Εμείς, η Oya και ο Χριστόφορος, γνωριζόμαστε μέσω της δουλειάς μας. Ζούμε σε αντίθετες πλευρές της διαχωριστικής γραμμής στην Κύπρο, είναι διαφορετικές οι διαδρομές που συνδέουν καθέναν από εμάς με το νησί και μιλάμε διαφορετικές γλώσσες (αν και με αρκετές κοινές λέξεις). Παρά τις διαφορές, υπάρχουν κοινές ανησυχίες και προσπάθειες στις οποίες χρειάζεται να επικεντρωθούμε και υπάρχουν κάποια πράγματα που θα θέλαμε να πούμε σε όλες και όλους εσάς, τα νεότερα μέλη των οικογενειών μας και τους συνομήλικούς σας.
Μόλις τελειώσατε το σχολείο για φέτος και είστε έτοιμοι να χαρείτε τις καλοκαιρινές διακοπές. Μεγαλώνετε στο ίδιο νησί, υποφέρετε την ίδια ζέστη αυτού του καλοκαιριού και κάποιες φορές μπορείτε να ακούσετε τους ίδιους ήχους, τόσο από τη φύση όσο και από την πόλη της Λευκωσίας. Δεν έχετε συναντηθεί. Δεν είναι υποχρεωτικό να συναντηθείτε, ούτε όμως και απαγορεύεται.
Συμπληρώνονται φέτος επέτειοι για την Κύπρο. 1964, 1974 (καλοκαίρι). Συμπληρώνονται επίσης 20 χρόνια από το 2004. Μάθατε αυτές τις επετείους στο σχολείο. Κατ’ ακρίβεια, καθένας από εσάς έχει μάθει κάποιες από αυτές, όχι με την ίδια σειρά και όχι με τα ίδια λόγια. Δεν πρέπει να ξεχάσετε αυτές τις επετείους. Πρώτα όμως θα πρέπει να μάθετε γι’ αυτές με το να κάνετε ερωτήσεις, με το να αμφιβάλλετε κατά πόσο γνωρίζετε την αλήθεια και με το να μας αμφισβητείτε όταν σας μιλάμε γι’ αυτές. Όσο πιο σίγουροι σας φαινόμαστε όταν σας μιλάμε για το παρελθόν, τόσο πιο πολύ να μας αμφισβητείτε.
Ενόσω μαθαίνετε για το παρελθόν, μην ξεχνάτε το σήμερα. Εξερευνήστε το νησί. Ξεκινήστε από το να δείτε μόνοι σας αν είναι όντως νησί. Επισκεφθείτε όλες τις ακτές για να είστε σίγουροι ότι μπορείτε να διαλέξετε την καλύτερη παραλία για εσάς και τους φίλους σας, ανάλογα με την ώρα της ημέρας και την κατεύθυνση του ανέμου. Να σέβεστε τη θάλασσα. Να εξερευνήσετε και να σέβεστε και τη στεριά: τα βουνά, τις πεδιάδες, τους ποταμούς, τα φράγματα, τα φυτά και τα ζώα. Να εξερευνήσετε και να σέβεστε ολόκληρη τη στεριά γιατί στη φύση δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. Να θυμάστε ότι ούτε στην κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. Η γενιά σας θα πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για ακραία καιρικά φαινόμενα και για να αποτρέπει και να περιορίζει καταστροφές, όπως οι δασικές πυρκαγιές και οι πλημμύρες. Η Κύπρος ίσως μάλιστα χρειαστεί εξωτερική βοήθεια γι’ αυτόν τον σκοπό. Πρώτα, όμως, θα πρέπει να μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως όλες τις δικές της δυνάμεις.
