Αυτοί που επουλώνουν τις πληγές…

Υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να επουλώσουν τις πληγές των κοινοτήτων μας. Αυτές οι πληγές δημιουργήθηκαν από τα τραύματα της σύγκρουσης. Η ίδια η σύγκρουση πήρε ζωές, δημιούργησε απίστευτο πόνο και δυστυχία και όλα τα τραύματα που συνδέονται με αυτή.

Η σύγκρουση των τελευταίων 70 χρόνων στην Κύπρο ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του ’50, συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών συγκρούσεων του 1963-64 και έγινε όλο και χειρότερη το 1974, με αποτέλεσμα τη διχοτόμηση της γης μας, ενώι πολλοί σκοτώθηκαν και άλλοι είναι «αγνοούμενοι», προσθέτοντας στους αριθμούς των προηγούμενων χρόνων. Προσθέτοντας στα τραύματα, προσθέτοντας στα δάκρυα, προσθέτοντας στη δυστυχία της προσφυγοποίησης. Προσθέτοντας στην αβεβαιότητα του μέλλοντος και προσθέτοντας νέους τρόπους ζωής που επιβάλλει η διχοτόμηση του νησιού μας.

Πάντα υπήρχαν άνθρωποι που προσπαθούσαν να κλείσουν τις πληγές, να φροντίσουν για την επούλωση αυτών των πληγών, προσπαθώντας να φέρουν φως και ελπίδα ανάμεσα στη δυστυχία και τη θλίψη. Τέτοιοι άνθρωποι με τεράστια ανθρώπινη καρδιά και συμπόνια αφιέρωσαν ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους στην επούλωση των πληγών των κοινοτήτων μας.

Τουρκοκυπριακές και ελληνοκυπριακές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών τίμησαν έξι Κύπριους για την προσπάθειά τους να επουλώσουν τις πληγές των κοινοτήτων μας, μέσω της εθελοντικής τους εργασίας για τους «αγνοούμενους», σε μια τελετή στην Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία, στο Σπίτι της Συνεργασίας, το βράδυ της 12^ης Ιουλίου 2023. Σήμερα θα ήθελα να μοιραστώ τις ιστορίες εκείνων με τους οποίους συνεργάστηκα εθελοντικά σε αυτό το ανθρωπιστικό έργο και οι οποίοι είμαι περήφανη να λέω ότι είναι καλοί μου φίλοι. Ακολουθούν οι ιστορίες τους όπως τις παρουσιάσαμε στην εκδήλωση μαζί με τον Ηλία Δημητρίου, επίσης συγγενή «αγνοουμένων», αλλά και υπεύθυνο δικοινοτικών σχέσεων στο ΑΚΕΛ και καλό φίλο:

LEYLA HUSEYIN KIRALP

Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι η Leyla Huseyin Kiralp. Είχε χάσει τον σύζυγό της στη σφαγή της Τόχνης από την ΕΟΚΑ Β το 1974. Ήταν νιόπαντρη στο χωριό του συζύγου της το Ζύγι (Terazi) – ήταν στην πραγματικότητα από το Μαρί (Tatlisu) και ζούσαν στο Ζύγι. Ο πεθερός της ήταν ιδιοκτήτης αυτού που σήμερα ονομάζεται ψαροταβέρνα «Κουμπαρής». Έτσι, μια μέρα του 1974, κάποιοι Ελληνοκύπριοι ήρθαν στο σπίτι τους στο Ζύγι και πήραν τον άντρα της – ομάδες της ΕΟΚΑ Β τον πήραν για να τον σκοτώσουν μαζί με άλλους από το Ζύγι και την Τόχνη και τα οστά τους βρέθηκαν χρόνια αργότερα στη Γεράσα και τη Παρεκκλησιά στη διάρκεια των εκταφών της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Η Leyla δεν προσπάθησε μόνο να επουλώσει τις δικές της πληγές, αλλά μιλούσε επίσης για την ειρήνη και τη συμφιλίωση στην Κύπρο. Παρά το γεγονός ότι ο σύζυγός της ήταν «αγνοούμενος», μιλούσε σε δικοινοτικές εκδηλώσεις, φέρνοντας κοντά τις κοινότητές μας και μιλώντας, όχι για μίσος και εκδίκηση, αλλά για την οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος. Μας έδειξε επίσης πιθανούς τόπους ταφής κάποιων Ελληνοκύπριων «αγνοουμένων» στον δρόμο όπου ζούσε – όχι, ΔΕΝ συμμετείχε σε οτιδήποτε κακό, αλλά είχε τα αφτιά της ανοιχτά και μοιραζόταν μαζί μας ό,τι άκουγε και ό,τι υποψιαζόταν για πιθανούς τόπους ταφής. Αφιερώνει το υπόλοιπο της ζωής της στην προσπάθεια να επουλώσει τις πληγές των κοινοτήτων μας.

