Ουδέν κακόν αμιγές καλού

Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Τελικά η σοφή αυτή ρήση εφαρμόζεται παντού, τόσο στην καθημερινότητα αλλά και στις διεθνείς σχέσεις. Ο πρόσφατος σεισμός στην Τουρκιά και σε μικρότερο βαθμό το δυστύχημα στα Τέμπη, ίσως να έκανε τις ηγεσίες των δύο χωρών να δουν τα ελληνοτουρκικά από μια άλλη ελπιδοφόρα σκοπιά.

Η άμεση και αποτελεσματική βοήθεια που προσέφερε η Ελλάδα στη γείτονα χώρα, φαίνεται να έχει εκτιμηθεί από την τουρκική ηγεσία. Η παρουσία του ίδιου του υπουργού Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Αλλαγής έδειξε ότι η βοήθεια δεν ήταν για το θεαθήναι, αλλά πρακτική και αποτελεσματική. Η τεράστια εμπειρία του Χρήστου Στυλιανίδη σε θέματα διαχείρισης κρίσεων βοήθησε τα μέγιστα την Τουρκία, κάτι που σχολιάστηκε με τον καλύτερο τρόπο από την τουρκική ηγεσία, όπως η ονομαστική αναφορά για τη συμβολή Στυλιανίδη από τον Τούρκο υπουργό των Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Οι κρίσεις φέρνουν πάντα ευκαιρίες. «Στα κινέζικα, η λέξη 'κρίση' γράφεται με δύο γράμματα. Το ένα σημαίνει κίνδυνος και το άλλο σημαίνει ευκαιρία», έλεγε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζων Κέννεντυ. Αυτό είναι τώρα το ζητούμενο ή αν θέλετε το μεγάλο ερώτημα. Μετά την τεράστια καταστροφή στην Τουρκία, θα αλλάξει η ρητορική των Τούρκων απέναντι στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση απέναντι στην Κύπρο; Και το κυριότερο, μπορεί ο καταστροφικός σεισμός να επενεργήσει ως καταλύτης για τη λύση των ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού;

Βέβαια, οι συγκυρίες δεν είναι καλές. Οι εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία είναι φυσικό να ανεβάσουν τους τόνους για καθαρά εσωτερική κατανάλωση. Γι' αυτό, το ζητούμενο είναι να διατηρηθεί η εχθρική ρητορική σε αναστρέψιμα επίπεδα και να διατηρηθούν τα κανάλια επικοινωνίας ούτως ώστε μετά τις εκλογές και οι δυο πλευρές να μπορούν να δουν καθαρά την ιστορική αναγκαιότητα της λύσης των ελληνοτουρκικών διαφορών για το καλό και των δυο λαών.

Το Κυπριακό είναι σίγουρα στην εξίσωση. Είναι ίσως το μεγαλύτερο αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Συνεπώς, χρειάζεται και από τη δική μας πλευρά, και συγκεκριμένα από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, σύνεση και αλλαγή πλεύσης. Πολιτικές μηδενικού αθροίσματος, κυρώσεις και προσπάθεια δημιουργίας συμμαχιών εναντίον της Τουρκίας, θα πρέπει να αφεθούν στο παρελθόν.

Η ρητορική του τέως ΠτΔ, η οποία επικρίνεται στις εκθέσεις του ΓΓ των ΗΕ, σκοπό είχε την κωλυσιεργία στην επανέναρξη των συνομιλιών. Με διάφορους τακτικισμούς δήλωνε μεν ετοιμότητα αλλά στην ουσία επέλεγε τη στασιμότητα και τη διατήρηση του υφιστάμενου στάτους κβο. Από ό,τι φαίνεται, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, ο νέος Πρόεδρος έχει εντελώς διαφορετική θεώρηση πραγμάτων. Δείγμα των προθέσεών του η δήλωσή του ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε την τουρκική αδιαλλαξία ως άλλοθι για την απραξία στο εθνικό μας θέμα.

