Το κενό και η Τουρκία

Ηταν μια εποχή που λέγαμε ότι η Τουρκία βρίσκονταν στη γωνία. Η οικονομία της δοκιμάζονταν από τον υψηλό πληθωρισμό, οι ΗΠΑ την απέκλεισαν από σημαντικά στρατιωτικά έργα και γενικά έμοιαζε με έναν ασταθή εταίρο. Αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και ακολουθούσε μια πολιτική αυτονόμησης. Σε αυτό το περιβάλλον κέρδισαν γεωπολοτικούς πόντους και η Κύπρος και η Ελλάδα. Οι δεσμοί με τις ΗΠΑ έγιναν στενότεροι και αναπτύχθημε μια στρατηγική σχέση με το Ισραήλ.

Η εκλογή Τραμπ και η εξωτερική πολιτική που ακολουθεί -επιταχύνει με άκομψο τρόπο την απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Ευρώπη για να επικεντρωθεί στην Κίνα που θεωρείται από τους Αμερικανούς ως ο μεγάλος αντίπαλος- δημιουργεί ένα κενό στην αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειαε της Ευρώπης. Στην κάλυψη του κενού ως μέρος της λύσης προωθείται ανοιχτά η Τουρκία.

Η δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, μετά τη σύνοδο κορυφής των «27» της ΕΕ για την άμυνα, ότι η η Τουρκία είναι ένας στρατηγικός εταίρο της ΕΕ, υποψηφία για ένταξη χώρα, σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, ένας παγκόσμιος και περιφερειακός παράγοντας, τα λέει όλα.

Η γεωπολιτική αναβάθμιση της Τουρκίας φέρνει ένα πολύπλοκο γεωπολιτικό τοπίο για την Κύπρο λίγα 24ωρα πριν την πενταμερή συνάντηση στη Γενεύη. Η αμηχανία είναι εμφανής και στην Αθήνα και τη βλέπουμε στην περίπτωση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Με τις ΗΠΑ απούσες. μια αμφισβήτηση επί του πεδίου του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου αποτελεί ένα ρίσκο που δεν θέλει -και κάλει κάνει- να αναλάβει η Ελλάδα. Δεν έχει νόημα να προκληθεί μια ένταση με την Τουρκία όταν όλοι οι παίκτες τη θέλουν στο μεγάλο τραπέζι.

Υπάρχει απάντηση; Ναι. Πρέπει Κύπρος και Ελλάδα να είναι παρόντες στη νέα κατάσταση, να δείξουν ότι είναι μέρος της λύσης, μη αποκλείοντας να μετέχουν σε μια ειρηνευτική στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία. Η απουσία μας από τις εξελίξεις θα δώσει τεράστιο χώρο στην Τουρκία και πρέπει να εξηγηθεί στην κοινή γνώμη η σημασία μιας στρατιωτικής παρουσίας της Κύπρου στην Ουκρανία. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι η διπλωματική αναβάθμιση της Τουρκίας μπορεί τελικά να οδηγήσει και σε αυξημένη διεθνή πίεση για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Σε ένα σενάριο, καθόλου απίθανο, με την Τουρκία να είναι βασικός εταίρος στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, η πίεση να κλείσει το Κυπριακό, να υπάρχει δηλαδή ένα πρόβλημα λιγότερο, θα μπορούσε να αυξηθεί.

Όλα αυτά δείχνουν τη διαχρονική αποτυχία Ελλάδας και Κύπρου να χτίσουν μια στρατηγική απέναντι στην Τουρκία με τελικό στόχο την επίλυση του Κυπριακού. Η αδράνεια έχει βαρύ πολιτικό τίμημα. Εισπράττουμε συμπάθεια, αλλά, ώς εκεί.

Έτσι φτάσαμε σήμερα το μοναδικό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας, η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και την ευρωζώνη να χάνονται καθώς οικοδομείται μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας εκτός του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ.