές συνεργασίες. Μέσα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον ο Πρόεδρος ίσως βρεθεί εντελώς απομονωμένος. Σε κάθε περίπτωση, με κάποιους πολιτικούς, ακόμα και κόμματα, να παίζουν την επιβίωσή τους, πολύ δύσκολα αυτή τη φορά θα εμφανιστούν όλοι κερδισμένοι. Η επόμενη μέρα θα είναι γεμάτη προκλήσεις. Τόσο για την πλειοψηφία των κομμάτων όσο και την κυβέρνηση.

https://x.com/AntonisPolydoro