Είναι επιτυχία ο νέος νόμος των εκποιήσεων;

Μια δεκαετία και πλέον μετά την οικονομική κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας και τη γιγάντωση των «κόκκινων» δανείων, την Παρασκευή που μας πέρασε, στη Βουλή γράφτηκε (;) ο επίλογος με την οριστικοποίηση του πλαισίου εκποιήσεων με διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης. Αν δεν έχουμε ανατροπές στη νομοθεσία τα επόμενα χρόνια ή μαζικές εκποιήσεις, θα πρόκειται για σημαντική επιτυχία. Κάποιοι, ωστόσο, θα χάσουν πρώτες κατοικίες ό,τι και να συμβεί και οι λύσεις θα πρέπει να αναζητηθούν μέσα από την κοινωνική στεγαστική πολιτική.

Μέσα από αυτή τη στήλη έχω γράψει πολλές φορές τους τίτλους τέλους ενός προβλήματος που ποτέ δεν ήρθε. Η πρώτη φορά ήταν με την ψήφιση της μνημονιακής υποχρέωσης για να έχουμε ένα πλαίσιο εκποιήσεων. Τότε που ακόμη ψάχναμε χρήματα για να χρηματοδοτήσουμε τις ανάγκες του κράτους και τρόπους να κρατήσουμε τον τραπεζικό κλάδο όρθιο. Οι νομοθεσίες απέτυχαν παταγωδώς, με πιο τρανταχτό αποτέλεσμα τον μηδενισμό των εξασφαλίσεων του Συνεργατισμού το 2018, που οδήγησε τελικά στο κλείσιμο αλλά και στην επιβολή ενός νέου πλαισίου εκποιήσεων για να διασωθούν οι καταθέτες. Ένα πλαίσιο που ποτέ δεν λειτούργησε.

Πρώτα ήταν η αναμονή της εφαρμογής του σχεδίου «Εστία» που τράβηξε μερικά χρόνια αλλά και το πάγωμα των εκποιήσεων, μέσα αλλά και μετά την πανδημία του κορωνοϊού. Στη συνέχεια, η αποτυχία του «Εστία» να καλύψει σημαντικό όγκο δανειοληπτών με «κόκκινα» δάνεια, έφερε την ανάγκη της εισαγωγής του σχεδίου «Ενοίκιο έναντι δόσης», το οποίο μόλις πριν λίγες μέρες μπήκε σε εφαρμογή. Κάλυψε, δηλαδή, ακόμη μερικές χιλιάδες δανειολήπτες, αλλά και έσπρωξε τις εκποιήσεις χρονικά, ώστε όλοι να σκεφτούν τις δικές τους λύσεις. Είτε πρόκειται για τις τράπεζες που στο μεσοδιάστημα πούλησαν τα περισσότερα «κόκκινα» δάνειά τους, είτε για τους δανειολήπτες που μέτρησαν τις δυνάμεις τους ή έκτισαν ικανότητα αποπληρωμής. Έδωσε χρόνο ακόμη και στις εταιρείες διαχείρισης δανείων, που στο μεσοδιάστημα αγόρασαν τα δάνεια, να σκεφτούν λύσεις που θα τους επιτρέπουν να προχωρήσουν με τις εκποιήσεις.

Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου μέσα από τον Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών, έρχεται να συμπληρώσει το «καρέ» των εργαλείων που όλοι έχουν μπροστά τους. Έρχεται να διαμεσολαβήσει με καταλυτικό αλλά όχι απόλυτο τρόπο και να προτείνει λύσεις ακόμη και σε όσους τα δάνεια ήταν «κόκκινα» και σε κανονικές συνθήκες θα είχαν εξαντλήσει κάθε χρονικό όριο. Την ίδια ώρα, αποκαθιστά και το αίσθημα δικαιοσύνης για όσους, πολλές φορές δικαίως και κάποιες άλλες καταχρηστικά, αισθάνονται πως έπεσαν θύματα υπερχρεώσεων από τις τράπεζες. Έθεσε ακόμη τις βάσεις για τη λειτουργία ειδικών δικαστηρίων που στο μέλλον μπορεί να προλάβουν παρόμοιες καταστάσεις και να προστατεύσουν συνεπείς δανειολήπτες και καταθέτες. Τώρα, αν όλα αυτά είναι αρκετά για να αποφύγουμε μαζικές εκποιήσεις, αυτό κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει εκ των προτέρων.

Αυτό που είναι σίγουρο, είναι πως θα έχουμε εκποιήσεις κατοικιών, και καλά κάνει το κράτος να καλύψει με στεγαστικά σχέδια όσους βρεθούν σε αυτές τις ακραίες συνθήκες. Ο Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης, αλλά και η δημόσια περιουσία, θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις. Το σίγουρο είναι πως κοινωνική στεγαστική πολιτική δεν πρόκειται να κάνουν όσοι κατέχουν «κόκκινα» δάνεια με τα λεφτά των επενδυτών ή των καταθετών. Σε αυτήν τη διαχείριση είναι που θα κριθούν Βουλή και κυβέρνηση, και όχι στη νομοθεσία που δεν θα μπορούσε παρά να είναι στο πλαίσιο που ορίζουν οι κανόνες της λογικής και της ευρωζώνης. Το να σπρώξουν τις εκποιήσεις για πιο μετά, να παγώσουν τις διαδικασίες ή να αλλάξουν τις νομοθεσίες μετά και τις νέες αλλαγές, θα ήταν απλά σύμπτωμα νέας αποτυχίας. Μιας αποτυχίας που θα θέσει σε κίνδυνο, όχι μόνο τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού τομέα, αλλά ολόκληρης της οικονομίας με τρόπο πανομοιότυπο με το 2013. Αν το κερδίσαμε αυτό, τότε και μόνο τότε η νέα νομοθεσία θα είναι επιτυχημένη.