Η αρχή του τέλους: 15 Νοεμβρίου 1983

Θα έβρεχε, δεν έβρεξε. Ο καιρός έγινε μουντός μετά από μέρες. Συννέφιασε, αλλά δεν έβρεξε. Εξεπλάγην όταν ο φίλος που μου τηλεφώνησε από το Μιντέλι είπε ότι «βρέχει καταρρακτωδώς, πλημμύρισε ο τόπος, γι’ αυτό δεν μπόρεσα να βγω από το σπίτι». Πόσο απέχουμε από το Μιντζέλι άλλωστε; Μια σπιθαμή. Εκεί βρέχει, ενώ εδώ είναι κατάξερα. Μας εκπλήσσει τούτη η Κύπρος. Καταλάβαμε, μοιράστηκε στα δυο. Όμως, μοιράστηκε και ο ουρανός; Πού είναι που ήμασταν κάτω από τον ίδιο ουρανό;

Από το πρωί ακούγονται από τον δρόμο τρομπέτες και εμβατήρια. Περνούν τάγματα με σημαίες. Μπάντα οθωμανικής στρατιωτικής μουσικής με μουστάκια και μαχητικούς σκοπούς. Από κάπου έρχεται ο ήχος ενός τραγουδιού. «Συνδέσαμε δρόμο από την Κερύνεια στην Ανατολία». Ακούω κάποιους να μονολογούν λέγοντας «και τι έγινε που τον σύνδεσες;» Παντού σημαίες. Παντού κόκκινο. Ήρθαν βετεράνοι πολεμιστές από την Τουρκία, λέει. Βετεράνοι του 1974! Θέλω να τους ρωτήσω όλους: Τι κάνατε σε αυτό τον πόλεμο; Πόσους Ελληνοκύπριους σκοτώσατε; Πόσους Ελληνοκύπριους πιάσατε αιχμάλωτους; Σκοτώσατε τους αιχμαλώτους που πιάσατε; Τους αφήσατε ελεύθερους; Υπάρχουν ανάμεσά σας κάποιοι που έκοψαν αφτιά, τα πήραν στους γονείς τους και καυχήθηκαν; Εσύ είσαι αυτός που σκότωσε εκείνους τους πέντε Ελληνοκύπριους νέους μετά που τους άναψες το τσιγάρο τους; Είναι μια από τις φωτογραφίες του 1974 που με άγγιξαν πιο πολύ. Διότι ξέρω, πως μετά από λίγο δολοφονήθηκαν οι νέοι που βλέπω σε αυτή τη φωτογραφία. Μετά από χρόνια βγάλαμε τα λείψανά τους από το χώμα.

Μου διηγήθηκε για τα εγκλήματα στο Στρογγυλό ένας Ελληνοκύπριος φίλος μου τον οποίο συνάντησα στην οδό Λήδρας τις προάλλες. Οι Ελληνοκύπριοι στο χωριό προστάτευσαν μερικές φορές τους Τουρκοκύπριους που βρίσκονταν εκεί από τα μέλη της ΕΟΚΑ. Εμπόδισαν τη δολοφονία τους. Όμως, οι Τουρκοκύπριοι δεν επέδειξαν την ίδια στάση απέναντί τους το 1974, λέει. Τότε έμειναν οκτώ ελληνοκυπριακές οικογένειες που δεν εγκατέλειψαν το σπίτι και τη γη τους στο χωριό. Τους δολοφόνησαν όλους. «Το έκαναν οι Τουρκοκύπριοι χωριανοί, όχι ο στρατός», είπε με βουρκωμένα μάτια.

Δεν σωπαίνουν οι τρομπέτες στον δρόμο. Πληθαίνουν συνεχώς. Δεν έβρεξε. Και φαίνεται πως δεν θα βρέξει. Σαραντάρισε το πειρατικό κρατίδιό σας. Τότε μην ξεχάσετε να του διαβάσετε το μνημόσυνο. Υπήρχε ένα ομοσπονδιακό κράτος. Δεν σας άρεσε. Θέλατε δημοκρατία διότι ήταν πιο κατάλληλη για τη διχοτόμηση που ήταν ο στόχος σας. Στο Σύνταγμα του Ομοσπονδιακού Κράτους, με την πίεση των προοδευτικών ιδρυτικών μελών της Βουλής, είχαν περιοριστεί στις δύο οι θητείες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Σε αυτή την περίπτωση, δεν θα μπορούσε να έθετε υποψηφιότητα για μια ολόκληρη ζωή ο Ραούφ Ντενκτάς. Επιπλέον, σε εκείνο το Σύνταγμα είχε εμποδιστεί η παραχώρηση τίτλων ιδιοκτησίας για τις ελληνοκυπριακές περιουσίες στον βορρά. Με την ανακήρυξη της ΤΔΒΚ ήρθησαν αυτά τα εμπόδια. Η προεδρική θητεία έγινε επ’ αόριστον. Και άνοιξε ο δρόμος της παραχώρησης ψεύτικων τίτλων ιδιοκτησίας αντί για έγγραφο κατοχής για τις ελληνοκυπριακές περιουσίες. Η ανακήρυξη της ΤΔΒΚ ήταν η αρχή του τέλους για την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Σε αυτή τη διαδικασία έχασε τα πάντα και έγινε όμηρος του μαύρου χρήματος. Ο μεταφερόμενος πληθυσμός έγινε πολλαπλάσιος του δικού μας πληθυσμού. Μόλις άρχισαν να σφραγίζονται με τη σφραγίδα της ΤΔΒΚ τα προϊόντα προς εξαγωγή, σταμάτησαν και οι εξαγωγές. Τα κατεχόμενα εδάφη έγιναν ένα μέρος στο οποίο κάποιοι ζούσαν με πολυτελή αυτοκίνητα και επαύλεις και κάποιοι άλλοι οδηγήθηκαν στην κατάσταση να χρειάζονται ακόμα και ένα ψωμί. Όσοι νέοι μπόρεσαν, σηκώθηκαν και έφυγαν από εδώ. Γέμισαν και με το παραπάνω τις θέσεις τους εκείνοι που ήρθαν απ’ έξω.

Παίξτε τις τρομπέτες σας τώρα να δούμε, παίξτε τες. Παίξτε τα εμβατήριά σας. Τα παιδιά που γεννήθηκαν πριν σαράντα χρόνια είναι σαράντα χρονών τώρα. Δεν υπάρχει απολύτως καμία αμφιβολία ότι μεγάλωσαν χωρίς να σας αγαπούν σε αυτή τη στρεβλή, σε αυτή την αιχμάλωτη τάξη πραγμάτων. Μήπως δεν είναι γι’ αυτό που όταν ερωτηθούν ειδικά στο εξωτερικό λένε «είμαι Κύπριος»; Και ο Ελληνοκύπριος φίλος που μου διηγήθηκε τη θηριωδία στο Στρογγυλό, καθώς έφευγε μου είπε «εγώ είμαι Κύπριος». Και εγώ του είπα «όλοι είμαστε Κύπριοι».