Τι θα γίνει λοιπόν με το Κυπριακό; Θα μπορούσε το 2024 να είναι η αρχή ενός νέου και επιτυχούς γύρου συνομιλιών; Για να είμαστε ειλικρινείς μαζί σας, δεν γνωρίζουμε. Αυτό που γνωρίζουμε, είναι ότι εμείς, όπως και αρκετοί άλλοι άνθρωποι στο νησί και στο εξωτερικό, είμαστε σε επαφή μεταξύ μας προσπαθώντας να βρούμε λύσεις σε προβλήματα της καθημερινότητας που επηρεάζουν και τις δυο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής. Το κάνουμε αυτό με την επαγγελματική μας ιδιότητα ή μέσα από πρωτοβουλίες πολιτών. Για παράδειγμα, δουλεύουμε προς την κατεύθυνση να μπορούν να γίνονται τραπεζικά εμβάσματα διά μέσου της διαχωριστικής γραμμής, ώστε νόμιμες συναλλαγές να μπορούν να πληρώνονται με ασφάλεια. Είναι επίσης σημαντικό να κάνουμε πιο καθαρή την παραγωγή ενέργειας και να προστατεύσουμε το περιβάλλον σε ολόκληρο το νησί. Το να διασφαλίσουμε ότι προειδοποιήσεις για επικίνδυνα προϊόντα ή πληροφόρηση για παρενέργειες φαρμάκων μπορούν να περάσουν γρήγορα στην άλλη πλευρά της διαχωριστικής γραμμής, είναι επίσης κάτι για το οποίο αξίζει να δουλέψουμε. Μπορεί να σώσει ζωές, σε οποιαδήποτε πλευρά της γραμμής.
Μέσα στα χρόνια υπήρξαν άνθρωποι που δούλεψαν μαζί διά μέσου της διαχωριστικής γραμμής, για παράδειγμα για να διασφαλίσουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας ή για να διατηρήσουν μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και παραδοσιακές τέχνες. Αυτή τη στιγμή που σας μιλάμε, υπάρχουν άνθρωποι που μεριμνούν για τον κοινό σταθμό επεξεργασίας λυμάτων της Λευκωσίας, υπάρχουν άνθρωποι με επιχειρηματικούς και κοινωνικούς δεσμούς διά μέσου της διαχωριστικής γραμμής, καθώς επίσης άνθρωποι που καταγράφουν και ερευνούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την Κύπρο. Υπάρχουν επίσης άνθρωποι και από τις δυο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής που έχουν αφοσιωθεί στην επούλωση των πληγών της ανθρωπότητας: Η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους και όλοι εκείνοι που βοηθούν το έργο της.
Όλη αυτή η από κοινού δουλειά βελτιώνει τη ζωή στο νησί, σήμερα και στο μέλλον, προς την κατεύθυνση επίλυσης του Κυπριακού. Υπάρχει μια άποψη ότι οποιαδήποτε συνεργασία διά μέσου της διαχωριστικής γραμμής θα πρέπει να είναι σε αναστολή μέχρις ότου λυθεί το Κυπριακό. Δεν συμμεριζόμαστε αυτή την άποψη επειδή συσσωρεύει κινδύνους για τη γενιά σας και κάνει πιο δύσκολη την επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος. Σίγουρα αυτή η άποψη δεν μπορεί να σας προστατεύσει από την κλιματική αλλαγή: οι δασικές πυρκαγιές και οι πλημμύρες μάλλον θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια ανεξάρτητα από το πότε θα βρεθεί λύση στο Κυπριακό. Επίσης, αυτή η άποψη δεν ενθαρρύνει τη γενιά σας να συνεχίσει να ζει στην Κύπρο, μιας και δεν οδηγεί σε καλύτερες συνθήκες όπου θα υπήρχαν λιγότεροι τσακωμοί και περισσότερες συναθροίσεις, λιγότερος φόβος και δυσπιστία και περισσότερη χαρά και ευημερία.
Αυτό το γράμμα δεν το λες ακριβώς «ελαφρύ καλοκαιρινό ανάγνωσμα». Πιστεύουμε όμως ότι είναι καλύτερα για εσάς να γνωρίζετε τους κινδύνους και να προσπαθείτε να τους σταματήσετε παρά να κάθεστε με σταυρωμένα τα χέρια και να περιμένετε να συμβούν. Και μην ξεχνάτε ότι ολόκληρη η Κύπρος είναι πατρίδα σας: εξερευνήστε, σεβαστείτε και αγαπήστε την.
Καλές καλοκαιρινές διακοπές.
*Η Oya Koçak Barçın εργάζεται ως διευθύντρια έργου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη Μονάδα Στήριξης για την Επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος
*Ο Χριστόφορος Δημητρίου εργάζεται ως νομικός σύμβουλος στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου
Οι απόψεις που εκφράζονται είναι αυτές των συντακτών.
Ιούλιος 2024