Ο μοναδικός εκπρόσωπος ξένης πρεσβείας Andrew Wilson από τη Βρετανική Ύπατη Αρμοστεία παραδίδει την τιμητική πλακέτα στη Leyla Kiralp.

DR. DERVISH OZER

Ο Dr. Dervish Ozer, που ήταν μόλις 10 χρονών το 1974, ως παιδί είδε πολλά στην Επηχώ και γύρω από την Επηχώ που τον συγκλόνισαν και τον τραυμάτισαν. Χρόνια αργότερα έγραψε τις ιστορίες «αγνοουμένων» και θυμάτων πολέμου και πρώτα τις δημοσιεύσαμε στην εφημερίδα YENIDUZEN και αργότερα στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ. Επίσης, δημοσίευσε και ένα βιβλίο με ιστορίες «αγνοουμένων» στην Κύπρο. Μας έδειξε όμως και διάφορους πιθανούς τόπους ταφής «αγνοουμένων» από τη Μεσαορία και βοηθούσε, επίσης, άλλους να μιλήσουν και να δείξουν άλλους πιθανούς τόπους ταφής. Επιπλέον, δημιούργησε τα αγάλματα δύο «αγνοουμένων», ενός Τουρκοκύπριου και ενός Ελληνοκύπριου, που είχαν βοηθήσει τις κοινότητές μας σε περιόδους σύγκρουσης – του Σταύρου Ποϊράζη από το Στρόγγυλο και του Cengiz Ratip από την Πελαθούσα - κοινότητα όπου είχαν σώσει τις ζωές των συγχωριανών τους από την άλλη κοινότητα, όταν αυτοί κινδύνευαν να σκοτωθούν από κάποια μέλη της δικής τους κοινότητας.

Ο Dr Dervish Ozer μιλά μετά την παραλαβή του βραβείου του.

MUSTAFA GURSEL

Ένα άλλο άτομο που προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές είναι ο Mustafa Gursel, ένας πρώην δημοσιογράφος που αφιέρωσε πολύ από τον χρόνο του στην προσπάθεια να βρει τους πιθανούς τόπους ταφής των «αγνοουμένων» και το έκανε αυτό από καρδιάς, εθελοντικά, χωρίς να περιμένει οποιοδήποτε σε αντάλλαγμα. Ο Mustafa βοήθησε και έδειξε πιθανούς τόπους ταφής γύρω από τον Άγιο Ιλαρίωνα και ως αποτέλεσμα των προσπαθειών του βρέθηκαν τα οστά τουλάχιστον 13 «αγνοούμενων» Ελληνοκυπρίων και ενός Έλληνα. Ενθάρρυνε τους ανθρώπους να μιλήσουν και τους βοήθησε να δείξουν άλλους πιθανούς τόπους ταφής.

Ο Mustafa Gursel παρέλαβε την τιμητική του πλακέτα από τη Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά, της οποίας ο πατέρας και ο αδελφός αγνοούνται από το 1974.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΙΑΓΚΟΥ ΣΑΒΒΑ

Ένα άλλο άτομο που προσπάθησε να επουλώσει τις πληγές των κοινοτήτων μας είναι ο Μιχάλης Γιάγκου Σάββα. Βρήκε τα οστά του δικού του «αγνοούμενου» αδελφού στο Πιλέρι με τις δικές του προσπάθειες, που ήταν θαμμένος μαζί με άλλους πέντε, αλλά ακόμα και μετά την ταφή των οστών του αδελφού του σε μια τελετή, δεν σταμάτησε. Αφιερώνει το υπόλοιπο της ζωής του προσπαθώντας να εντοπίσει την τύχη άλλων «αγνοουμένων», τόσο Τουρκοκυπρίων όσο και Ελληνοκυπρίων «αγνοουμένων». Λόγω των προσπαθειών του που αναστάτωσαν κάποιους δράστες, δέχτηκε κάποιες απειλές, αλλά δεν σταμάτησε την ανθρωπιστική του αποστολή στην προσπάθεια να επουλώσει τις πληγές και των δύο κοινοτήτων.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΣΤΑΣ ΓΟΥΝΑΡΗΣ

