Η 8η Μαρτίου είναι μια μέρα που τιμά τις γυναίκες, τον αγώνα τους, τα δικαιώματά τους. Είναι όμως και μια μέρα που μας θυμίζει τις αδικίες που παραμένουν αθεράπευτες.
Στην Κύπρο, μια τέτοια αδικία βαραίνει ακόμα τις ψυχές μας. Πενήντα χρόνια μετά, χιλιάδες γυναίκες πρόσφυγες κουβαλούν στις πλάτες τους όχι μόνο τις μνήμες ενός χαμένου σπιτιού, αλλά και την αίσθηση πως η ιστορία τις ξέχασε.
Το 1974, περίπου 200.000 Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν βίαια από τη γη τους. Ανάμεσά τους, γυναίκες που ξεριζώθηκαν μέσα σε μια νύχτα, αφήνοντας πίσω τους όνειρα, παιδικά γέλια, σπίτια γεμάτα αγάπη. Έγιναν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Και από τότε, περιμένουν.
Περιμένουν τη δικαιοσύνη. Περιμένουν μια αναγνώριση που ποτέ δεν ήρθε.
Πολλές από αυτές βρέθηκαν μόνες, να μεγαλώνουν τα παιδιά τους χωρίς σύντροφο, να ψάχνουν στους καταλόγους των αγνοουμένων για ένα γνώριμο όνομα, να προσπαθούν να χτίσουν από το μηδέν μια ζωή που δεν διάλεξαν. Άλλες υπέστησαν φρικαλεότητες που ποτέ δεν μπόρεσαν να μιλήσουν γι’ αυτές. Και η πολιτεία; Συχνά τις αντιμετώπισε ως αόρατες.
Θα τολμούσε να πει κανείς πως οι γυναίκες πρόσφυγες της Κύπρου δεν είναι μόνο θύματα πολέμου. Είναι και θύματα της σιωπής.
Η διεθνής κοινότητα, παρά τις δεκάδες εκθέσεις για τις επιπτώσεις των πολεμικών συγκρούσεων στις γυναίκες, εξακολουθεί να αφήνει τις Κύπριες πρόσφυγες στο περιθώριο. Οι πολιτικές που θα μπορούσαν να επουλώσουν τις πληγές τους είτε δεν υπάρχουν είτε παραμένουν ανεπαρκείς.
Και έτσι, η αδικία συνεχίζεται. Όχι μόνο για εκείνες, αλλά και για τις κόρες και τις εγγονές τους. Το καθεστώς του πρόσφυγα πέρασε από γενιά σε γενιά, όχι ως τίτλος, αλλά ως βάρος. Ως υπενθύμιση πως, όσο κι αν προχωράει ο κόσμος, υπάρχουν ανοιχτές πληγές που δεν κλείνουν.
Όμως, δεν πρέπει να σιωπούμε άλλο. Είναι καιρός να δοθεί η δικαίωση που τους αξίζει. Είναι καιρός να ακουστεί η φωνή τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτόν τον αγώνα. Ήδη, μετά από πρόσκληση του Ευρωβουλευτή Λουκά Φουρλά, αντιπροσωπεία της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του Ευρωκοινοβουλίου θα επισκεφθεί την Κύπρο τον Μάιο, για να συναντήσει γυναίκες που έζησαν την τουρκική εισβολή. Εκείνες που έχασαν, που πάλεψαν, που δεν σταμάτησαν ποτέ να ελπίζουν.
Οι μαρτυρίες τους δεν είναι μόνο ιστορίες πόνου. Είναι και ιστορίες δύναμης. Ιστορίες που μας θυμίζουν πως οι γυναίκες δεν είναι απλώς θύματα πολέμου. Είναι και οι σιωπηλές ηρωίδες της επιβίωσης, της αντοχής, της αναγέννησης.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν είναι μόνο μια μέρα γιορτής. Είναι μια υπόσχεση πως δεν θα ξεχάσουμε. Πως ο αγώνας για ισότητα και δικαιοσύνη δεν σταματά, αν έστω και μία γυναίκα παραμένει στο σκοτάδι της αδικίας.
Για τις γυναίκες πρόσφυγες της Κύπρου, η δικαίωση δεν είναι μόνο ζήτημα του παρελθόντος. Είναι επιτακτική ανάγκη για το μέλλον. Για να μπορούν, επιτέλους, να πουν πως το βάρος της προσφυγιάς τους αναγνωρίστηκε. Πως δεν έμειναν αόρατες.
Πως, επιτέλους, τις ακούσαμε, τις είδαμε, τις σεβόμαστε.
*Η Μαργαρίτα Καϊμακλιώτη είναι πολιτικός επιστήμονας, αναπληρώτρια Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων του Δημοκρατικού Συναγερμού και μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου «Γλαύκος Κληρίδης»
