Μια διαστρέβλωση της Κυπριακής Ιστορίας

Προτού υπεισέλθω στο κύριο θέμα, θα ΄θελα να απαντήσω σ΄ αυτούς που εκφράζουν την άποψη ότι ένας «καλός» Έλληνας ποτέ δεν πρέπει να ασκεί αυτοκριτική διότι βοηθάει την προπαγάνδα των Τούρκων. Αυτό το απορρίπτω για δύο κυρίως λόγους: Πρώτον, η αυτοκριτική βοηθάει να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Δεύτερον, και ίσως πιο σημαντικό, ένα κείμενο που αποκρύβει την αλήθεια θα είναι κίβδηλο, θα είναι σκέτη προπαγάνδα και στο τέλος θα απαξιωθεί πλήρως ο συγγραφέας του. Όπως έλεγε ο Λουκιανός, ο συγγραφέας Ιστορίας πρέπει να είναι άφοβος, αδέκαστος, ελεύθερος, φίλος του θάρρους και της αλήθειας, και να λέει τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη.

Προχωρώ, λοιπόν, ενθαρρυμένος από το πνεύμα του Λουκιανού. Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται πενήντα εννέα χρόνια από την αποφράδα ημέρα της 21ης Δεκεμβρίου. Αυτή η θλιβερή επέτειος σηματοδοτεί μία τομή στην Ιστορία της Κύπρου και δεν μπορώ να μην υποκύψω στον πειρασμό να τη σχολιάσω στο εβδομαδιαίο μου άρθρο.

Το δικοινοτικό κράτος, όπως εκκολάφθηκε στη Ζυρίχη και στο Λονδίνο, κατέρρευσε εκείνη τη μέρα του Δεκέμβρη με την έναρξη των διακοινοτικών συγκρούσεων. Εμείς, δηλαδή οι πλείστες εφημερίδες, τα σχολεία, τα τηλεοπτικά κανάλια, ακόμα και η «Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια» Polignosi, επαναλαμβάνουμε σαν καλά παπαγαλάκια ότι τον Δεκέμβρη του 1963 ξέσπασε η «Τούρκική ανταρσία». Τι θα πει όμως «ανταρσία»; Θα πει εξέγερση, επανάσταση, βίαιη και μονομερή κατάργηση του στάτους κβο. Μελετώντας την παγκόσμια Ιστορία διαπιστώνουμε ότι ποτέ, σε καμιά περίοδο, δεν επαναστάτησαν οι ευεργετηθέντες απ’ αυτή. Γιατί, λοιπόν, να επαναστατήσουν οι Τ/Κ αφού ήταν οι ευεργετηθέντες των Συμφωνιών; Από μειονότητα αναβαθμίστηκαν σε κοινότητα με απόλυτη ισότητα με τους Ε/Κ στη Νομοθετική, Εκτελεστική και Δικαστική Εξουσία. Ενώ οι Τ/Κ ήταν το 18,2% του πληθυσμού, αντιπροσωπευόντουσαν με ένα 30% στη δημόσια υπηρεσία και 40% στην Αστυνομία. Επιπλέον, η Τουρκία, η «μητέρα πατρίδα» τους, αποκτούσε στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο και ως εγγυήτρια είχε μονομερή επεμβατικά δικαιώματα. Για τους Τ/Κ, υπό τις περιστάσεις, ήταν η ιδανική λύση. Ο Ντενκτάς χαρακτήρισε τη συμφωνία «ως την πιο ένδοξη που θα μπορούσε να δώσει στους Τουρκοκύπριους η Τουρκία, γιατί με αυτά προστατεύονταν η τιμή των Τουρκοκυπρίων ως κοινότητας και η ύπαρξή τους ως Τούρκων στο νησί» (Βλ. «Φιλελεύθερο», 25/02/1959)