Ο Ανδρέας Κώστας Γούναρης από το Δίκωμο, επίσης διάλεξε τον δρόμο της επούλωσης των πληγών της σύγκρουσης. Αφιέρωσε πολύ χρόνο στην προσπάθεια να εντοπίσει τους πιθανούς τόπους ταφής των «αγνοουμένων» από το Δίκωμο και γύρω από αυτό. Το κάνει αυτό εθελοντικά, από ανθρωπιά, χωρίς να περιμένει τίποτα «ως αντάλλαγμα».

Ο Αντρέας Κώστας Γούναρης παρέλαβε το βραβείο του από το Murat Kanatli από τον γενικό γραμματέα του YKP.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Και ο Κυριάκος Ανδρέου από τη Λύση αφιέρωσε επίσης πολύ χρόνο στην προσπάθεια να εντοπίσει πιθανούς τόπους ταφής, τόσο των Ελληνοκύπριων «αγνοουμένων» από το χωριό του όσο και από άλλες περιοχές, αλλά και πιθανούς τόπους ταφής «αγνοούμενων» Τουρκοκυπρίων. Για χρόνια προσπαθεί να βοηθήσει στην επούλωση των πληγών των κοινοτήτων μας. Αμέτρητες φορές επισκεφτήκαμε τη Λύση και τα γύρω χωριά αναζητώντας πιθανούς τόπους ταφής, φέρνοντας μαζί μας μάρτυρες και συναντούσαμε τους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Ως αποτέλεσμα των κοινών μας προσπαθειών και με τη βοήθεια των αναγνωστών μας, βρήκαμε τους τόπους ταφής περισσοτέρων από δώδεκα «αγνοουμένων» Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων από την περιοχή.

Τιμώντας την ανθρωπιά

Είμαστε πολύ ευγνώμονες για τις ανθρωπιστικές τους προσπάθειες και πιστεύω ότι αποτελούν τα πρότυπα για το μέλλον. Καθώς παραλάμβαναν τα βραβεία τους για την «Επούλωση των πληγών των κοινοτήτων μας», όλοι όσοι ήταν παρόντες συγκινήθηκαν – ανάμεσά μας ήταν οι ηγέτες της Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας για την Ειρήνη – Ενωμένη Κύπρος που είχε προτείνει αυτή την πρωτοβουλία και οι υποστηρικτικές ΜΚΟ – περισσότερες από εκατό – καθώς και πολιτικά κόμματα, όπως το ΑΚΕΛ, CTP, YKP και συνδικαλιστικές οργανώσεις, όπως ΠΕΟ, KTOS, KTOEOS, DEV-IS και ομάδες ειρήνης και ακτιβιστές ειρήνης, καθώς και συγγενείς «αγνοουμένων» που ανήκουν στη μοναδική δικοινοτική οργάνωση συγγενών «αγνοουμένων», «ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ!». Δεδομένου ότι αυτή η πρωτοβουλία δεν ήταν «χρηματοδοτούμενο έργο» από τα Ηνωμένα Έθνη, ως συνήθως δεν εμφανίστηκαν και δεν έστειλαν κανέναν εκπρόσωπο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ... Τόσο τα Ηνωμένα Έθνη, όσο και διάφοροι διεθνείς οργανισμοί ή πρεσβείες αρέσκονται να συμμετέχουν σε τέτοιες εκδηλώσεις μόνο αν πραγματικά παρέχουν χρηματοδότηση ή υποστήριξη για το συγκεκριμένο έργο, αφού αυτό θα μπορούσε να φανεί καλό στις ετήσιες εκθέσεις τους για τις δραστηριότητές τους στην Κύπρο. Η μόνη εξαίρεση, που έστειλε εκπρόσωπο στην εκδήλωση, ήταν η Βρετανική Ύπατη Αρμοστεία...

(Όλες οι φωτογραφίες από τον Doghan Samer από την Baghimsiz Gazete)