Κυρίαρχες οι Βρετανικές Βάσεις;

Του Ερμή Τσιατίνη

Ένεκα προειδοποιήσεων προς την Κυπριακή Δημοκρατία από τη Hezbollah, το πολυσυζητημένο θέμα των Βρετανικών Βάσεων ήλθε για πολλοστή φορά στην επικαιρότητα. Ήταν επόμενο κόμματα να σπεύσουν να το εκμεταλλευτούν.

Από όσους κυβέρνησαν, κανείς δεν το ανέδειξε…αλλά εκτός κυβερνήσεως έχουν τις λύσεις! Συνηθισμένα πράγματα, αφού πιστεύουν ότι ο κόσμος δεν έχει μνήμη.

Ξανά η ερώτηση: «Είναι οι Βρετανικές Βάσεις κυρίαρχες;» Είμαι βέβαιος ότι οι νομικοί ξέρουν την απάντηση. Τι γίνεται όμως με μας τους μη κατέχοντες πτυχία και περγαμηνές;

Τα γεγονότα: Η Κύπρος ως αποικία της Βρετανίας άρχισε έναν αγώνα το 1955 για να κερδίσει το δικαίωμα να αποφασίσει το μέλλον της. Το 1959 βρέθηκε μια φόρμουλα που παρείχε ένα είδος ανεξαρτησίας στην Κύπρο.

Ένα από τα ανταλλάγματα ήταν η παραχώρηση Βρετανικών Βάσεων στο νησί. Υπήρχε αντίρρηση από πολλούς για παραχώρηση βάσεων στη Βρετανία καθώς και για την έκταση των απαιτήσεων των Βρετανών. Ο Μακάριος δήλωσε ότι δεν θα συγκατατεθεί στην παραχώρηση 100 τετραγωνικών μιλίων για βάσεις. Στο τέλος, η έκταση ήταν 99 τετραγωνικά μίλια!

Οι Βρετανοί έγιναν οι «νόμιμοι» ιδιοκτήτες των 99 τετραγωνικών την 16 Αυγούστου 1960, την ημέρα που γινόταν η ανακήρυξη της «ανεξαρτησίας» της Κύπρου.

Ο Μακάριος είχε καταφέρει μια ουσιαστική νίκη στις διαπραγματεύσεις. Η Βρετανία αναγκάσθηκε να δεχθεί ότι σε περίπτωση εγκατάλειψης των βάσεων, αυτές θα έπρεπε να δοθούν στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Μέχρι γύρω στο 1964 οι Βρετανοί πλήρωσαν περίπου 10 εκατομμύρια στην ΚΔ για χρήση τους εκτός βάσεων δρόμων και άλλων ευκολιών που παρείχε η ΚΔ. Σταμάτησαν να πληρώνουν με τη δικαιολογία ότι «οι Τουρκοκύπριοι δεν αποτελούσαν πλέον μέρος της κυπριακής κυβέρνησης». Από το 1960 οι Βρετανικές Βάσεις έχουν τη δική τους Αστυνομία, νομικό σύστημα, δικαστήρια κ.λπ.

Όταν το 1973 η Βρετανία έγινε μέρος αυτού που σήμερα αποκαλούμε Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Βρετανοί φρόντισαν ώστε οι κανονισμοί της Συνθήκης της Ρώμης του 1957 -European Acquis- να μην έχουν ισχύ στα 99 τετραγωνικά μίλια των βάσεων. Δηλ. τα 99 τετραγωνικά μίλια δεν ήταν μέλος της ΕΕ, ασχέτως του ότι οι βάσεις ήταν -κατά τους Βρετανούς- μέρος του Ενωμένου Βασιλείου.

Και μετά την εισδοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2003 το γεγονός παραμένει ότι τα 99 τ.μ. δεν είναι μέρος της ΕΕ.

Τα παραπάνω, νομίζω, ότι αποδεικνύουν ότι οι βάσεις είναι κυρίαρχες. Δεν μας αρέσει, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Υπάρχει όμως πάντα και το «αλλά»-το άλλο μονοπάτι- που μπορούμε να το ακολουθήσουμε εάν μας συμφέρει και εάν έχει ελπίδες επιτυχίας.

Toν Φεβρουάριο του 2019, το International Court of Justice ( ICJ) απεφάσισε στην υπόθεση Mauritius v U.K. ότι ο τρόπos που παραχωρήθηκε ανεξαρτησία στον Maufitius δεν ήταν ο ενδεδειγμένος ( «The process of decolonisation of Mauritius was not lawfully completed when Mauritius acceded to independence in 1968»).

Στην απλή γλώσσα, η Βρετανία δεν είχε το δικαίωμα να ζητήσει ανταλλάγματα για την παραχώρηση ανεξαρτησίας στον Μauritius. Το αντάλλαγμα που πλήρωσε η Δημοκρατία του Μαυρικίου ήταν να παραχωρήσει στη Βρετανία τα νησιά του αρχιπελάγους Τσάγκος (Chagos Archipelagos).

Τον Μάιο του 2019 έγινε ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στην οποία 116 χώρες ψήφισαν εναντίον της Βρετανίας και υπήρξαν 6 που την υποστήριξαν ( Αυστραλία, Ουγγαρία, Ισραήλ, Βρετανία, Αμερική και Μαλδίβες).

Η περίπτωση είναι παρόμοια της Κύπρου με τις Βρετανικές Βάσεις ως αντάλλαγμα της «ανεξαρτησίας» μας. Στην ακρόαση του Δικαστηρίου της Χάγης(ICJ) η Κύπρος ήταν παρούσα διά του Γενικού Εισαγγελέα τότε με γραπτή κατάθεση της Κύπρου στις 12 Φεβρουαρίου 2018 (11 σελίδες). Μας ενδιέφερε! Εάν θέλουμε, μπορούμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Δημοκρατίας του Μαυρικίου. Πάντα έχοντας υπόψη μας ότι, ούτε οι αποφάσεις του ICJ, ούτε της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είναι δεσμευτικές!!