Γιατί να θέλει κάποιος να τα ζήσει από κοντά;

Ήταν ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Δύο μάλλον. Και μου τα υπέβαλε ένας φίλος το βράδυ πριν φύγω. «Δεν φοβάσαι;», με ρώτησε, και νομίζω πως όποιος πει πως δεν φοβάται, είτε έχει άγνοια κινδύνου, είτε λέει ψέματα. Και δεν βοηθούν τα ψέματα.

Ο φίλος προχώρησε για να με ρωτήσει γιατί θέλω να πάω. Είχε ειλικρινή περιέργεια να μάθει, γνωρίζοντας καλά ότι ποτέ δεν θα έβγαινα, επί παραδείγματι, σε ένα τρενάκι σε λούνα παρκ -ή κάτι παρόμοιο, σε τίποτα παρόμοιο όμως- γιατί, λοιπόν, είχα πάρει την απόφαση να μπω στο αεροπλάνο από το οποίο γράφω αυτό το κείμενο.

Ένα αεροπλάνο το οποίο σε μερικές ώρες θα προσγειωθεί στη Νότια Πολωνία. Στην Κάτοβιτσε. Και από εκεί θα πάμε με την Ελένη στην Κρακοβία. Μία πόλη την οποία γνώρισα φοιτητής και έκτοτε την είχα στη λίστα για να ξαναπάω, σίγουρα, όμως, όχι υπό αυτές τις περιστάσεις. 

Αλλά για να μην το ξεχάσω, το δεύτερο ερώτημα. Γιατί πας, με ρώτησε. Το τρενάκι θα ήταν σίγουρα πιο ασφαλές, μόνο που το τρενάκι και όλα τα τρενάκια δεν έχουν νόημα. Ποτέ δεν είχαν για μένα, αν και δεν είναι καλό αυτό νομίζω. Αυτό, πάντως, έχει. Κι αυτή είναι ίσως και η απάντηση.

Με ρωτούν συχνά για τον τρόπο που γράφω. Για τα πράγματα που γράφω. Για το ότι πιστεύω ότι έχει εξίσου μεγάλη σημασία να μπορείς να γράψεις ένα κείμενο έντονο ή και πολιτικό, αλλά και την ίδια ώρα να τσαλακώνεσαι με κάτι light, να δείχνεις την επιπόλαιη ή και την ανόητη πλευρά του εαυτού σου. Τα πάθη σου.

Φτάνει αυτό που γράφεις να είναι χρήσιμο στους άλλους. Αυτή είναι λέξη νομίζω για τη δουλειά μας: χρήσιμο. Τίποτα άλλο. Χρήσιμο για να μεταφέρεις κάτι, να εξηγήσεις κάτι, να κάνεις κάποιον να γελάσει και άλλον να θυμώσει, να μοιραστείς πράγματα που νιώθουν ή και που βιώνουν άλλοι. Κρατήστε αυτό το τελευταίο, ειδικά.

Δεν είμαστε φιλόσοφοι, δεν είμαστε συγγραφείς ή διανοούμενοι, είμαστε κάτι πολύ πιο απλό και πρακτικό, κάτι χρηστικό το οποίο εγώ προσωπικά το γουστάρω. Γι' αυτό και επιμένω να το κάνω άλλωστε.

Δεν ξέρω εάν έχει σημασία η άποψή μου. Δεν ξέρω εάν θα προσθέσει κάτι η δική μου καταγραφή των ιστοριών των προσφύγων που φτάνουν από την Ουκρανία. Ελπίζω πως θα το κάνει. Και ακόμη περισσότερο ελπίζω πως θα μπορέσω να καταθέσω και εγώ τη δική μου συνεισφορά στο να καταγραφεί η αλήθεια όταν σε δύο ημέρες θα περάσουμε τα σύνορα και θα μπούμε στην Ουκρανία.

Αυτός είναι, άλλωστε, ο σκοπός του ταξιδιού, μαζί με όσα θα καταγράψουμε εκεί στα σύνορα. Στο ερώτημα γιατί πάμε, δεν έχω κάποια ειδική απάντηση, νομίζω. Είναι ανάλογο του να σε ρωτάει κάποιος γιατί διάλεξες αυτή τη δουλειά. Δεν το σκέφτηκα ποτέ, αλλά ξέρω ότι μου αρέσει πολύ. Αυτή διάλεξα.

Και νομίζω πως δεν θα έχανα ποτέ την όποια ευκαιρία να δω και να μεταφέρω πράγματα τα οποία δεν τα βλέπεις από απόσταση, παρά μόνο εκεί. Να μεταφέρω κυρίως αυτό που ζουν οι άνθρωποι, αυτό που νιώθουν, ειδικά σε μια κοινωνία, ένα μέρος της οποίας επιλέγει -και ομολογώ πως με τρομάζει- να υποτιμά ή ακόμα και να περιπαίζει το τι ζουν οι άνθρωποι αυτοί, ταμπουρωμένο πίσω από κατάπτυστες εμμονές και ιδεολογικές αγκυλώσεις. Αριστερά και Δεξιά. Καταπίνοντας ψέματα.

Αυτό θα κάνουμε για την επόμενη εβδομάδα. Και είμαστε αποφασισμένοι να το κάνουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Αυτό κάνουμε, αυτό είναι η δουλειά μας, αυτό καταλαβαίνουν καλύτερα από όλους οι συνάδελφοι οι οποίοι δεν με ρώτησαν εάν έχω τρελαθεί τελείως, αλλά μου είπαν ότι ζηλεύουν την ευκαιρία που έχουμε.

Από τη Στήλη και μέσω των ρεπορτάζ και των ανταποκρίσεων, η Ελένη θα μεταφέρει με τον φακό της και εγώ θα γράφω για αυτή την απρόσμενη σκοτεινή ιστορία, ίσως και τη νέα σκοτεινή εποχή που ζούμε με τη ρωσική εισβολή, τη βαρβαρότητά της ενάντια σ’ αυτόν το λαό, αλλά και όσα μπορεί να προκαλέσει σε πολύ ευρύτερο επίπεδο.

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί το τελευταίο, βέβαια… 

Κλείνω τη στήλη στο σταθμό της Κάτοβιτσε από όπου και η φωτογραφία. Δεκάδες πρόσφυγες από την Ουκρανία σε κάθε γωνιά. Άνθρωποι όλων των ηλικιών, αλλά μόνο γυναικόπαιδα. Οι Πολωνοί προσπαθούν να τους δώσουν ό,τι χρειάζονται σε τρόφιμα και νερό, σε μία γωνιά είναι στοιβαγμένα παιγνίδια και κουβέρτες για τα παιδιά. Κάποιοι κοιμούνται στο πάτωμα περιμένοντας να τους δωθεί κάποιος χώρος για να πάνε.

Ενδιαφέρον θα είχε να έρχονταν εδώ ακροδεξιοί και ακροαριστεροί να τους εξηγήσουν ότι η χώρα τους καταστρέφεται για το καλό τους, μάλλον, ότι δεν έγινε εισβολή όπως είπε και ο Λαβρόφ, να τους πουν στην ανάγκη και για την Υεμένη με την οποία φυσικά και δεν ασχολήθηκαν ποτέ, μέχρι που χρειάστηκε να χωθούν στο πετσί τους προκειμένου να αναβιώσουν τις εμμονές και τα συμπλέγματα του παρελθόντος από την αποτυχία των συστημάτων τους ή τους ψεκασμένους μεσσιανισμούς και τις «προφητείες» του κάθε τρελού καλόγερου. 

Θα είχε. Όμως, δεν έρχεται κανείς. Γιατί άραγε;