Αυτοί που ήταν δυσαρεστημένοι από τη λύση ήταν οι Ε/Κ που επέμεναν στη ένωση και μετά την ανεξαρτησία. Η ενωσιολογία δεν σταμάτησε ποτέ. Στα μνημόσυνα των πεσόντων μαχητών της ΕΟΚΑ διατρανωνόταν η αποφασιστικότητα να συνεχισθεί ο αγώνας για ένωση. Το πιο συγκλονιστικό παράδειγμα είναι η επιστολή που έστειλαν στις 15/09/1960, λίγες μόνο μέρες μετά την ανακήρυξη και εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στον Γ.Γ. των ΗΕ οι Ε/Κ δήμαρχοι, εκπρόσωποι σωματείων, δημοσιογράφοι κ.ά., που γνωστοποιούσαν την αντίθεσή τους στην εγγραφή της Κυπριακής Δημοκρατίας ως χώρας-μέλους των ΗΕ, διότι «παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»! (Βλ. άρθρο «Ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος», Περιοδικό Χρονικό, 7 Νοεμβρίου 2010). Λίγο αργότερα, το 1961, ιδρύεται η παρακρατική «Οργάνωση Ακρίτας» υπό τις ευλογίες του Μακάριου και εκπονείται ένα συνωμοτικό σχέδιο που σκοπό είχε την επίτευξη της Ένωσης .Το 1963 ο Μακάριος προτείνει 13 αλλαγές του Συντάγματος- τα 13 σημεία όπως είναι γνωστά. Επιμένουμε, ακόμα και σήμερα, ότι αυτές οι συνταγματικές προτάσεις του Αρχιεπισκόπου ήταν απλώς αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την τουρκοκυπριακή ηγεσία. Αλλά, όπως εξηγεί ο κ. Αλέκος Ζήνωνος , πρέσβης, ε.τ. και πρώην γενικός διευθυντής Υπουργείου Εξωτερικών σε άρθρο στον «Πολίτη» στις 30/10/2022, «αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια, γιατί σε περίπτωση τουρκικής άρνησης, η πρόθεση ήταν η συνταγματική αναθεώρηση να επιδιωχθεί μονομερώς». Αυτό επιβεβαιώνεται και από το δημοσίευμα δηλώσεων του Μακαρίου στον «Φιλελεύθερο» στις 7 Αυγούστου 1963 με τίτλο «Η αναθεώρησις των συμφωνιών και του Συντάγματος θα επιδιωχθεί έστω και διά μονόπλευρων εν ανάγκη πρωτοβουλιών και μέτρων υπό της κυπριακής ηγεσίας». Επομένως, τι άλλο μπορούσε η συμπεριφορά του Μακάριου να συνιστούσε εκτός από ανταρσία; Τουτέστιν, ελληνική, κι όχι τουρκική ανταρσία.

Βέβαια, και οι Τ/Κ προετοιμάζονταν για μια πιθανή πολεμική σύγκρουση, όπως μαρτυρεί η σύλληψη του τουρκικού ιστιοφόρου «Ντενίζ» τον Οκτώβρη του 1959 που μετέφερε όπλα στην Κύπρο από την Τουρκία, και η αποκάλυψη επισήμου απορρήτου εγγράφου με ημερομηνία 14 Σεπτεμβρίου 1963 που μιλούσε για σχέδιο συγκέντρωσης του τουρκοκυπριακού πληθυσμού σε μια συμπαγή περιοχή προτού αρχίσει η μάχη. Δεδομένου ότι οι Τ/Κ ήταν ευχαριστημένοι με τις Συμφωνίες, ποιο ήταν το κύριο κίνητρό τους για εξοπλισμό; Σύμφωνα με την εκτίμηση του Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, «η τ/κ ηγεσία και η ΤΜΤ, σίγουρες ότι οι Ε/Κ θεωρούσαν τις συμφωνίες «μεταβατικό στάδιο» και εξοπλίζονταν προκειμένου να τις καταλύσουν, έθεσαν ως στόχο τη «δυναμική αντίδραση» σε κάθε ε/κ ενέργεια που θα απέβλεπε στην ανατροπή του καθεστώτος των Τ/Κ ως χωριστής κοινότητας» (Βλ. Ν. Κιζιλγιουρέκ, «Μια ιστορία βίας και μνησικακίας», σελ. 475). Μήπως, λοιπόν, ο στόχος των Τ/Κ για διχοτόμηση ήταν αποτέλεσμα της δικής μας εμμονής για ένωση;

Ένα ακαδημαϊκό, πλέον, ερώτημα που αιωρείται, είναι πόσο διαφορετική θα ήταν η Κύπρος σήμερα αν εμείς υποστηρίζαμε ψυχή τε και πνεύματι την ανεξαρτησία που μας δόθηκε, έστω κολοβωμένη, και σταματούσαμε την προπαγάνδα μίσους που δαιμονοποιεί τον «προαιώνιο» εχθρό μας. Η ΤΜΤ θα μαραινότανε και στη θέση της θα άνθιζε το δένδρο της αγάπης, της ειρήνης, της αδελφότητας, ενώ η Συνθήκη Εγγυήσεων που προνοούσε μονομερή επεμβατικά δικαιώματα απλά θα μετατρεπόταν τελικά σε κενό γράμμα.

Οικονομολόγος, κοινωνικός επιστήμονας