Το δεύτερο κύμα, τα μέτρα και η διαχείριση της ανάκαμψης

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού ήρθε νωρίτερα απ' ό,τι ήλπιζαν οι περισσότεροι. Το δυστύχημα δεν είναι ότι ήρθε νωρίτερα, αλλά ότι είναι ισχυρότερο από το πρώτο. Ο χρόνος που κερδήθηκε με το καθολικό απαγορευτικό του πρώτου κύματος επέτρεψε την ενίσχυση των συστημάτων υγείας –και στην Κύπρο– αλλά οι δυνατότητες των υγειονομικών υποδομών δεν είναι απεριόριστες. Η κυκλοφορία ενός εμβολίου (ή εμβολίων) παραμένει ένα σενάριο, παρά τις ελπιδοφόρες ανακοινώσεις από την ιατρική κοινότητα και τις φαρμακοβιομηχανίες.

Τώρα βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο και πρέπει να γίνει ό,τι είναι δυνατό για να περιοριστούν τα κρούσματα και να τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία. Και η ευθύνη η δική μας, των πολιτών, είναι μεγάλη. Η εμπειρία του πρώτου απαγορευτικού δείχνει ότι τα μέτρα περιορισμού θα δουλέψουν – αργά ή γρήγορα. Στο μεταξύ, όμως, έχει προκύψει μια νέα κατάσταση στο μέτωπο της οικονομίας.

Η οικονομική ανάκαμψη από την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία κορωνοϊού θα έρθει με πιο αργό ρυθμό από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως, προειδοποίησε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επικεφαλής της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής, Βάλντις Ντομπρόβσκις. «Η πανδημία είχε τεράστιο αντίκτυπο στην οικονομία» και σημείωσε ότι τα μελλοντικά μέτρα και οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να είναι ευνοϊκά για την ανάκαμψη.

Η Κύπρος έχει τα περιθώρια για να διαχειριστεί το δεύτερο κύμα. Οι μεγάλες εκδόσεις χρέους του πρώτου εξαμήνου (5 δισ. ευρώ) ανέβασαν το χρέος στο 114,8%, αλλά έχουν δημιουργήσει και ένα μαξιλάρι ασφαλείας ρευστότητας. Επιπλέον η δαπάνη των ειδικών σχεδίων του Υπουργείου Εργασίας θα καλυφθεί από τη χρηματοδότηση του μηχανισμού SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη της απασχόλησης. Η Κύπρος θα λάβει 479 εκατ. ευρώ. Μέχρι και τον Σεπτέμβριο οι δαπάνες στο πλαίσιο των μέτρων στήριξης της απασχόλησης ανήλθαν στα 481 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για δάνειο, αλλά στην πράξη η χρηματοδότηση φέρνει ζεστό χρήμα στα δημόσια ταμεία, αυξάνοντας τα περιθώρια κινήσεων.

Αυτός είναι και ο λόγος που το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν αποκλείει τη λήψη πρόσθετων μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας, αν αυτό είναι απαραίτητο. Το πρόβλημα δεν είναι ο χειρισμός της κατάστασης το επόμενο δίμηνο, αλλά τι θα γίνει το 2021. Βασικό εργαλείο παραμένει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Ανάκαμψης.

Το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο προβλέπει ύφεση 6,5% το 2020 και ανάπτυξη 4,2% το 2021, προειδοποιεί ότι περαιτέρω καθυστερήσεις στην εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ενδέχεται να υπονομεύσουν την αξιοπιστία, να περιορίσουν την πρόσβαση σε κονδύλια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ και να επιβαρύνουν τις προοπτικές ανάπτυξης. Η νέα κατάσταση στην οικονομία καθιστά ακόμη πιο σημαντική την επίτευξη συναινέσεων για την προώθηση μεταρρυθμίσεων, για να μην χάσουμε το τρένο της ανάκαμψης.