«Πάλι Πρόεδρος και Ελεγκτική Υπηρεσία» του Χρήστου Πουργουρίδη

Στο κείμενο της περασμένης βδομάδας επέκρινα την Ελεγκτική Υπηρεσία για τη διαρροή του προσχεδίου της έκθεσής της αναφορικά με τη χρησιμοποίηση αστυνομικών οχημάτων για τη μεταφορά των ανήλικων παιδιών του Προέδρου Χριστοδουλίδη στο σχολείο. Σήμερα θα την επαινέσω για την έκθεσή της αναφορικά με τα ωφελήματα και επιδόματα που καταχρηστικά ελάμβανε ο Νίκος Χριστοδουλίδης όταν ασκούσε τα καθήκοντα του κυβερνητικού εκπροσώπου στην πρώτη πενταετία της προεδρίας Νίκου Αναστασιάδη ενώ ήταν και λειτουργός του Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτή η περίπτωση αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το είδος και το εύρος των αρμοδιοτήτων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ήτοι για το είδος των υποθέσεων με τις οποίες πρέπει να ασχολείται. Αλλά και του πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της στην προστασία των δημόσιων πόρων από διασπάθιση και κακοδιαχείριση. Όταν η Ελεγκτική Υπηρεσία ενεργεί υπεύθυνα και προσεκτικά και περιορίζεται στις αρμοδιότητές της, η προσφορά της στην κοινωνία μπορεί να αποβεί έως πολύ σημαντική. Όταν όμως καταπιάνεται με θέματα που δεν έχουν να κάμουν με την αποστολή της, τότε το κύρος της πλήττεται καθώς και τα συμφέροντα της κοινωνίας.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αναφέρουν τα δημοσιεύματα του Τύπου, θα απευθυνθεί στον Γενικό Εισαγγελέα αναφορικά με το κατά πόσον είναι υποχρεωμένος να επιστρέψει τα χρήματα που, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ελάμβανε παράνομα. Αυτή η προσέγγιση δείχνει πόσο εκτός τόπου και χρόνου λειτουργεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δείχνει να μην έχει επαφή με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Στην ευρύτερή μας πολιτική οικογένεια, αυτήν της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημόσια πρόσωπα οδηγούνται σε παραίτηση ή αισθάνονται την ανάγκη να απολογηθούν δημόσια για συμπεριφορές πολύ πιο «αθώες». Ο Γενικός Εισαγγελέας εκείνο που μπορεί να εξετάσει είναι μόνο την πτυχή της νόμιμης ή παράνομης πληρωμής των ωφελημάτων. Δεν έχει αρμοδιότητα να εξετάσει την πολιτική διάσταση του θέματος. Και αυτή η διάσταση είναι για έναν πολιτικό και μάλιστα αρχηγό κράτους ασφαλώς σημαντικότερη από την τυπική νομιμότητα. Από τις πιο συχνές διαπιστώσεις που ακούω από πολλούς πολίτες είναι ότι για την κατάσταση της χώρας μας φταίνε η νοοτροπία ή η κουλτούρα μας και ότι αν αυτή δεν αλλάξει, δεν μπορούμε να προοδεύσουμε. Από όσα γράφω σε τούτη εδώ τη στήλη από το 2011, γίνεται σαφές ότι συμφωνώ απόλυτα με αυτήν τους τη διαπίστωση. Κατά συνέπεια, τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι, πρώτον, ποια είναι η κατάλληλη κουλτούρα και, δεύτερον, πώς η υπάρχουσα κουλτούρα μπορεί να αλλάξει. Σε ό,τι αφορά την κατάλληλη κουλτούρα, έχω απαντήσει αναφερόμενος σε δεκάδες κείμενά μου στις θεμελιώδεις κοινές μας κοινωνικές αξίες, οι οποίες δεν μπορούν παρά να είναι η ελευθερία, η ακεραιότητα, η δικαιοσύνη, η φρόνηση, ο σεβασμός στον άνθρωπο και στη φύση, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός στο Δημόσιο, στην περιουσία του και τους πόρους του κ.λπ. Σε ό,τι αφορά το πώς αλλάζει η υπάρχουσα, έχοντας εντρυφήσει αρκετά στη θεωρία και έχοντας παρακολουθήσει με προσοχή τη διαδρομή που ακολούθησαν άλλες κοινωνίες, έχω διαμορφώσει την πεποίθηση ότι η κουλτούρα μιας κοινωνίας αλλάζει κυρίως έμμεσα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για να αλλάξει η κουλτούρα, πρέπει να αλλάξει το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώνονται, εκπαιδεύονται, εργάζονται και ζουν οι άνθρωποι. Με βάση αυτή τη λογική, ένας πρώτος βασικός μηχανισμός για να αλλάξουμε την κουλτούρα μας είναι η εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, θέμα στο οποίο άλλοι είναι πιο ειδικοί από εμένα. Όμως, είμαι βέβαιος ότι από το νηπιαγωγείο τα κυπριόπουλα πρέπει να διδάσκονται, μεταξύ πολλών άλλων, ότι μια δημόσια πινακίδα είναι δική τους περιουσία και ότι είναι εκεί για να κατευθύνει τους οδηγούς και όχι για να γράφουμε σ’ αυτήν συνθήματα υπέρ της ποδοσφαιρικής μας ομάδας!

