Parody accounts, social media και νέα ήθη στην ενημέρωση

Σε μια περίοδο που τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ειδικά τα έντυπα, περνούν κρίση, οι πολίτες φαίνεται ότι στρέφονται προς το διαδίκτυο και τις κάθε λογής ιστοσελίδες και τα parody accounts. Αυτό καταδεικνύει την ανάγκη, τόσο τα ΜΜΕ, όσο και η κοινωνία, να βρουν ξανά τον προσανατολισμό τους και να επανακτηθεί η εμπιστοσύνη.

Δεν είμαι απολύτως βέβαιος για το πότε ακριβώς οι πολίτες άρχισαν να απαξιώνουν τα παραδοσιακά ΜΜΕ και να στρέφονται προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την «ενημέρωσή» τους, ωστόσο, το γεγονός αυτό είναι ευδιάκριτο, τώρα πια, τουλάχιστον στα δικά μου τα μάτια. Προσωπική μου διαπίστωση είναι ότι το πρόβλημα -διότι περί προβλήματος πρόκειται- άρχισε ή έγινε εντονότερο την περίοδο της πανδημίας της COVID-19, όταν άνθρωποι με διαφορετικές αντιλήψεις αναζητούσαν την… εναλλακτική πληροφόρηση (αυτή που τους βόλευε, κυρίως), η οποία αντιτίθετο στην επιστημονική γνώση. Τότε ήταν που, ως συντάκτης του ρεπορτάζ της Υγείας, είχα δεχθεί προσωπικές επιθέσεις μέσω των social media από ανθρώπους οι οποίοι πρόβαλλαν επιχειρήματα βάσει αμφιβόλου εγκυρότητας δημοσιευμάτων, τα οποία παρέλαυναν καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στο σήμερα, ο διαδικτυακός αυτός αχταρμάς έχει μετεξελιχθεί. Αφού διαπιστώθηκε η μεγάλη επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτά χρησιμοποιήθηκαν και στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, με τη δημιουργία parody accounts, μέσω των οποίων πολιτικοί αντίπαλοι εξαπέλυαν επιθέσεις ο ένας στον άλλον. Οι εκλογές τελείωσαν προ πολλού, ωστόσο ο… «θεσμός» των parody accounts δεν έχει αποδυναμωθεί. Αυτά υπάρχουν, εκφράζουν απόψεις με τρόπο που επηρεάζουν και διαμορφώνουν απόψεις και, ενίοτε, προβαίνουν και σε αποκαλύψεις. Όλα τα πιο πάνω γίνονται υπό το καθεστώς της ανωνυμίας, η οποία προσφέρει τη δυνατότητα στα άτομα που διαχειρίζονται τους εν λόγω λογαριασμούς να δρουν χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να στοχοποιηθούν οι ίδιοι. Ώς εδώ καλά, ή ας πούμε ότι έχουμε συνηθίσει και αποδεχθεί αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων. Όμως, καλό είναι ο καθένας από εμάς να ξεχωρίσει πράγματα και καταστάσεις.

Και εξηγούμαι… Όταν εγώ δεχόμουν τις φραστικές επιθέσεις συμπολιτών μου για τις απόψεις που εξέφραζα δημόσια και μέσω των ρεπορτάζ μου, ένιωθα ότι μάταια κοπίαζα τόσο πολύ για να μεταφέρω όσο το δυνατόν πιο έγκυρες πληροφορίες σε σχέση με ένα θέμα το οποίο είχε επηρεάσει τις ζωές μας για δύο τουλάχιστον χρόνια. Αριθμός συμπολιτών μας πειθόταν από πληροφορίες που λάμβανε από αμφιβόλου εγκυρότητας πηγές στο διαδίκτυο και αμφισβητούσε τα όσα οι δημοσιογράφοι πληροφορούνταν και μετέφεραν από επίσημες πηγές. Πιστέψτε με, το έργο των δημοσιογράφων δεν ήταν καθόλου εύκολο. Με περίσσια ευκολία, όμως, ο καθένας διακινούσε άκυρο υλικό μέσω άκυρων καναλιών και σελίδων στο διαδίκτυο.

Είναι γεγονός πως τα παραδοσιακά ΜΜΕ περνούν μια μακρά περίοδο κρίσης κι έχουν χάσει μέρος της εμπιστοσύνης των πολιτών. Και δεν είναι άμοιρα ευθυνών. Έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους κι αυτό έχει προκαλέσει, μετά από αλυσιδωτές αντιδράσεις, τη συρρίκνωσή τους.

Αποπροσανατολισμένο, όμως, φαίνεται πως είναι και το κοινό, το οποίο καταφεύγει στα ΜΚΔ, θεωρώντας ότι εκεί θα βρει την αντικειμενική ενημέρωση που αναζητεί. Ποιος εγγυάται, όμως, την εγκυρότητα της οποιασδήποτε πληροφορίας που δίνεται σε ένα parody account έναντι αυτής που δίνεται σε έναν δημοσιογράφο;