Η διακήρυξή του ότι το υφιστάμενο στάτους κβο δεν μπορεί να αποτελέσει τη λύση του Κυπριακού και οι μέχρι τώρα κινήσεις, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως κινήσεις προς την ορθή κατεύθυνση. Το ζητούμενο όμως είναι να χαλιναγωγήσει τις παρεμβάσεις των απορριπτικών που τον στήριξαν και να αντισταθεί στην οποιαδήποτε επιρροή που θα προσπαθήσει να ασκήσει ο τέως ΠτΔ.

Το πρόσφατο ταξίδι του στην Αθήνα στέφθηκε με επιτυχία. Φαίνεται να δημιουργείται μια θετική χημεία με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ένα γεγονός που θα μπορούσε, αν βέβαια το θέλει και πιστεύει στη ρεαλιστική προσέγγιση του Κυπριακού, να δημιουργήσει ελπιδοφόρες εξελίξεις, όπως η συμφωνία του Ελσίνκι του 1999, όταν ηγείτο της Ελλάδας ο Κώστας Σημίτης και της Κύπρου ο Γλαύκος Κληρίδης.

Είναι καιρός να εμπεδώσουμε το γεγονός ότι δεν μπορεί ο ελληνισμός να κρατείται δέσμιος του Κυπριακού. Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης μπορούν να βρουν την κοινή συνισταμένη που θα μπορέσει να λειτουργήσει για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Η επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών δεν είναι αντίθετη με το Κυπριακό αλλά υποβοηθητική. Από την άλλη, οι δικές μας αδικαιολόγητες εμμονές καταστρέφουν κάθε προοπτική συμβιβασμού μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.

Νομίζω ήρθε ο καιρός που σε περίπτωση διαφοράς απόψεων μεταξύ Αθηνών - Λευκωσίας, ο καθένας θα τραβήξει τον δρόμο του και συνάμα θα υποστεί και τις συνέπειες των πράξεών του. Σε περίπτωση επανεκλογής του Κυριάκου Μητσοτάκη, αυτό θα είναι το πιθανότερο σενάριο. Η Ελλάδα έχει ανάγκη τις καλές σχέσεις με την Τουρκία και αντιστρόφως.

Η διεθνής γεωπολιτική σκηνή δεν επιτρέπει άλλες καθυστερήσεις. Όποιος νομίζει ότι θα περάσει μια εύκολη πενταετία και στο τέλος μιας ενδεχόμενης δεύτερης θα ασχοληθεί με το Κυπριακό, είναι εκτός πραγματικότητας. Η συνταγή αυτή, που υιοθετήθηκε από τον τέως ΠτΔ, αποδείχθηκε καταστροφική. Οι ξένοι, συμπεριλαμβανομένων των εταίρων μας, του ΟΗΕ και των ΗΠΑ, δεν είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν από εμάς άλλες κοροϊδίες. Αυτό θα φανεί στο πολύ άμεσο μέλλον. Η πρόταση του Προέδρου για πιο ενεργή ανάμειξη της ενωμένης Ευρώπης θα βρει απήχηση μόνο αν τους πείσει ότι πρόκειται για μια ειλικρινή θέση χωρίς πισωγυρίσματα και αλλοπρόσαλλες κινήσεις. Διαφορετικά, θα βρει κλειστές πόρτες με άμεσο τον καταποντισμό του εθνικού μας ζητήματος.

Ούτε ο ισχυρισμός ότι οι Ευρωπαίοι θα εμπλακούν για να ικανοποιήσουν τα θέλω μας γιατί το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό θέμα, έχει βάση. Κάθε άλλο, το Κυπριακό δεν είναι ευρωπαϊκό πολιτικό ζήτημα. Είναι ένα ζήτημα που παρά τη θέλησή τους, με ψευδείς παραστάσεις, τους το φορτώσαμε και για αυτόν τον λόγο είναι αποφασισμένοι να απαλλαγούν από αυτόν τον βραχνά με οποιονδήποτε τρόπο, είτε μας αρέσει είτε όχι.