Θα θέλατε λύση στο Κυπριακό; Δεν υπάρχει Ε/κ ή Τ/κ που στην ερώτηση αυτή θα έδινε αρνητική απάντηση. Οι σκέψεις και οι προβληματισμοί ξεκινούν όταν τεθεί το δεύτερο ερώτημα: Πώς πρέπει να λυθεί το Κυπριακό; Προσεγγίζοντας αυτό το ερώτημα οι δημοσκόποι σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Υπάρχουν σοβαρές διαφορές μεταξύ των δύο Κοινοτήτων, υπάρχουν την ίδια στιγμή και σοβαρότατες διαφορές και σε κάθε μια κοινότητα χωριστά. Ας επικεντρωθούμε για λόγους χώρου κυρίως στις δυο κυρίαρχες προσεγγίσεις Ε/κ και Τ/κ.
Κοινοτικό επίπεδο
Τί θέλει η πλειοψηφούσα τάση των Ε/κ και τί θέλουν οι Τ/κ;
- Σαραντατρία χρόνια μετά την Εισβολή του 1974 ο μέσος Ε/κ σύμφωνα με δεκάδες έρευνες που έγιναν ενδιαφέρεται κατά κύριο λόγο για την ασφάλεια του. Η οποία έχει δύο πτυχές. Πρώτον πώς με την λύση δεν θα κινδυνεύσει ξανά από την Τουρκία και δεύτερον πώς μέσω της λύσης η Κυπριακή Ομοσπονδία δεν θα μετατραπεί σε ένα μη λειτουργικό κράτος, το οποίο θα είναι ταυτόχρονα οικονομικά μή βιώσιμο και το οποίο νομοτελειακά θα υποβαθμίσει τη ζωή του. Ο Ε/κ με λίγα λόγια θέλει διαβεβαιώσεις ότι η λύση που θα έρθει δεν θα τον βάλει σε νέες περιπέτειες και επιπλέον δεν θα του υποβαθμίσει το επίπεδο ζωής που έχει σήμερα. Σε πολύ σημαντικό βαθμό η λύση ενδιαφέρει και τους 160.000 πρόσφυγες οι οποίοι ζουν από το 1974 σε ένα καθεστώς εκκρεμότητας. Θέλουν να γνωρίζουν ποιοι θα επιστρέψουν και ποιοι θα αποζημιωθούν για τις περιουσίες τους με βάση και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
- Πενηντατρία χρόνια μετά τα γεγονότα του 1963 και την απομόνωση των Τ/κ στους θύλακες, και 43 υπό καθεστώς μη αναγνώρισης, ο μέσος Τουρκοκύπριος εγείρει θέμα πολιτικής ισότητας και διεθνούς αναγνώρισης αλλά ανησυχεί και για την ασφάλεια του. Θα γίνει σεβαστή η δικοινοτικότητα του Κράτους; Οι Τ/κ θα μπορούν να αυτοδιοικούνται στο δικό τους συνιστών κρατίδιο; Για να το πετύχουν αυτό οι Τ/κ προσφέρουν στην Επιτροπή Περιουσιών γύρω στις 500.000 σκάλες ιδιωτικής γης που έχουν στο ΝΟΤΟ τις οποίες θέλουν να ανταλλάξουν με Ε/κ που ζούσαν το 1974 στη Βόρεια Κύπρο. Την ίδια στιγμή μέσω των κριτηρίων για το περιουσιακό ζητούν επίμονα, εκτός από πλειοψηφία πληθυσμού στο Βορρά να αποκτήσουν και πλειοψηφία γης. Έτσι πιστεύουν ότι οι περισσότεροι Ε/κ θα πρέπει- πέραν της ανταλλαγής- να δεκτούν αποζημιώσεις των περιουσιών τους.
