Οι αποφάσεις οι οποίες έχουν παρθεί σε κοινοτικό επίπεδο με στόχο τη μείωση των ρύπων και τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, χωρίς αμφιβολία θα επηρεάσουν, τόσο την καθημερινότητα των πολιτών όσο και ευρύτερα την οικονομία της Κύπρου. Οι προθέσεις της κυβέρνησης, όπως εκφράστηκαν από τον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό, για τη φορολογική μεταρρύθμιση, έχουν διττό στόχο. Πρώτον. να προετοιμάσουν τους πολίτες σε ό,τι αφορά την αύξηση φορολογιών και δεύτερον να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους για τη σημαντική αυτή μεταρρύθμιση. η οποία, να σημειωθεί, είναι και προαπαιτούμενο του Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης στα πλαίσια και της πράσινης μετάβασης.
Ουσιαστικά, η φορολογική μεταρρύθμιση και η πράσινη μετάβαση θα πρέπει να συνδυαστούν ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έθεσε η Κύπρος στη βάση και των κατευθύνσεων της ΕΕ με το φιλόδοξο Σχέδιο «Fit-55».
Ως γνωστόν, το μεγαλύτερο πρόβλημα. ή καλύτερα η απόκλιση που παρατηρείται σε ό,τι αφορά τους στόχους μείωσης των εκπομπών ρύπων, έχει να κάνει με τον τομέα των μεταφορών, όπου η Κύπρος μέχρι στιγμής δεν έχει πιάσει τους στόχους. Εξ ου και οι προθέσεις της κυβέρνησης για εφαρμογή επιπλέον φορολογίας στα καύσιμα, η οποία ενδεχομένως να αυξήσει και άλλο την τιμή τους. Οι πράσινες φορολογίες δεν σταματούν μόνο στα καύσιμα, αλλά αναμένεται να επεκταθούν και στη βιομηχανία, στην ταφή αποβλήτων και το νερό. Σύμφωνα με πηγή της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Δημοκρατίας, μας αναφέρθηκε πως από το 2026 κάθε κράτος μέλος της ΕΕ θα πληρώνει ρύπους στους τομείς που αναφέρονται πιο πάνω. Αυτό φυσικά συνεπάγεται περισσότερο κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, που καλούνται να προσαρμοστούν στις νέες πραγματικότητες. Ωστόσο, σημαντικό είναι να εκπονηθεί μελέτη αντίκτυπου σε ό,τι αφορά διαφορετικές παραμέτρους της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης. Μέχρι στιγμής η πληροφόρηση την οποία έχει η εφημερίδα είναι ότι τέτοια μελέτη δεν έχει γίνει.
Ωστόσο, σημαντικό ρόλο αναμένεται να αναλάβει το Κέντρο Οικονομικών Μελετών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου που θα εκπονεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα μελέτες σε σχέση με τη φορολογική μεταρρύθμιση. Μάλιστα, η πρώτη μελέτη αναμένεται να καλύπτει την πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, όπου θα ληφθούν ασφαλώς υπόψη και οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για μια επιτυχή μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Η εκπόνηση μελετών για τη φορολογική μεταρρύθμιση ανά τακτά χρονικά διαστήματα είναι σημαντική καθώς μειώνεται η αβεβαιότητα της αναμονής, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η λογική της εφαρμογής νέων φορολογιών εκ μέρους της κυβέρνησης στα καύσιμα θεωρείται αναγκαία, καθώς θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο για την εκτεταμένη χρήση ιδιωτικών αυτοκινήτων που υπάρχει σήμερα στην Κύπρο. Την ίδια όμως στιγμή το κράτος είναι ανάγκη όπως εξεύρει τρόπους εφαρμογής αντισταθμιστικών πολιτικών ώστε οι πολίτες να έχουν εναλλακτικές επιλογές. Για παράδειγμα, ελκυστικά κίνητρα για χρήση δημόσιων συγκοινωνιών. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από την κυβέρνηση, είναι πως οι πολίτες δεν πρέπει να αφεθούν χωρίς εναλλακτικές επιλογές εκεί και όπου θα επιβληθούν νέες φορολογίες, στα πλαίσια είτε της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, είτε της εθνικής φορολογικής μεταρρύθμισης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως τα αντισταθμιστικά μέτρα τα οποία θα ληφθούν για εξισορρόπηση των αυξήσεων λόγω της πράσινης φορολογίας στους πολίτες, δεν θα πρέπει να είναι υπό μορφή επιδοτήσεων, αφού κάτι τέτοιο αναιρεί την φιλοσοφία της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υπάρξει μια ορθολογική χάραξη μιας νέας φορολογικής πολιτικής, που σε συνδυασμό με την πράσινη φορολογική πολιτική θα βοηθήσει, αφενός στην επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης της χώρας και αφετέρου θα εμπεδώσει στους πολίτες μια οικολογική κουλτούρα με πολλαπλά οικονομικά οφέλη και για τους ίδιους.
