Οι πυροσβέστες στα καμένα

 

 

Πολλές δασκάλες και δάσκαλοι, καθηγητές και καθηγήτριες του κυπριακού σχολείου, βρίσκονται πολλά συχνά μπροστά στις σκοτεινές εκμυστηρεύσεις των μαθητών. «Κυρία, εψές με έδερε η μάμα μου». «Κύριε, αν δεν πιάσω 20, θα με σκοτώσει ο παπάς μου», θα μου πιάσει το κινητό μου, θα μου κόψει το κομπιούτερ, δεν θα βγω έξω το Σαββατοκύριακο κ.λπ.

Το σχολείο είναι το πρώτο που δέχεται την ατέλειωτη απόγνωση των μαθητών από το σπίτι. Και συνήθως εφαρμόζει το «πρωτόκολλο», δηλαδή η δασκάλα το αναφέρει στη διευθύντρια, στη σύμβουλο, στην Αστυνομία, και από κει στο γραφείο ευημερίας, στους ψυχολόγους του Υπουργείου Παιδείας και βάλε.

Οι αναφορές τέτοιου τύπου γίνονται για τις σοβαρές περιπτώσεις, ας πούμε ο ξυλοδαρμός είναι μια τέτοια σοβαρή περίπτωση, μέχρι άλλες πολλά πιο σκοτεινές. Αυτές μάλιστα είναι και οι πιο δύσκολες καταστάσεις, διότι ο δάσκαλος θα έρθει φάτσα με το πρόβλημα και τον γονιό και πρέπει να ξέρει πώς να το αντιμετωπίσει.

Η κυπριακή οικογένεια δέρνει τα παιδιά της ή τα εκβιάζει με διάφορους τρόπους, που και αυτό είναι βία άλλου τύπου, κάποτε και χειρότερη που τη βίτσα ή τη ζώνη. Και σε κάθε σχολείο, οι περιπτώσεις είναι πάρα πάρα πολλές. Ειδικά με το κυνήγι των πόντων, πόσοι και πόσοι μαθητές κλαίνε τα διαλείμματα. Αν ρωτηθούν γιατί κλαίνε με το 18 στη βιολογία αφού είναι πολλά καλός βαθμός, τότε θα ακούσεις οποιεσδήποτε απαντήσεις, που όλες έχουν να κάνουν με το ότι κλαίνε από πριν επειδή είναι υπόλογοι στον άλλον… τον εκτός σχολείου καταπιεστή.

Το κυπριακό κράτος, αντιλαμβανόμενο τη μεγάλη έκταση του προβλήματος τα τελευταία χρόνια, ανέπτυξε παράλληλους μηχανισμούς αντιμετώπισης, που σε καμιά περίπτωση δεν επαρκούν. Θα ακούσεις συχνά από το στόμα των σχολικών συμβούλων πως δεν προλαβαίνουν με τίποτε να αντιμετωπίσουν τα τόσα περιστατικά. Αν γίνουν σωστά οι πράξεις, υπολογίζεται πως για μια ώρα συμβουλευτικής στο κυπριακό σχολείο αναλογούν στην καλύτερη περίπτωση 17 μαθητές μέχρι και 19. Το υπουργείο δεν δέχεται παραπομπές μετά τις 23 Απρίλη. Οι σύμβουλοι είναι επιφορτισμένοι και με τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Και με τα σοβαρά προβλήματα των πολλών μαθητών της στήριξης, τα οποία θα φανούν μετά που θα ξεκινήσουν οι στηρίξεις. Και με τα λιγότερο σοβαρά, που πάλε προκαλούν κλάμα και απόγνωση στα παιδιά, που δεν έμαθαν πώς να χειρίζονται την παραμικρή αδικία ή καταπίεση. Και με τα προβλήματα των τάξεων των ίδιων των καθηγητών. Και συναντήσεις με γονείς κάθε διάθεσης, πολλές φορές επιθετικής. Όλα αυτά. Κάθε μέρα.

Οι σχολικοί σύμβουλοι δεν ξεκουράζονται δευτερόλεπτο. Το σύστημα τους κατάντησε πυροσβέστες. Η πρόληψη βουλιάζει. Το χάος μεγαλώνει όπως μεγαλώνει η κοινωνική νεύρωση. Η υπηρεσία εκπαιδευτικής ψυχολογίας του Υπουργείου Παιδείας είναι και αυτή μια άλλη ιστορία από μόνη της, δυστυχώς. Με προσωπικό λίγο πάνω από 40 άτομα, αυτοί είναι επιφορτισμένοι να τρέξουν όλα τα δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια. Η Κύπρος έχει κοντά 100.000 μαθητές. Όσοι και όσες εργάζονται στην υπηρεσία αυτή είναι απλά υπερήρωες.

Ακόμα πιο συγκεκριμένα και εν κατακλείδι, παραθέτουμε απόσπασμα από την «Ετήσια Έκθεση 2016 - Υπουργείο Παιδείας». Καλή ανάγνωση…

Στον κάθε εκπαιδευτικό ψυχολόγο ανατίθεται η ευθύνη για αριθμό σχολείων και μαθητών. Σήμερα, ο κάθε εκπαιδευτικός ψυχολόγος που υπηρετεί στην Υ.Ε.Ψ. έχει την ευθύνη για 3.140 περίπου μαθητές. Παρά τη σημαντική μείωση που παρατηρείται σε σχέση με το παρελθόν, σε σύγκριση με άλλες χώρες, ο φόρτος αυτός εξακολουθεί να είναι αρκετά υψηλός. Ο αριθμός των εκπαιδευτικών ψυχολόγων που απασχολούνται στην υπηρεσία θεωρείται ακόμη μικρός σε σχέση με τις υπάρχουσες ανάγκες και με τον μέσο όρο διεθνώς (1/1000). Οι εμπειρίες που υπάρχουν από την καθημερινή πρακτική υποβάλλουν ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός περιπτώσεων που χρειάζεται συστηματική και συνεχή παρακολούθηση, ενώ τα αιτήματα από τα σχολεία για ανάπτυξη περισσότερων προληπτικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων συνεχώς αυξάνονται. Ταυτόχρονα, η ποιότητα των προβλημάτων στη σύγχρονη πολυπολιτισμική κυπριακή κοινωνία διαφοροποιείται, οι περιπτώσεις παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες και χρήζουν συστηματικότερης παρακολούθησης και στήριξης.