Το τίμημα
Με βάση την πιο πάνω –έστω πρόχειρη παράθεση επιχειρημάτων- θα μπορούσε κάποιος με σχετική ευκολία να υποστηρίξει ότι οι Ελληνοκύπριοι καλούνται α) να πληρώσουν μεγαλύτερο οικονομικό τίμημα για τη λύση και β) να συμπεριφερθούν με πολιτική γενναιοδωρία απέναντι στην Τ/κ κοινότητα: 1. Να δεκτούν λύση ομοσπονδίας έναντι του Ενιαίου Κράτους του 1960. 2. Να παραχωρήσουν έναντι αποζημιώσεως, ιδιωτική γη για να λειτουργήσει γεωγραφικά ένα σχετικά ομοιογενές Τ/κ κρατίδιο. 3. Να προσφέρουν στους Τ/κ αποτελεσματική συμμετοχή στην Ομοσπονδία –ακόμα και εκ περιτροπής προεδρία- σε ποσοστό μεγαλύτερο της πληθυσμιακής τους αναλογίας. 4. Να αποδεκτούν ότι για τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της Ομοσπονδίας ένα πολύ μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού αναπτύξεως θα μεταφέρεται στην Τ/κ κοινότητα έως ότου φτάσει στα ίδια επίπεδα με την Ε/κ κοινότητα. 5. Να εντάξουν αυτόματα και λειτουργικά την Τ/κ κοινότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς αίτηση και χωρίς εκ των προτέρων μια σκληρή και επίπονη διαδικασία εναρμόνισης την οποία οι ίδιοι πέρασαν από το 1992 έως το 2004.
Κάποιος θα μπορούσε να πει βέβαια ότι αυτό είναι το τίμημα όταν χάνεις ένα πόλεμο, τον οποίο κάποιοι ανόητοι Ελληνοκύπριοι και η Ελλαδική Χούντα προκάλεσαν. Το ζητούμενο ωστόσο μιας λύσης σήμερα δεν είναι να αποδεχθεί, είτε η μια είτε η άλλη πλευρά τις επιπτώσεις μιας ήττας. Αν η λύση επιβληθεί με αυτό ως δεδομένο δεν θα λειτουργήσει, όπως δεν λειτούργησε και «η δοτή Κυπριακή Δημοκρατία» του 1960. Το ζητούμενο μιας λύσης Ομοσπονδίας μετά την αποτυχία του Ενιαίου Κράτους του 1960, μετά από τα αιματηρά γεγονότα του 1963, το πραξικόπημα της Χούντας και την τουρκική εισβολή του 1974 είναι να διερευνηθεί μέσα από έναν Κυπριακής Ιδιοκτησίας διάλογο η δυνατότητα επανένωσης της χώρας και κυρίως η δυνατότητα ειρηνικής συμβίωσης Ε/κ και Τ/κ.
Τα οφέλη
Από μια τέτοια συμβίωσης σίγουρα και οι Εκ έχουν να επωφεληθούν πολλά:
- Δια της επιστροφής εδαφών γύρω στις 80-90000 Ε/κ θα μπορέσουν να επιστρέψουν στη γη και τις περιουσίες τους. 2. Θα αποζημιωθούν όλοι οι πρόσφυγες για την απώλεια των περιουσιών τους. 3 Θα ρυθμιστεί ένα επικίνδυνο πρόβλημα το οποίο ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα αιματοχυσία. 4 Η Κύπρος θα μπορούσε με όπλο το κοινοτικό κεκτημένο να αναδειχθεί σε ένα πολιτικό και πολιτιστικό μοντέλο στην ευρύτερη περιοχή, παρόμοιο με αυτό της Ελβετίας στην Ευρώπη και της Σιγκαπούρης στην Απω Ανατολή. 5 Δια της εφαρμογής των 4 βασικών ελευθεριών σε βάθος χρόνου η δικοινοτική Κύπρος θα μπορούσε να εξομαλύνει έναν εκ πρώτης όψεως φυλετικό διαχωρισμό και να επιτρέψει στον καθένα να ζήσει όπου θέλει. 6. Θα αναπτυσσόταν σε ενεργειακό κέντρο αφού η Γεωγραφική της θέση ευνοεί συνέργειες στην πόντιση αγωγών για τη μεταφορά φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού και νερού. 