Όσα δεν λέχθηκαν σ' αυτές τις εκλογές (και το γιατί)

Παράδοξο κι αν ακούγεται, η σημερινή μέρα, η μέρα της απαγόρευσης δημοσίευσης στον Τύπο σχολίων που θα μπορούσαν να θεωρηθούν προεκλογικά, ίσως να είναι και η μέρα που μπορεί να μιλήσει κανείς πιο άνετα για το διάστημα που πέρασε.

Παρενθετικά και προσπερνώντας τον ολοφάνερο παραλογισμό, το ότι η απαγόρευση αφορά τον Τύπο σε μια εποχή που ο καθένας είναι ελεύθερος να γράφει ό,τι γουστάρει στα ΜΚΔ, χωρίς συνέπειες και αφήνοντας έτσι στην κρίση του καθενός αλλά και όλων μας μαζί αυτόν τον παράλογο αναχρονισμό, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: ο νόμος είναι νόμος. Και ως τέτοιος, πρέπει να τηρείται μέχρι να αλλάξει με τον τρόπο που πρέπει. Αυτός ο τρόπος, βέβαια, δεν είναι η παραβίασή του.

Γιατί όμως να αισθάνεται κανείς πιο άνετα να μιλήσει σήμερα; Απλά, διότι η απαγόρευση του σχολιασμού ονομάτων και θέσεων, προσφέρει και στον αρθρογράφο την ευκαιρία να μιλήσει πιο γενικά και να πει πράγματα τα οποία κρυμμένα στη γενικότητα αυτή, μπορούν να παραμένουν ξεκάθαρα, αλλά την ίδια ώρα να μην ταυτίζονται με κάποιον στο επίπεδο που ενοχλεί τον νόμο.

Σ’ αυτό λοιπόν το πλαίσιο, είναι πιο εύκολο, όπως είναι και σημαντικό, να μιλήσει κανείς και να πει πράγματα άβολα για πολλούς, πλην όμως εξόχως σημαντικά για έναν λαό και μια κοινωνία οι οποίοι νοιάζονται για τις ελευθερίες τους, τα δικαιώματά τους και την ποιότητα της δημοκρατίας που απολαμβάνουν.

Μιας δημοκρατίας η οποία δεν εξουδετερώνεται μόνο με την ανατροπή του πολιτεύματος. Από τότε που επινοήθηκε ως σύστημα, η δημοκρατία παλεύει και θα παλεύει όσο υπάρχει ο άνθρωπος για την απλή της επιβίωση. Δεν είναι τυχαίο που χάθηκε για δύο σχεδόν χιλιετίες, ούτε που απειλείται εκ νέου. Η δημοκρατία δεν πεθαίνει μόνο με τη βία των όπλων και την επιβολή. Πεθαίνει και όταν οι λαοί επιτρέπουν να υποβάλλεται σε μια διαδικασία φθοράς και ευτελισμού για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Είναι σ’ αυτά ακριβώς τα διαστήματα, στις περιόδους όπου η δημοκρατία αφήνεται να ατονίσει, που εμφανίζονται τα ζιζάνια που μεγαλώνουν συνεχώς και σιγά-σιγά τη μειώνουν και την πνίγουν.

Και σε ένα μιντιακό τοπίο στο οποίο συχνά ευκολότερα βλέπει κανείς τα ζιζάνια παρά τα φυτά, τα οποία μάραζαν ούτως ή άλλως για καιρό από την κρίση και όχι μόνο από αυτήν, αυτές οι εκλογές ανέδειξαν όσο ποτέ άλλοτε την τραγική εικόνα της εποχής μας: τις εξαρτήσεις και τα συμφέροντα και από εκεί τον αναπόφευκτο περιορισμό αυτού που θα έπρεπε να είναι η δημοσιογραφική δουλειά.

Αυτό που παράγεται, το καλό που παράγεται, βγαίνει με δυσκολία μεγάλη. Παράγεται από δημοσιογράφους οι οποίοι, όσοι έμειναν στον χώρο δηλαδή -καθώς περισσότεροι έχουν φύγει από όσους έχουν απομείνει, προσπαθούν με τρόμο πολλές φορές να κρατήσουν τη δουλειά τους εν μέσω αυτολογοκρισίας και ισορροπισμών, μη γνωρίζοντας ποτέ, βέβαια, τι είναι αυτό που μπορεί να τους οδηγήσει στην ανεργία γρηγορότερα: η ενόχληση των συμφερόντων και η πίεση που θα ασκηθεί στο Μέσο που εργάζονται ή ο φυσικός θάνατος του Μέσου τους, γρηγορότερα ή αργότερα.

Η αποψίλωση λοιπόν του χώρου των ΜΜΕ και η αυξανόμενη εξάρτηση από τα συμφέροντα μειώνει πια και τη δυνατότητα των δημοσιογράφων να ελέγχουν, να κρίνουν και κυρίως να επικρίνουν αλλά και να μεταφέρουν αυτά που ο πολίτης δεν γνωρίζει και σε εκείνα τα οποία οι ίδιοι έχουν πρόσβαση, λόγω ακριβώς της δουλειάς τους.

Σ’ αυτές τις εκλογές, όπου τα ελλείμματα, το παρασκήνιο, η διαφθορά, οι απειλές, οι παρεμβάσεις εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο (και) την επιδεινούμενη κατάσταση των ΜΜΕ, πολλοί ήταν εκείνοι οι δημοσιογράφοι οι οποίοι έγιναν δέκτες πληροφοριών που δεν μπορούσαν να μεταφέρουν, όπως και δέκτες πιέσεων.

Οι συνθήκες δεν τους επέτρεψαν να κάνουν αυτό που θα έκαναν σε άλλες εποχές και να βγουν να καταγγείλουν δημόσια πράγματα και καταστάσεις. Και, πριν σπεύσουν κάποιοι να τους κουνήσουν το δάχτυλο και να ζητήσουν επαναστάτες και θυσίες, είναι σημαντικό να απαντήσουν στον εαυτό τους το ερώτημα εάν οι ίδιοι θα το έκαναν στη δουλειά τους, με ό,τι θα προκαλούσε αυτό σε εκείνους και στις οικογένειές τους.

Αυτές λοιπόν οι εκλογές, για εμάς που τις είδαμε πολύ διαφορετικά από ό,τι ο περισσότερος κόσμος, ήταν η αποκάλυψη της πραγματικής διάστασης -ίσως και όχι όλης, βέβαια- μιας σήψης τόσο βαθιάς και τρομακτικής, που μόνο ένας ανόητος μπορεί να τη δει και απλά να την προσπεράσει.

Τα ζιζάνια πια δεν ζώνουν ολοένα και περισσότερο το δικό μας τοπίο, το επαγγελματικό. Έχουν ζώσει τα πάντα και στο δικό σας. Το τοπίο όλων μας. Κι αν αφεθούν, αυτό που θα δούμε θα είναι κι άλλους περιορισμούς στην έκφραση, κι άλλη διαφθορά και συστημική συγκάλυψής της στο όνομα του… δημοσίου συμφέροντος (!) και όχι μόνο. Είναι καιρός να σταματήσουμε τουλάχιστον να ζούμε με αυταπάτες, είτε θέλουμε να ξυπνήσουμε είτε όχι. Υπάρχει όμως μια παράλληλη διάσταση σ’ αυτό που βλέπει ο πολύς κόσμος. Και είναι καιρός να ανησυχήσει.