Ένας άλλος, επίσης σημαντικός, τρόπος να αλλάξουμε την κουλτούρα είναι μέσω της συμπεριφοράς των πολιτικών και του κράτους. Οι πολιτικοί για τους πολίτες, όπως και οι γονείς για τα παιδιά, αποτελούν πρότυπα που με τις πράξεις και τις συμπεριφορές τους συμβολίζουν έννοιες, αξίες και «πιστεύω». Για παράδειγμα, αν οι πολιτικοί είναι συνεπείς ή ασυνεπείς, έντιμοι ή ανέντιμοι, αυτό παραδειγματικά διαχέεται και στους πολίτες, διαμορφώνοντας την ανάλογη κουλτούρα. Για να αλλάξει συνεπώς η νοοτροπία της κυπριακής κοινωνίας απαιτούνται πολιτικές ηγεσίες των οποίων οι αποφάσεις και οι συμπεριφορές θα αποτελούν παράδειγμα, θα συμβολίζουν, θα επικοινωνούν και θα υποστηρίζουν τη διάδοση, τον ενστερνισμό και την εμπέδωση της κατάλληλης κουλτούρας. Η προσφυγή του Προέδρου Χριστοδουλίδη στον Γενικό Εισαγγελέα, αυτή η νομικίστικη προσέγγιση, αποδεικνύει ότι είναι φορέας και συνεχιστής των νοοτροπιών και των λογικών που μας οδήγησαν στη σημερινή κατάντια. Ότι είναι μέλος της κυρίαρχης κάστας και όλων αυτών που μας έφτασαν στο σημείο να μας περιγελά όλη η Ευρώπη.

Και κυρίως, ότι δεν διαθέτει ούτε τη βούληση, ούτε την ικανότητα για να σχεδιάσει και να υλοποιήσει τις αλλαγές που απαιτούνται για να βγούμε από αυτή τη θλιβερή μιζέρια. Η άρνηση του να παραδεχτεί ότι τα ωφελήματα που ελάμβανε είναι πράξη ηθικά και δεοντολογικά παντελώς ανεπίτρεπτη, δείχνει έναν άνθρωπο που δεν αντιλαμβάνεται ότι χωρίς την τήρηση κάποιων θεμελιωδών αρχών δεν μπορεί να υπάρξει πολιτικό σύστημα που να υπηρετεί το κοινό συμφέρον, την κοινωνική πρόοδο και την ευημερία. Δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ότι για τη χρηστή άσκηση της πολιτικής εξουσίας και την αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη διαχείριση των κοινών οι άριστοι δεν είναι αυτοί που διαθέτουν πανεπιστημιακούς τίτλους και δοκτοράτα αλλά αυτοί που διαθέτουν αξίες και αρετές, όπως εντιμότητα, ειλικρίνεια, υπευθυνότητα, ακεραιότητα, σεβασμό στον άνθρωπο, στη φύση και στους δημόσιους πόρους, τόλμη και ανδρεία. Και ο Πρόεδρος, λυπούμαι που το λέω, δεν φαίνεται να διαθέτει αυτές τις αρετές. Αν τις διέθετε, θα έβγαινε και θα έλεγε, έγινε ένα λάθος, απολογούμαι ειλικρινά και θα επιστρέψω σταδιακά τα ωφελήματα μιας και δεν έχω τη δυνατότητα να τα επιστρέψω διαμιάς. Με τέτοια συμπεριφορά θα ήταν στα μάτια ολόκληρου του κυπριακού λαού ένας ξεχωριστός Πρόεδρος και ένας σπουδαίος δάσκαλος. Τώρα, έχει επιβεβαιώσει ότι είναι «άξιος» συνεχιστής του Νίκου Αναστασιάδη! Κρίμα!