Καθήλωση ή παλινδρόμηση

Στην ψυχαναλυτική προσέγγιση, οι δύο αυτοί όροι θεωρούνται πολύ ισχυροί ως προς τη διερεύνηση των αιτιών μιας συμπεριφοράς. Ο πατέρας της ψυχανάλυσης, ο Φρόυντ, αναφέρθηκε πρώτος στις έννοιες αυτές για να ερμηνεύσει συνήθως την παθολογία στις συμπεριφορές και αντιδράσεις των ατόμων. Εν συντομία, αναφέρθηκε σε διάφορα αναπτυξιακά στάδια όπου στο καθένα από αυτά τα στάδια γίνεται μια μάχη ανάμεσα στο συνειδητό κομμάτι της ψυχής (λογική), αλλά και το υποσυνείδητο (το κομμάτι που κρύβει όλες τις αλήθειες και ο άνθρωπος φοβάται να παραδεχτεί) και η επικράτηση του ενός ή του άλλου σχετίζεται με τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου και τη συμπεριφορά τους (Ας με συγχωρέσουν οι συνάδελφοι της ψυχαναλυτικής προσέγγισης για την απλοϊκότητα με την οποία περιγράφω τις έννοιες αυτές και τα στάδια).

Αν λοιπόν ένα άτομο στην πορεία της ανάπτυξης του έχει «κολλήσει» σ' ένα από αυτά τα στάδια τότε αυτό ονομάζεται «καθήλωση». Η «παλινδρόμηση» αφορά το πισωγύρισμα του ατόμου σε κάποιο από τα στάδια ως μια μορφή μηχανισμού άμυνας για να μπορέσει να λειτουργήσει και προκειμένου να αποφύγει το άγχος που δημιουργείται από μια κατάσταση.

Περιγράφω λοιπόν την καθήλωση και την παλινδρόμηση, γιατί μπορεί να μην συμβαίνει με τον τρόπο ακριβώς που την ερμηνεύουν οι ψυχαναλυτές, αλλά για να αναφερθώ στο φαινόμενο που παρατηρείται σε ολόκληρο τον πλανήτη αλλά και στην Κύπρο. Αισθάνομαι ότι τελικά θέματα που αφορούν την αποδοχή της διαφορετικότητας και την ισότητα και που περίπου θεωρήσαμε ότι η ανθρωπότητα έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που πλέον αυτά τα θέματα είχαν πάρει τον δρόμο τους και τα φαινόμενα διακρίσεων ήταν μηδαμινά στον δυτικό και ανεπτυγμένο κόσμο, είναι, δυστυχώς,  εδώ με την ίδια ένταση που υπήρχαν στον προηγούμενο αιώνα! Το ερώτημα τελικά μετά τις τελευταίες κινητοποιήσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη ποιο είναι: «Ήμασταν από πάντοτε καθηλωμένοι στα στερεότυπα ή παλινδρομήσαμε σε αυτές τις ανισότητες και τις διακρίσεις τα τελευταία χρόνια επηρεαζόμενοι από τους ηγέτες που κυβερνούν;»

Αισθάνομαι ότι η ανάδειξη λαϊκιστών (είτε της Δεξιάς είτε της Αριστεράς, δεν έχει και τόση σημασία) στην εξουσία, επανέφερε στις ζωές των ανθρώπων πρωτόγονους φόβους επιβίωσης. Ο λαϊκισμός δημιουργεί την ψευδαίσθηση της συμμαχίας των ηγετών με τους πολίτες και τη γράφω ως ψευδαίσθηση γιατί βασίζεται πρώτα στην καλλιέργεια του φόβου ανάμεσα στον λαό δημιουργώντας πόλωση ανάμεσα στις ομάδες, την ίδια ώρα που ο λαϊκιστής ηγέτης παρουσιάζεται ως ο σωτήρας του έθνους: «Είμαι μαζί σας σε αυτούς τους φόβους και θα κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου ως ηγέτης σας για να τους νικήσω».

Κάτι τέτοιο παρατηρούμε και στην Κύπρο εδώ και κάποια χρόνια. Ενώ, αρχικά, ο ίδιος ο Πρόεδρος με την εκλογή του το 2013 ενέπνευσε έναν άλλο ευρωπαϊκό αέρα και έναν αέρα σεβασμού και συνύπαρξης και ισχυρής πρόθεσης να επιλυθεί το κυπριακό ζήτημα, ενισχύοντας τη θετικότητα, την εμπιστοσύνη και την αποδοχή ανάμεσα στις δυο κοινότητες, μετά  το 2016 έκανε τη στροφή του προς τον λαϊκισμό και στην καλλιέργεια του φόβου. Ο φόβος της συνεργασίας για τη διοίκηση της χώρας από κοινού, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σχεδόν μισό αιώνα διοικούσαμε μόνοι μας χτίζοντας ένα περιποιημένο διεφθαρμένο κράτος, είναι, αν θέλετε, τα δικά μας στάδια στα οποία είτε έχουμε καθηλωθεί ή παλινδρομήσει και όσο πιο πολύ καλλιεργείται στον λαό το μίσος και ο φόβος για την άλλη κοινότητα, τόσο πλησιάζουμε τη διχοτόμηση. Ήδη με την τακτική που ακολουθείται από το 2017, χάσαμε την Αμμόχωστο, την ΑΟΖ μας και πολύ σύντομα την άλλη μισή μας πατρίδα. Είμαστε έτοιμοι να ανταλλάξουμε την παθολογίας της καθήλωσης και παλινδρόμησης με τη μισή μας πατρίδα;