Η κατάπτωση της ανθρώπινης υπόστασης

Άνθρωποι υπάρχουν παντού, καλοί και κακοί. Ένας άνθρωπος μπορεί να είναι κακός και να γίνει χειρότερος και ένας καλός να γίνει καλύτερος. Την ίδια στιγμή ο καλύτερος να γίνει χειρότερος ή το αντίθετο. Όλα αυτά φυσικά υπό τις περιστάσεις.

Η ανθρώπινη επίσης υπόσταση μπορεί να εκλογικεύσει μια παράλογη ή ακραία κατάσταση ή θέση αρκεί να τον βολεύει ή να τον βοηθάει σε δεδομένη πραγματικότητα. Με αυτήν τη λογική, εν καιρώ πολέμου οι άνθρωποι μπορεί να φάνε σκυλιά, γατιά, ποντίκια ή χειρότερα αλλά πίσω από την πράξη τους υπάρχει η εκλογίκευση της επιβίωσης. Το ίδιο μπορεί να πει κάποιος για την ανθρωποφαγία σε καιρό πολιορκίας σε παλαιότερες εποχές όταν οι πολιορκημένοι έτρωγαν από τα πτώματα των νεκρών συμπολεμιστών τους. Την ίδια ανθρώπινη κατάπτωση είχαν επίσης πλούσιοι Εβραίοι ή Ευρωπαίοι οι οποίοι έζησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ όταν έκαναν τα πάντα για την επιβίωση ή το ίδιο συνέβαινε στα χαρακώματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου όταν εκατομμύρια νέοι ζούσαν σε αυλάκια και υπόγεια παραπήγματα για τέσσερα χρόνια σχεδόν.

Και στις δύο πιο πάνω περιπτώσεις δεν υπήρχε επιλογή καθώς οι πρώτοι είχαν συλληφθεί και εκγυμνωθεί από κάθε υλικό αγαθό και είχαν απομονωθεί από κάθε συγγενικό τους πρόσωπο. Οι δεύτεροι δεν είχαν επίσης επιλογή λόγω του πολέμου και η άρνηση σήμαινε προδοσία. Με την ίδια λογική ο νεαρός 20χρονος Γερμανός στρατιώτης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν μπορούσε να αρνηθεί τη θέση του ως φύλακας σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο οποίο θα έπρεπε να συμμετάσχει σε βασανιστήρια και δολοφονίες απέναντι στους κρατούμενους.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τους Κύπριους αιχμαλώτους του 1974 οι οποίοι μεταφέρθηκαν στα Άδανα και ζητούσαν απεγνωσμένα νερό με αποτέλεσμα οι Τούρκοι φύλακές τους να ουρούν πάνω τους και να τους προτρέπουν να πιουν. Η κατάπτωση και στα δύο άκρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς δεν γίνεται εύκολα κατανοητή καθώς θα υποστήριζε κάποιος ότι οι Κύπριοι αιχμάλωτοι θα έπρεπε να σηκωθούν και να επιτεθούν και ας πεθάνουν ή να μην ζητάνε τουλάχιστον νερό και, από την άλλη, θα υποστήριζε κάποιος ότι αν ήταν αυτός φύλακας σε αιχμαλώτους θα έδειχνε σεβασμό… Φυσικά η ενσυναίσθηση σε τέτοιες καταστάσεις δεν είναι εύκολη και καλύτερα κάποιος να μην δοκιμαστεί σε τέτοιες καταστάσεις και να μην μάθει ποτέ πώς θα συμπεριφερόταν στη μία ή στην άλλη κατάσταση.

Όπως και να 'χει, θα κλείσω το άρθρο με το ρητορικό ερώτημα: πόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει για κάποιον και πόσο άθλια είναι η ζωή στη χώρα του ή πόσο κυνηγημένος είναι ώστε να πληρώνει 3-4 χιλιάδες ευρώ (ποσό απίστευτο για τη χώρα του), να μπαίνει σε ένα σαπιοκάραβο με άλλους 700 ανθρώπους, να κλειδαμπαρώνουν τα παιδιά τους στο αμπάρι, να κινδυνεύει η ζωή τους στη θάλασσα για να πάει σε μια ξένη, μακρινή χώρα με την ελπίδα να ζήσει πιο ανθρώπινα. Κι όμως… η ανθρώπινη κατάπτωση δεν αφορά μόνο αυτόν που υποβάλλεται σε αυτήν την επιλογή αλλά και τους κυβερνώντες της χώρας του που οδηγούν τον κόσμο στην εξορία, τους ενδιάμεσους που επωφελούνται από την απελπισία των εξόριστων και τον πολιτισμένο κόσμο που συντηρεί αυτήν την κατάσταση.