Ανακοινώθηκαν τα προ πολλού αναμενόμενα μονομερή ΜΟΕ τα οποία στοχεύουν στο να κάνουν πιο εύκολη τη ζωή των Τ/Κ και να θερμάνουν το κλίμα που θα οδηγήσει στη ρήξη του αδιεξόδου και στην επανέναρξη των συνομιλιών. Τα μέτρα προαναγγέλθηκαν ήδη από τις αρχές Αυγούστου του ’23 και ανακοινώθηκαν μόλις πρόσφατα. Η ε/κ πλευρά τα υποδέχθηκε κάπως μουδιασμένα και χωρίς μεγάλο ενθουσιασμό. Για κάποιους, η όλη υπόθεση «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν«, με άλλα λόγια ανεμένετο ότι τα μέτρα θα ήταν περισσότερα και πιο ουσιαστικά. Μπορεί ωστόσο να λεχθεί ότι η πλειοψηφία των Ε/Κ ήταν θετική, αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις των δύο μεγάλων κομμάτων, αλλά βρίσκει τα μέτρα μη επαρκή.
Από την άλλη πλευρά, ο Τούρκος ‘πρωθυπουργός’ των κατεχομένων και ηγέτης του Κόμματος Εθνικής Ενότητας χαρακτηρίζει τα μέτρα «παγίδα» και ότι είναι εντελώς παραπλανητικά. Βέβαια, δεν ενέμενε κάποιος διαφορετική αντίδραση από τον εθνικιστή «πρωθυπουργό» του Τατάρ. Ανεξάρτητα από το πώς έγιναν δεκτά τα μέτρα, σίγουρα έρχονται πολύ καθυστερημένα και μπορούσαν να ανακοινωθούν και εφαρμοστούν πολύ προηγουμένως. Σε μια περίοδο μηδέν κινητικότητας στο Κυπριακό από την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, τα ΜΟΕ μπορούσαν να λειτουργήσουν καταλυτικά και να ετοιμάσουν το έδαφος για τις διαπραγματεύσεις. Μπορεί αυτά που ανακοινώθηκαν να μην είναι αρκετά και να μη διευκολύνουν πρακτικά τις ανάγκες των Τ/Κ, όμως είναι μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση και ελπίζεται να είναι μόνο η αρχή.
Το ότι η χρονική συγκυρία που ανακοινώθηκαν συμπίπτει με την άφιξη στην Κύπρο της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ κ. Ολγκίν, να μην εκληφθεί ότι αποτελεί σκοπιμότητα για να κερδίσουμε διαπραγματευτικούς πόντους από τις επικείμενες συναντήσεις των δύο πλευρών. Να δείξουμε με έργα ότι πιστεύουμε στα μέτρα, ότι τα εννοούμε και ότι θεωρούμε τους Τ/Κ όπως όλους τους πολίτες της ΚΔ και αποβλέπουμε σε μια λύση στην οποία όλοι, Ε/Κ και Τ/Κ, θα έχουν ίσα δικαιώματα και θα αντιμετωπίζονται ισότιμα. Από τη στάση του ΠτΔ θα διαφανεί εάν οι προθέσεις του είναι ειλικρινείς ή απλά αποτελούν επικοινωνιακές τακτικές. Γιατί πρέπει να πούμε ότι η μέχρι τώρα πολιτεία του, τα εννιά χρόνια θητείας παρά τον τέως, δεν αποτελούν εχέγγυο.
Η προσέγγιση προς τους Τ/Κ θα συμβάλει στην αμοιβαία κατανόηση, στην εξουδετέρωση της καχυποψίας και γιατί όχι στη ανάπτυξη ενσυναίσθησης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ένα μεγάλο εμπόδιο το οποίο μας χωρίζει είναι ότι η μια κοινότητα δεν εμπιστεύεται την άλλη, γι’ αυτό και το τεράστιο πρόβλημα των εγγυήσεων.
Το πιο σημαντικό ίσως μέτρο από όσα εξαγγέλθηκαν είναι η παραχώρηση υπηκοότητας σε παιδιά μεικτών γάμων όταν ο ένας γονέας είναι Τ/Κ και ο άλλος Τούρκος. Η απόφαση αποκαθιστά ένα ανθρωπιστικό πρόβλημα σε χιλιάδες ζευγάρια, αλλά και θα δώσει λύση σε ένα ζήτημα το οποίο αποτελούσε αγκάθι σε όλα τα μέχρι σήμερα σχέδια λύσης. Το θέμα τούτο θα το συναντάμε συνεχώς μπροστά μας και όσο νωρίτερα λήξει τόσο το καλύτερο. Αν το αφήσουμε, θα προκύψει το ζήτημα της υπηκοότητας των παιδιών των παιδιών και το πρόβλημα θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Πάντως, η τ/κ αντιπολίτευση θεωρεί το μέτρο ως επιβαλλόμενη εξάλειψη των διακρίσεων.
Βρισκόμαστε ενόψει μιας διαδικασίας που ξεκινά με τους χειρότερους οιωνούς. Οι θέσεις των δύο πλευρών είναι διαμετρικά αντίθετες και η κ. Ολγκίν καλείται να βρει τη χρυσή τομή. Η μεν ε/κ πλευρά εμμένει, και πολύ σωστά, στο συμφωνημένο πλαίσιο στη βάση ΔΔΟ με πολιτική ισότητα. Η δε τουρκική επιμένει στην κυριαρχική ισότητα ή στη λύση δύο κρατών, κάτι που είναι εκτός του συμφωνημένου πλαισίου. Είναι άγνωστο κατά πόσον η συνεχιζόμενη αδιαλλαξία της Τουρκίας αποβλέπει στο να κερδίσει πλεονεκτήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το γεγονός είναι ότι το κλίμα στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας έχει μεταβληθεί, είναι πιο φιλικό και δεν είναι σίγουρο εάν η Τουρκία πραγματικά επιθυμεί τη λύση δύο κρατών. Είναι ευθύνη μας να εξαντλήσουμε μέχρι τέλους και την τελευταία χαραμάδα ελπίδας που μπορεί να παρουσιαστεί.
