«Δάσκαλε που δίδασκες…» του Χρήστου Πουργουρίδη

Η εμπιστοσύνη αποτελεί το θεμέλιο για κάθε αποτελεσματική σχέση μεταξύ των ανθρώπων. Αποτελεί την προϋπόθεση για να ασκήσουμε θετική επιρροή στους άλλους και έτσι να κερδίζουμε τις θετικές επιλογές, πράξεις και συμπεριφορές τους προς αμοιβαίο όφελος. Αποτελεί προϋπόθεση για να κερδίζουμε την εκτίμηση των άλλων, να πείθουμε, να επικοινωνούμε, να συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά. Εμπιστοσύνη πρακτικά σημαίνει μια αίσθηση σιγουριάς σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις, συμπεριφορές ή συνεισφορές του άλλου στο πλαίσιο οποιασδήποτε σχέσης ανταλλαγής. Αντιθέτως, η έλλειψη εμπιστοσύνης ή η καχυποψία σημαίνει αβεβαιότητα, ανασφάλεια και ανησυχία ως προς τις συμπεριφορές και τις συνεισφορές που αναμένουμε από τον άλλο, κάτι που μας προκαλεί φόβο και μας αναγκάζει να αμυνόμαστε με αντίστοιχες συμπεριφορές, όπως με μη ανοιχτή επικοινωνία, επιφυλακτικότητα, αντιπάθεια, περιφρόνηση και απόρριψη. Η εμπιστοσύνη, όμως, δεν χαρίζεται από κανέναν σε κανέναν, αλλά κερδίζεται από εμάς τους ίδιους και χτίζεται με τον καιρό, μέσα από την αλληλεπίδρασή μας με τον άλλον και τις βιωματικές εμπειρίες στο πλαίσιο της σχέσης μας. Αλλά ποια είναι τα «υλικά» με τα οποία χτίζεται η εμπιστοσύνη μεταξύ δύο ανθρώπων; Ποιες είναι εκείνες οι συμπεριφορές μας μέσω των οποίων κερδίζουμε την εμπιστοσύνη του άλλου; Ποιους ανθρώπους και γιατί τους εμπιστευόμαστε; Ποιους και γιατί δεν τους εμπιστευόμαστε; Αν απαντήσετε μόνοι σας σε αυτές τις ερωτήσεις, τα συμπεράσματά σας είμαι βέβαιος δεν θα διαφέρουν από τις σκέψεις των φιλοσόφων και από τα ευρήματα μεγάλου αριθμού ερευνών που έχουν γίνει αναφορικά με αυτό το ζήτημα.

Σύμφωνα με αυτά λοιπόν, ο πρώτος πυλώνας της εμπιστοσύνης είναι η ακεραιότητα, όχι με την έννοια του αν τη διαθέτουμε, αλλά του αν οι συμπεριφορές και οι πράξεις μας χαρακτηρίζονται από αυτή. Χρησιμοποιώ τη λέξη «ακεραιότητα» ως μια έννοια που εμπεριέχει αρκετές σημαντικές υποέννοιες. Ακεραιότητα σημαίνει εντιμότητα, ευθύτητα και ειλικρίνεια, με την έννοια πως εννοώ ό,τι λέω και λέω ό,τι εννοώ. Ειλικρίνεια σημαίνει ότι λέω την αλήθεια στα μικρά και στα μεγάλα ζητήματα. Εντιμότητα σημαίνει να πράττω και να συμπεριφέρομαι με ηθικούς κανόνες και πανανθρώπινες αξίες. Η εμπιστοσύνη λοιπόν δεν μπορεί να κερδηθεί χωρίς την ειλικρίνεια. Ακέραια συμπεριφορά σημαίνει ότι «κάνω πράξη αυτό που κηρύττω» και δεν δημιουργώ στον άλλο την αίσθηση του «Δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτεις». Όλοι εύκολα μπορούμε να φέρουμε στο μυαλό μας κάποιους ανθρώπους που δεν ήταν συνεπείς μαζί μας και να βιώσουμε ξανά αυτό που αισθανθήκαμε από την ασυνέπειά τους. Μια ασυνέπειά μας στο παρελθόν προκαλεί στον άλλο αβεβαιότητα σε σχέση με το αν αυτό που του υποσχόμαστε στο παρόν θα το κάνουμε όντως πράξη στο μέλλον. Η δε επαναλαμβανόμενη επίδειξη ασυνέπειας καταστρέφει στην εμπιστοσύνη, άρα και τη σχέση.

Ένας άλλος πυλώνας της εμπιστοσύνης είναι η καλή ή αγαθή πρόθεση ή προαίρεση, με την έννοια ότι θέλω και συμπεριφέρομαι για το δικό μου καλό αλλά και για το καλό του άλλου (κερδίζω - κερδίζεις). Πρακτικά, αυτό σημαίνει να συμπεριφέρομαι στον άλλο με καλοσύνη και δικαιοσύνη. Στη βάση όλων των πιο πάνω είναι που αξιολογώ τις προοπτικές της πενταμερούς με αρνητικές προοπτικές παρά τη διακαή επιθυμία μου για θετική έκβαση. Δεν είναι μόνο οι ανύπαρκτες σχέσεις εμπιστοσύνης με την άλλη πλευρά (Τουρκία και Τ/Κύπριοι) που με οδηγούν σε αρνητικές εκτιμήσεις. Είναι και το μεγάλο κεφάλαιο της αξιοπιστίας του δικού μας εκπροσώπου. Ποια εμπιστοσύνη μπορεί να του έχουν όλοι οι άλλοι μεγάλοι παράγοντες της πενταμερούς; Ο γ.γ. του ΟΗΕ και η ΕΕ; Πώς θα τον εμπιστευτούν σε αυτόν τον γύρο των συνομιλιών όταν έχουν την εμπειρία της συμπεριφοράς του στους προηγούμενους κύκλους συνομιλιών; Πώς θα τον εμπιστευτούν όταν στη ομάδα των συμβούλων του υπάρχουν άνθρωποι πολλοί σαν τον κ. Τζιωνή που απορρίπτουν τη ΔΔΟ; Ειλικρινά ποιες δυνατότητες έχει ο εκπρόσωπός μας να δημιουργήσει μια αίσθηση σιγουριάς σε ό,τι αφορά θετικά αποτελέσματα στο πλαίσιο της σχέσης ανταλλαγής με την άλλη πλευρά όταν στο άκουσμα του ονόματος Αναστασιάδης στον νου του κάθε σοβαρού ανθρώπου έρχεται το «δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτεις»;