Πόσες φορές το είδαμε να συμβαίνει και να επαναλαμβάνεται; Να ανακοινώνονται αυξήσεις στα καύσιμα και, την ίδια ώρα, το ίδιο λεπτό, να αναθεωρούνται οι τιμές προς τα πάνω σε πρατήρια, αλλά όταν ανακοινώνονται μειώσεις στις τιμές των καυσίμων, τότε κανένας, μα κανένας, δεν βιάζεται να μειώσει τις τιμές; Πρόκειται για το φαινόμενο της ρουκέτας και του φτερού (Rockets & Feathers) δηλαδή, των άμεσων μεγάλων και ταυτόχρονων αυξήσεων στα καύσιμα, την ίδια ώρα που επιβάλλονται διεθνώς οι αυξήσεις και αντίστοιχα της καθυστέρησης στις μειώσεις τιμών όταν αυτές μειώνονται διεθνώς. Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας υποστηρίζει ότι το φαινόμενο της ρουκέτας και του φτερού δεν τεκμηριώνεται στην κυπριακή αγορά και ότι πρόκειται για μια διαδεδομένη εντύπωση που απέχει από την πραγματικότητα. Προς τούτο, το υπουργείο επικαλείται δύο μελέτες του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Πρόσβαση στις τιμές των καυσίμων και στα στοιχεία των εταιρειών πετρελαιοειδών μπορούν να έχουν τα μέλη της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) που πληρώνονται αδρά κάθε μήνα από τους φορολογούμενους πολίτες, για να διασφαλίζουν τον υγιή ανταγωνισμό στην κυπριακή αγορά. Συνεπώς, θα πρέπει να διερευνήσουν τα μέλη της ΕΠΑ κατά πόσο ισχύει το φαινόμενο της ρουκέτας και του φτερού στις τιμές των καυσίμων και να δώσουν στη δημοσιότητα τα ευρήματα της έρευνάς τους. Παράλληλα, τα μέλη της ΕΠΑ καλούνται να διερευνήσουν σε βάθος τις πολύ σοβαρές καταγγελίες που διατυπώθηκαν, προ ημέρων, στη Βουλή, από τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Πρατηριούχων Πετρελαιοειδών. Καταγγελίες που συνοψίζονται στα παρακάτω:

1 Στην Κύπρο, σήμερα, λειτουργούν 317 πρατήρια πετρελαιοειδών, εκ των οποίων τα 110 είναι ιδιόκτητα των εταιρειών πετρελαιοειδών. Αποτέλεσμα, να δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιόκτητων πρατηρίων των εταιρειών πετρελαιοειδών και των πρατηριούχων. Για τα ιδιόκτητα πρατήρια των εταιρειών, υπάρχει εσωτερική και εκ των προτέρων πληροφόρηση για επερχόμενες αυξομειώσεις στις τιμές των καυσίμων, βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση έναντι των πρατηριούχων και δημιουργείται εύλογα θέμα υπερκέρδους. Παράδειγμα: Στα 110 ιδιόκτητα πρατήρια των εταιρειών πετρελαιοειδών με συνολικό απόθεμα στις δεξαμενές τους 11 εκατ. λίτρα καυσίμων, σε μια ενδεχόμενη αύξηση της τιμής στα €0,03 σεντ, αυτόματα δημιουργείται κέρδος €330.000. Αντιστρόφως, στην περίπτωση μείωσης της τιμής λόγω της εκ των προτέρων πληροφόρησης, μειώνουν στο ελάχιστο τα αποθέματα και κατ' επέκταση τη ζημιά τους.

2 Η συνεχιζόμενη αύξηση του ποσοστού των ιδιόκτητων πρατηρίων από τις εταιρείες πετρελαιοειδών οδηγεί σταθερά και με μαθηματική ακρίβεια σε ολιγοπώλιο και στις λιανικές τιμές των καυσίμων.

3 Το ποσοστό κέρδους του πρατηριούχου την τελευταία δεκαετία κυμαίνεται στα 5 με 6 σεντ ανά λίτρο, το οποίο και με τον ανταγωνισμό συμπιέζεται συνεχώς προς τα κάτω. Πώς δικαιολογείται η πρακτική των εταιρειών πετρελαιοειδών να προσφέρουν εκπτώσεις σε μεταπωλητές καυσίμων της τάξης των 13-15 σεντ και ταυτόχρονα να έχουν και κέρδος;

Πρόκειται για καίρια ερωτήματα που τίθενται από τους ίδιους τους πρατηριούχους, τα οποία χρήζουν διερεύνησης σε βάθος από το Υπουργείο Ενέργειας και τα μέλη της ΕΠΑ, που έχουν πρόσβαση στα στοιχεία των εταιρειών πετρελαιοειδών. Μ' αυτόν τον τρόπο, ίσως μάθουμε την αλήθεια: Τελικά, υπάρχει ή όχι αισχροκέρδεια και καρτέλ στις τιμές των καυσίμων;

michalis.h@politis.com.cy