Με βάση απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που τέθηκε σε εφαρμογή με εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών τον Αύγουστο του 2021, οι επικεφαλής των κυβερνητικών τμημάτων και των υπηρεσιών θα πρέπει ανά πέντε ή έξι χρόνια να αλλάζουν καθήκοντα στους δημοσίους υπαλλήλους που ασκούν «ευαίσθητα και επιρρεπή σε διαφθορά καθήκοντα», όπως είναι για παράδειγμα οι δημόσιες συμβάσεις, οι αλλαγές πολεοδομικών ζωνών, φορολογίες κ.ο.κ. Και ο λόγος; «Για να αποφεύγεται η παγιοποίηση των προσώπων σε συγκεκριμένα καθήκοντα και η ανάπτυξη περιβάλλοντος ευνοϊκού για δημιουργία καταστάσεων διαπλοκής και διαφθοράς». Στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει αλλαγή καθηκόντων, η εγκύκλιος του Υπουργείου Οικονομικών καλεί τους προϊστάμενους να αξιοποιήσουν τα εργαλεία κινητικότητας που τους προσφέρει η κείμενη νομοθεσία, δηλαδή, να προβαίνουν σε μετακινήσεις, μεταθέσεις και αποσπάσεις υπαλλήλων εάν αυτό κρίνεται αναγκαίο και εφικτό. Από κάθε άποψη το μέτρο αυτό είναι σωστό, έχει προληπτικό χαρακτήρα και στοχεύει στην εξάλειψη της διαπλοκής και της διαφθοράς στην κρατική μηχανή.

Τι γίνεται, όμως, με τις περιπτώσεις των ανεξάρτητων κρατικών αξιωματούχων που διαθέτουν τεράστια εξουσία, δεν ελέγχονται από κανέναν και παραμένουν στις θέσεις τους για 10, 15 ή για 20 συναπτά έτη; Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ελλοχεύει ή όχι ο κίνδυνος δημιουργίας καταστάσεων διαπλοκής και διαφθοράς;

Για παράδειγμα:

Ο Σάββας Αγγελίδης σε ηλικία 46 χρονών διορίστηκε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, το έτος 2020, στη θέση του βοηθού γενικού εισαγγελέα της Δημοκρατίας έως την ημερομηνία αφυπηρέτησής του που είναι το 68ο έτος της ηλικίας του. Δηλαδή, θα βρίσκεται στη θέση του βοηθού γενικού εισαγγελέα για 22 συναπτά έτη.

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης σε ηλικία 46 χρονών διορίστηκε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, το έτος 2014, στη θέση του γενικού ελεγκτή της Δημοκρατίας έως την ημερομηνία αφυπηρέτησής του, που είναι το 65ο έτος της ηλικίας του. Δηλαδή, θα βρίσκεται στη θέση του γενικού ελεγκτή για 19 συναπτά έτη.

Σε τέσσερα χρόνια αφυπηρετεί ο γενικός εισαγγελέας κ. Γιώργος Σαββίδης. Συνεπώς, ο νέος Πρόεδρος που θα εκλεγεί στις 12 του μήνα θα διορίσει τον διάδοχό του. Τι θα γίνει στην περίπτωση που ο νέος Πρόεδρος διορίσει στη θέση του γενικού εισαγγελέα έναν δικηγόρο ηλικίας μόλις 40 ετών; Θα βρίσκεται στη θέση του γενικού εισαγγελέα σχεδόν για τρεις δεκαετίες;

Τροποποίηση του Συντάγματος

Αυτό που θα πρέπει να εξετάσει ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι το ενδεχόμενο τροποποίησης του Συντάγματος για να καθοριστούν θητείες στους ανεξάρτητους κρατικούς αξιωματούχους. Το Σύνταγμά μας θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να προσαρμοστεί απολύτως στις ανάγκες της κυπριακής κοινωνίας και της σημερινής εποχής. Ο γενικός ελεγκτής και ο βοηθός γενικός ελεγκτής διαθέτουν τεράστιες εξουσίες ελέγχου. Πρόσθετα, ο γενικός εισαγγελέας και ο βοηθός γενικός εισαγγελέας μπορούν να αναστέλλουν ποινικές υποθέσεις όποτε θέλουν, χωρίς, μάλιστα, να δίνουν λογαριασμό σε κανένα.

Με τον καθορισμό θητειών διασφαλίζεται η εναλλαγή και η ανανέωση προσώπων και αποκλείεται το ενδεχόμενο δημιουργίας προϋποθέσεων ανομίας και κατάχρησης εξουσίας που οδηγούν στη διαπλοκή και στη διαφθορά. Πέραν από τα μέτρα καταστολής θα πρέπει να ληφθούν και μέτρα πρόληψης κατά της διαφθοράς. Ο σκοπός αυτός εξυπηρετείται και με τον καθορισμό θητειών στους ανεξάρτητους αξιωματούχους. Συμφωνείτε κύριοι υποψήφιοι;

Η πρόταση νόμου

Η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ που κατατέθηκε στη Βουλή το 2020 και προβλέπει θητεία 6+6 χρόνια για τους ανεξάρτητους αξιωματούχους μπορεί να αποτελέσει τη βάση ενός αντικειμενικού διαλόγου στη Βουλή. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, με τοποθέτησή του στο πρόσφατο παρελθόν, τάχθηκε υπέρ του καθορισμού μίας θητείας για τη θέση του γενικού ελεγκτή χωρίς ευχέρεια επαναδιορισμού. «Οι περιπτώσεις χωρών με πολύ μακρά παράδοση σε τέτοιους θεσμούς, όπως της Βρετανίας που προβλέπεται θητεία 10 ετών ή των ΗΠΑ με θητεία 15 ετών, αποτελούν καλά παραδείγματα», δήλωσε στη Βουλή.

ΥΓ: Στο προχθεσινό ντιμπέιτ, ο υποψήφιος Αβέρωφ Νεοφύτου συμπεριέλαβε τον καθορισμό θητειών στους ανεξάρτητους αξιωματούχους στα στοχευμένα μέτρα που θα προωθήσει για πάταξη της διαφθοράς. Αναμένουμε την ίδια δέσμευση και από τους υπόλοιπους.