Παρακαταθήκες προς αποφυγήν

Τελέσθηκε τις προάλλες στον Κύκκο το ετήσιο μνημόσυνο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στο οποίο παρευρέθηκε σύσσωμη η πολιτική ηγεσία, συμπεριλαμβανομένου του ΠτΔ Νίκου Χριστοδουλίδη. Ο ΠτΔ, όπως ήταν αναμενόμενο, κατά την ομιλία του στο μνημόσυνο ακολούθησε την πεπατημένη. Αφού εξήρε την προσφορά του Εθνάρχου στην πατρίδα, δεν είπε το παραμικρό για τα τραγικά του λάθη τις συνέπειες των οποίων βιώνουμε μέχρι σήμερα. Σίγουρα πρέπει να τιμώνται οι ηγέτες όπως ο Αρχιεπίσκοπος, αλλά από την άλλη ο λαός χρειάζεται να γνωρίζει τις μεγάλες και πικρές αλήθειες καθώς και τους πρωταγωνιστές που μας έφεραν στην τραγική κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα.

«Ήταν ο ηγέτης που χρειαζόταν ένας λαός που βρισκόταν σε μεταίχμιο, με ένα κράτος ακόμη ασύντακτο, που, όμως, με την εμβληματική του παρουσία απέκτησε εμβέλεια και κύρος, σαφώς μεγαλύτερο του μεγέθους της μικρής μας πατρίδας», τόνισε ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Καμία αμφιβολία για την εμβληματική προσωπικότητα του ανδρός. Όμως, εσκεμμένα δεν αναφέρθηκε στο ότι ο ηγέτης αυτός με το κύρος που απέκτησε διέλυσε το «ασύντακτο κράτος», η δημιουργία του οποίου προήλθε από τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου οι οποίες έφεραν την υπογραφή του. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Την οργάνωση Ακρίτας που στόχο είχε τον αφανισμό των Τ/Κ ή τα δεκατρία σημεία, του Νοεμβρίου του 1963, τα οποία είχαν αποτέλεσμα την πρώτη διχοτόμηση της πατρίδας μας. Δυστυχώς, μελετώντας την ιστορία της Κύπρου, ήταν ένας ηγέτης που σίγουρα δεν χρειαζόταν ένας λαός που βρισκόταν στο μεταίχμιο.

«Αυτή είναι η μεγαλύτερη και πιο επίκαιρή του παρακαταθήκη: Η υποχρέωσή μας να αναζητούμε, να επιδιώκουμε και να αγωνιζόμαστε για τη δικαίωση των μόχθων και των θυσιών του λαού μας, στο πλαίσιο, όμως, πάντα του ρεαλισμού», συνέχισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Δεν ξέρω αν πιστεύει αυτά που λέει ή αν τα λέει γιατί έτσι είθισται, κάθε χρόνο η πολιτική ηγεσία να μεταβαίνει στο Θρονί και να αραδιάζει ανακρίβειες και ιστορικά ψέματα με στόχο την παραπλάνηση και παραπληροφόρηση του λαού. Ο Αρχιεπίσκοπος κάθε άλλο παρά ρεαλιστής ήταν. Ίσως η έλλειψη ρεαλισμού να ήταν το μεγαλύτερό του μειονέκτημα. Μήπως ήταν ρεαλιστική η άποψή του, μετά που διέλυσε την Κυπριακή Δημοκρατία, το «Δεν θα ανθέξουν», για τους Τ/Κ; Μήπως ήταν ρεαλιστική η ένταξή μας στους Αδεσμεύτους χωρίς να διασφαλίσουμε την ασφάλειά μας; Μήπως, τέλος, ήταν ρεαλιστική η παλινδρόμηση μεταξύ Δύσης και Ανατολής, με αποτέλεσμα να θεωρούμαστε αναξιόπιστοι και από τα δύο στρατόπεδα της τότε εποχής;