7. Εντός ενός νέου ασφαλούς περιβάλλοντος θα αναπτυσσόταν η επιχειρηματικότητα, με την Κυπριακή Ομοσπονδία να αποτελεί το σημαντικότερο πυλώνα της ΕΕ στη Μέση Ανατολή αφού θα μπορούσε να λειτουργήσει παράπλευρα ως εκπαιδευτικό, ιατρικό, επικοινωνιακό και Κέντρο υπηρεσιών για ολόκληρη την περιοχή. Κι αυτό διότι διά της λύσης του Κυπριακού θα είναι η μόνη χώρα στην περιοχή που θα έχει μόνο φίλους και συνεργάτες. Σε πρώτη φάση όλα αυτά τα οικονομικά πλεονεκτήματα θα τα απορροφήσει κατά κύριο λόγο η Ε/κ κοινότητα, εκτιμούν κάποιοι εμπειρογνώμονες, λόγω της πολύχρονης παρουσίας της στην ΕΕ και της εξοικείωσης της σε ένα πολύ πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον σε σχέση με την μικρότερη τ/κ κοινότητα. Για να αντιληφθεί κανείς τα μεγέθη, τα 3 δις που εμφανίζουν οι Τ/κ ως έσοδα του «Κράτους», αποτελούν μόλις το 10% των μη εξυπηρετούμενων δανείων των Ε/κ. Με βάση επίσης τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καμιά Τ/κ δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει κανονικά την επομένη της λύσης. Γι αυτό ακριβώς το λόγο και οι Τ/κ δεν δίνουν στοιχεία για το τραπεζικό τους σύστημα.
Οι κρίσιμες ισορροπίες
Με λίγα λόγια διά της λύσης οι Τ/κ επανακτούν την πολιτική τους ισότητα και τη διεθνή τους αναγνώριση –την οποία δικαιούνται – κερδίζουν έδαφος και πλήρη αυτοδιοίκηση εντός των πλαισίων μιας Ομοσπονδίας, γίνονται αυτόματα ευρωπαίοι πολίτες και έχουν πολύ καλές πιθανότητες να αναπτυχθούν οικονομικά υπερδιπλασιάζοντας το βιοτικό τους επίπεδο. Στο πλαίσιο ενός συμβιβασμού θα επιστρέψουν γη που κατέχει η Τουρκία από το 1974 και βεβαίως μερικές δεκάδες χιλιάδες Τ/κ συμπατριώτες μας θα ταλαιπωρηθούν για μια ακόμα φορά αφού σταδιακά θα χρειαστεί να μετακινηθούν για τρίτη ή και τέταρτη φορά από το 1960. Το κέρδος των Ελληνοκυπρίων πέραν των εδαφικών αναπροσαρμογών –που δεν είναι μεγάλες- θα είναι η ασφάλεια σε όλα τα επίπεδα και η ελπίδα ότι θα προκύψει στο εγγύς μέλλον μια νέα οικονομική ανάπτυξη που θα τους βγάλει από τις πρόσφατες οικονομικές τους περιπέτειες.
Ποιο είναι το κρίσιμο σημείο ενός τέτοιου συμβιβασμού για τους Ε/κ; Ότι αυτός ο συμβιβασμός θα γίνει μεταξύ Κυπρίων. Όλες οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν αλλά και διά στόματος του Νίκου Αναστασιάδη επιβεβαιώνεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ότι οι Ε/κ είναι ικανοί και θέλουν να αποδεκτούν έναν γενναίο συμβιβασμό για να μπορέσουν να συμβιώσουν με τους Τ/κ. Δεν είναι όμως διατεθειμένοι να κάνουν αυτό το συμβιβασμό εξυπηρετώντας τα όποια συμφέροντα κυρίως της Τουρκίας, ή της Ελλάδας ή της Βρετανίας οι οποίες ως εγγυήτριες δυνάμεις απέτυχαν να στηρίξουν την Κυπριακή Δημοκρατία του 1960. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Βρετανία δείχνουν έτοιμες να μπουν σε μια νέα εποχή.Για να υπάρξει λύση οφείλει να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και η Τουρκία. Και οφείλει να το κάνει αν ενδιαφέρεται πραγματικά για τους Τουρκοκύπριους και δεν τους χρησιμοποιεί απλώς για να κατέχει την Κύπρο.
