Η Τέχνη αποτελεί για τον άνθρωπο μέσο έκφρασης του πνευματικού και ψυχικού του κόσμου. Ο άνθρωπος με την Τέχνη επικοινωνεί με τον κόσμο, προβάλλει τον εαυτό του προς τα έξω, εκπέμπει τα μηνύματά του με έναν ξεχωριστό τρόπο. Η λειτουργία της Τέχνης είναι μια ανθρώπινη δραστηριότητα που συντελείται εντελώς ελεύθερα αφού βγαίνει από τα εσώτερα της ψυχής μας. Υπό αυτή την έννοια η Τέχνη δεν εκφράζει πάντοτε την αξία του ωραίου αλλά περιγράφει με τα δικά της μέσα την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου και τις έγνοιες που τον βασανίζουν. Το αποτέλεσμα δυνατόν να μην προκαλεί πάντοτε ευχαρίστηση στις αισθήσεις.
Ωστόσο η Τέχνη χρησιμοποιείται και στην καθημερινή ζωή για να δώσει χρηστικά αντικείμενα. Ένα κεντημένο τραπεζομάντιλο, ένα πήλινο ανθοδοχείο ή ένα φωτιστικό μπορεί ν’ αποτελούν έργα Τέχνης που ομορφαίνουν τη ζωή μας. Την Τέχνη τη συναντούμε πιο συχνά στους χώρους που ζούμε και δουλεύουμε παρά στα μουσεία και στις πινακοθήκες. Ο βαθμός της αισθητικής ενός χώρου είναι συνάρτηση των απαιτήσεων αυτών που ζουν και λειτουργούν μέσα.
Τις τέχνες συνήθως διακρίνουμε σε εικαστικές, θέατρο, χορό, λογοτεχνία, μουσική. Πέραν τούτων, που αποτελούν τις «Καλές Τέχνες», υπάρχουν πολλές άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, πολλά επαγγέλματα που απαιτούν υψηλό βαθμό δεξιοτεχνίας και οι κατασκευές τους είναι καλλιτεχνικές δημιουργίες όπως η διακοσμητική, η αργυροχοΐα, η αγγειοπλαστική. Πολλά από τα έργα του παγκόσμιου πολιτισμού σχεδιάστηκαν πρωταρχικά για χρηστικούς σκοπούς.
Παρόλο που η Τέχνη αποτελεί μιαν ελεύθερη εκδήλωση των απόψεων και των ιδεών του ανθρώπου, εντούτοις χρησιμοποιήθηκε κατά καιρούς για σκοπούς άλλους από αυτούς που πηγάζουν από τη φύση της. Γενικά μπορεί να λεχθεί ότι η Τέχνη πολύ συχνά ήταν όργανο στην υπηρεσία της εκάστοτε άρχουσας τάξης η οποία εκμεταλλεύτηκε τις τεράστιες εκφραστικές της δυνατότητες για να περάσει τα δικά της πολιτικά μηνύματα. Γίνεται δηλαδή ένα ισχυρό μέσο προπαγάνδας. Τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν πολλές στην Παγκόσμια Ιστορία.
Κατά τον Μεσαίωνα, που η κοινωνία ήταν κατά βάση θεοκρατική, η λειτουργία της Τέχνης ήταν αποκλειστικά θρησκευτική. Η θεματολογία της ζωγραφικής και της γλυπτικής ήταν αυστηρά θρησκευτικού περιεχομένου και η αρχιτεκτονική των εκκλησιών ως χώρων λατρείας υπηρετούσε τις ανάγκες για ικανοποίηση του θρησκευτικού συναισθήματος. Έτσι εικόνες, παραστάσεις, γλυπτά και ό,τι άλλο ανταποκρίνονταν σ' αυτόν τον σκοπό.
Στα πρώτα χρόνια της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, κατά τη σταλινική περίοδο το καθεστώς επέβαλε στους καλλιτέχνες τον λεγόμενο Σοσιαλιστικό Ρεαλισμό. Ο Σοβιετικός καλλιτέχνης ήταν υποχρεωμένος να υπηρετήσει τους στόχους της επανάστασης και «όφειλε να συμβάλει στην ιδεολογική μεταμόρφωση και εκπαίδευση των εργατών». Η Ρωσική Πρωτοπορία της δεκαετίας του 1920, που αποτέλεσε ένα ξεχωριστό ρεύμα της Τέχνης του εικοστού αιώνα και έδωσε μοναδικά αριστουργήματα (Καντίσκι, Μάλεβιτς κ.ά.), εγκαταλείφθηκε και το καθεστώς ζητούσε από τους καλλιτέχνες «έργα αντιληπτά από τον κάθε πολίτη», έργα που να προάγουν την επανάσταση.
Η Τέχνη την οποία επέτρεπε το Ναζιστικό Κόμμα κατά τη χιτλερική περίοδο έπρεπε να εξυψώνει τα ιδανικά της φυλετικής καθαρότητας, του μιλιταρισμού και της υποταγής στην εξουσία. Θεωρούσαν την τζαζ ως τη μουσική των μαύρων και των Εβραίων. Το ναζιστικό καθεστώς απέρριπτε οποιαδήποτε μορφή μοντέρνας Τέχνης, την οποία χαρακτήριζε «εκφυλισμένη τέχνη». Έτσι αποκήρυξε όλα τα προοδευτικά ρεύματα των αρχών του 20ού αιώνα.
Κορυφαίο παράδειγμα καλλιτεχνικής δημιουργίας που επιδρά όσο κανένα άλλο στην ιδεολογία όλων των εποχών αποτελεί η Γκουέρνικα του Πάμπλο Πικάσο. Τον Απρίλη του 1937, κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου, οι πιλότοι του Χίτλερ σε συνεργασία με τους εθνικιστές του Φράνκο βομβάρδισαν την ανοχύρωτη πόλη Γκουέρνικα. Ο Πικάσο εμπνέεται από την καταστροφή και ζωγραφίζει το γνωστό έργο το οποίο λειτούργησε καταλυτικά ενάντια στον φασισμό, τη βία και την απανθρωπιά.
Συμπερασματικά η Τέχνη υπηρετεί πολλούς ρόλους. Είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο που από την εποχή των σπηλαίων ζωγράφιζε με καταπληκτική δεξιοτεχνία. Εκφράζει τον εσωτερικό άνθρωπο, τις λεπτές αποχρώσεις της ψυχής του, προβάλλει ιδεολογίες και κοινωνικά συστήματα. Είναι η έκφραση της ίδιας της ζωής και μας χαρίζει την έκφανση του ωραίου.