Μιλώντας για τη ζωή και το έργο του Εθνάρχη Μακαρίου, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι περιβαλλόταν από μια αύρα που εκπορευόταν από την αντίληψή του ότι αντιπροσώπευε μια πνευματική, ιστορική και πολιτική παράδοση 1.500 ετών. Το τι αντιπροσώπευε ο Εθνάρχης είναι πράγματι αμφιλεγόμενο. Δυστυχώς, εκπορευόταν από το «Ό εις και μόνος» και από το «Εγώ είμαι η Κύπρος». Εκτός της έλλειψης ρεαλισμού και πολιτικής κρίσης, ο Αρχιεπίσκοπος ήταν δέσμιος της κοινής γνώμης. Η ευθυνοφοβία χαρακτήριζε τις κινήσεις του σε κρίσιμες καμπές του Κυπριακού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αν και είχε πλήρως ενημερωθεί για το περιεχόμενο των Συμφωνιών της Ζυρίχης από τον ίδιο τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή, στην παρουσία του τότε υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Αβέρωφ και του διπλωμάτη και για χρόνια γενικού πρόξενου της Ελλάδας στην Κύπρο, Άγγελου Βλάχου, και μάλιστα είχε εκδώσει και ανακοίνωση στον ελληνικό Τύπο με την οποία εξέφραζε την απόλυτη συμφωνία του και τις ευχαριστίες του προς την ελληνική κυβέρνηση, στο Λάνκαστερ Χάουζ του Λονδίνου στην αρχή αρνήθηκε να υπογράψει. Προφανής του στόχος ήταν να επιρρίψει όλες τις ευθύνες στην ελληνική κυβέρνηση, για να μπορεί στο μέλλον να ισχυρίζεται ότι πιέστηκε να υπογράψει από τον Έλληνα Πρωθυπουργό.

Χαρακτηριστική η δήλωση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. «Με τον Αρχιεπίσκοπο υπογράφαμε τα ίδια έγραφα. Εγώ βγήκα από το Λάνκαστερ Χάουζ προδότης και αυτός Εθνάρχης. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι πάνω από όλα έθετε τις προσωπικές του φιλοδοξίες. Οι υπερβολές και οι ανιστόρητες αναφορές συνεχίστηκαν στις δηλώσεις του Προέδρου. Ο Πρόεδρος χαρακτήρισε τον Μακάριο ως την προσωποποίηση της Ιστορίας του τόπου μας. Σίγουρα ήταν η προσωποποίηση της Ιστορίας του τόπου μας, αλλά υπό την κακή έννοια. Η τύχη μας θα ήταν διαφορετική σήμερα αν δεν ήταν αδιάλλακτος, υπερβολικά φιλόδοξος και πολιτικά αδαής.

Αν, για παράδειγμα, στήριζε τον Γλαύκο Κληρίδη στη συμφωνία που κατάφερε με τον Ραούφ Ντενκτάς, τον Σεπτέμβριο του 1972, δεν θα ήμασταν σήμερα μια ημικατεχόμενη πατρίδα. Δυστυχώς ο Αρχιεπίσκοπος υπονόμευσε τη συμφωνία αυτή και έμεινε πιστός στο ανεδαφικό, «Δεν θα ανθέξουν», για τους Τ/Κ. Στόχος δεν είναι ο μηδενισμός του έργου του Αρχιεπισκόπου. Αντίθετα, οι ηγέτες θα πρέπει να τιμώνται δεόντως, αλλά χωρίς όμως υπερβολές και χάλκευση της Ιστορίας. Δυστυχώς για τον Αρχιεπίσκοπο, ένας αντικειμενικός κριτής δεν θα βρει πολλά θετικά να παραθέσει για την πορεία του στην ηγεσία του Κυπριακού Ελληνισμού. Σίγουρα οι συνθήκες ήσαν διαφορετικές τότε, κάτι που θα μπορούσε να ελαφρύνει κάπως τη θέση του. Όμως, το να μιλούμε για παρακαταθήκες και να τον θεωρούμε ως εθνικό ίνδαλμα, είναι παραχάραξη της Ιστορίας.

Ο σεβασμός της μνήμης ενός ηγέτη, όπως ο Εθνάρχης Μακάριος, είναι δεδομένος. Όμως, λόγια όπως «Ζει και μας καθοδηγεί», δείχνουν ότι τα παθήματά μας δεν έγιναν μαθήματα όταν μας καθοδηγούν οι πολιτικές Μακαρίου που δυστυχώς σήμερα αποδεικνύονται παρακαταθήκες προς αποφυγήν και όχι προς μίμηση.