Όπως ήταν αναμενόμενο, η έκβαση του δημοψηφίσματος στην Τουρκία δεν προβλέπεται να επηρεάσει σύντομα το Κυπριακό. Παρά την επικράτηση του «ναι» και την κυριαρχία του Ερντογάν, η ηρεμία και η σταθερότητα στη χώρα δεν προβλέπεται ότι θα επιτευχθούν σύντομα, ώστε να μπορεί ο Ερντογάν να λάβει (αν λάβει) αποφάσεις που θα ξεμπλοκάρουν τις συνομιλίες. Αυτή η εξέλιξη είναι δυνατόν να αναμένεται αρκετά αργότερα, μετά από ένα ή το πολύ δύο χρόνια, όταν θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές με βάση την αναθεώρηση του Συντάγματος που έχει εγκριθεί. Ωστόσο τα νέα κεφάλαια που άνοιξε για την Τουρκία το δημοψήφισμα (πολιτικά, κοινωνικά, πολιτισμικά) δεν επιτρέπουν ασφαλείς προβλέψεις ότι η Τουρκία θα μπει σε ομαλό πολιτικό βίο εύκολα.
Στο μεταξύ, οι συνομιλίες στην πραγματικότητα λαθροβιούν και το ερώτημα είναι ποιο θα είναι το μέλλον του Κυπριακού χωρίς τις αποφάσεις που εκ των πραγμάτων πρέπει να λάβει η Τουρκία στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Ο χρόνος δεν κυλά ούτε προς όφελος των Ελληνοκυπρίων ούτε των Τουρκοκυπρίων. Το πρόβλημα έχει φτάσει σε σημείο ωρίμανσης εδώ και πολύ καιρό από κάθε άποψη. Οι Ε/Κ εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να αναμένουν πολλά από τη διεθνή κοινότητα, περιλαμβανομένων και της ΕΕ και του ΟΗΕ, αφού το πλαίσιο λύσης και οι παράμετροί του έχουν από καιρό προσδιοριστεί από τον διεθνή παράγοντα. Παράλληλα τα κατοχικά δεδομένα εμπεδώνονται εις βάρος και των ιδίων των Τ/Κ. Είναι κοινή πεποίθηση σε όσους μπορούν να δουν μακριά ότι η εμπέδωση και εμβάθυνσή τους πλήττει τα θεμέλια της ύπαρξης και των Ε/Κ και των Τ/Κ. Εμάς, γιατί σε λίγα χρόνια τα κατεχόμενα θα μετατραπούν σε Τουρκία, οπότε θα έχουμε την πραγματική Τουρκία εδώ και όχι μόνο την επιρροή της που έχουμε σήμερα. Τους δε Τ/Κ, γιατί η σταδιακή εξαφάνιση της ταυτότητάς τους ως Τ/Κ είναι ήδη ορατή στον ορίζοντα, εξέλιξη που φοβούνται, γι’ αυτό και αντιδρούν έντονα σε αυτό το ενδεχόμενο.
Είναι καιρός, λοιπόν, Ε/Κ και Τ/Κ να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στους ορατούς κινδύνους και σε ένα μέλλον που προδιαγράφεται δυσοίωνο, δυστυχώς. Όσο και αν η πολιτική καθημερινότητα αναδεικνύει κυρίως τις διαφορές των δύο πλευρών, υπάρχει ακόμα περιθώριο για να σώσουμε τους εαυτούς μας, κυρίως όμως για να δώσουμε στα παιδιά μας ένα καλύτερο αύριο. Εκτός από τις πολιτικές ηγεσίες των δύο κοινοτήτων, ρόλο σημαντικό έχει και η κοινωνία των συνειδητοποιημένων πολιτών.
Μέχρι τώρα η διεθνοποίηση του προβλήματος έδωσε όσα ήταν δυνατό να δώσει. Η αντιπαράθεση με την Τουρκία δεν την έκαμψε για να συναινέσει σε λύση υποφερτή. Στο μέλλον, δε, κανένα κόστος που να μην μπορεί να το αντέξει δεν μπορούμε να της προκαλέσουμε, παρά τους ευσεβοποθισμούς κάποιων. Τα διεθνή σώματα έδωσαν ό,τι ήταν δυνατό να δώσουν. Από την ΕΕ να μην αναμένουμε περισσότερα, πέραν των όσων μας διασφαλίζει η ιδιότητα του κράτους μέλους, αφού η προοπτική ένταξης της Τουρκίας ολοένα και απομακρύνεται και η χώρα συνεχώς αποστασιοποιείται από τη Δύση. Εδώ, δυστυχώς, η στρατηγική της πλευράς μας, όπως τη διατύπωσε ο Γιάννος Κρανιδιώτης, πλήττεται καθημερινά με τους νέους προσανατολισμούς της Τουρκίας, για αυτό και η αποφασιστική προσέγγιση με τους Τ/Κ πρέπει σε ένα βαθμό να αναπληρώσει αυτό το κενό της στρατηγικής μας. Πολύ περισσότερο που η διαιώνιση των διαφορών μας με τους Τ/Κ έτυχε εκμετάλλευσης από την Τουρκία για εξυπηρέτηση μόνο των δικών της συμφερόντων, κάτι που οι πιο συνειδητοποιημένοι Τ/Κ το αντιλαμβάνονται. Μέσα σε συνθήκες διεθνούς αταξίας και αναστάτωσης, πολλές φορές χαοτικές, το μικρό πρόβλημα της Κύπρου, σε σύγκριση με άλλα μεγάλα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα, δεν αναμένεται να τύχει μεγαλύτερης προσοχής στο μέλλον. Κανείς δεν θα συγκινηθεί με την αδικία που έγινε στους Ε/Κ 43 χρόνια πριν. Ούτε θα συγκινηθεί κανείς για το γεγονός ότι η τ/κ κοινότητα χάνει την ταυτότητά της ή ότι ενσωματώνονται τα κατεχόμενα στην Τουρκία, όταν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη ξεριζώνονται από τη γη τους, κράτη διαλύονται και ακρωτηριάζονται με τον πιο βάρβαρο τρόπο, χωρίς κανείς να αντιδρά αποφασιστικά, παρά μόνο με τυπικές εκφράσεις οίκτου και επιφανειακής θλίψης ή με αμφιβόλου αποτελεσματικότητας αποφάσεις. Χρειάζεται, μήπως, να αναφέρουμε τη Συρία και την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία; Αν δεν πρόκειται για την τελευταία ευκαιρία για να σώσουμε τον τόπο μας, σίγουρα ο χρόνος τελειώνει πολύ σύντομα για το Κυπριακό, όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Η ευθύνη είναι κοινή. Όσο περισσότερο συνεννοούνται Ε/Κ και Τ/Κ, τόσο πιο πολύ πιέζεται η Τουρκία να λάβει τις αποφάσεις που της αναλογούν για τη λύση. Αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους. Όταν άρχισαν οι συνομιλίες πριν από δύο περίπου χρόνια, λέχθηκε και από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και από τον Τ/Κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί ότι, στην προσπάθεια για εξεύρεση λύσης, οι δύο πλευρές πρέπει να αντιμετωπίζει η μια την άλλη ως συνεργάτη και όχι ως αντίπαλο. Αν είναι πραγματικοί ηγέτες, ας το κάνουν πράξη τώρα. Με αυτή την υπόσχεση, άλλωστε, εκλέχθηκαν και οι δύο.
george.dionyssiou@primehome.com
