Σκόρδα Κίνας και λεμόνια Αργεντινής;

Τόσο στο μεγάλο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς μου, όσο και στο γωνιακό μανάβικο, υπάρχουν όλο και πιο σπάνια κυπριακά σκόρδα και λεμόνια, λες και τα δύο είδη δεν ευδοκιμούν στην Κύπρο. Η αγορά γέμισε με κινέζικα σκόρδα και λεμόνια Αργεντινής τα οποία είναι πολύ χειρότερα ποιοτικά. Είναι το τσιμέντο στις παραλίες μας και η χαμηλή ποιότητα στα προϊόντα διατροφής το μέλλον της ανάπτυξης του τόπου μας;

Η γεωργία, το δεύτερο αρχαιότερο επάγγελμα στον κόσμο, δυστυχώς, στη χώρα μας είχε την τύχη του πρώτου. Την ανυποληψία και την απόρριψη. Για τους περισσότερους Κυπραίους, το επάγγελμα του γεωργού ποτέ δεν αποτελούσε τίτλο τιμής και υπόληψης. Αλλά και για τους περισσότερους αγρότες λόγω της σκληρότητάς του και της γενικής απόρριψής του ήταν ένα «καταραμένο» επάγγελμα και για αυτό απέτρεπαν τα παιδιά τους από το να το ακολουθήσουν.

Κάποιοι ειδικοί λένε να ξεχάσουμε εντελώς την αγροτική μας παραγωγή, πως είναι ένα κεφάλαιο που έκλεισε για την Κύπρο. Δεν είμαστε ανταγωνιστικοί ούτε μπορούμε να γίνουμε λόγω μεγέθους καλλιεργειών. Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων (ακόμα και των σκόρδων και των λεμονιών) διαμορφώνονται στην παγκόσμια αγορά από παραγωγούς ασύλληπτων μεγεθών για εμάς. Στην Καλιφόρνια υπάρχουν φάρμες εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων, όπου η καλλιέργεια και οι συλλογές γίνονται με αυτοματοποιημένους τρόπους (ραντίσματα με ελικόπτερα, συλλογή με ειδικές μηχανές κ.λπ.). Εδώ η αγροτική μας παραγωγή γίνεται λίγο-πολύ με τον αρχαίο τρόπο σε μικρές, διεσπαρμένες περιοχές. Ακόμα και αν στοχεύσεις το «πάνω ράφι», σε λίγα και πολύ ποιοτικά προϊόντα, κάπως πρέπει να σε μάθει ο καταναλωτής. Κι αυτό σημαίνει μεγάλες δαπάνες μάρκετινγκ και διαφήμισης. Παντού και πάντα το μέγεθος καθορίζει.

Από την άλλη, άλλοι ειδικοί λένε πως το νησί μας θα μπορούσε να παράγει προϊόντα delicatessen και να τα ακριβοπουλάει. Οι Δανοί παράγουν «μπλε» τυρί και το έχουν σε όμορφες συσκευασίες. Στην Ιταλία έχουν κάνει το πεκορίνο και πολλά άλλα τυριά διάσημα. Χωρίς συνεργασίες, εξαγορές και συγχωνεύσεις, το ιταλικό θαύμα στο τυρί δεν θα μπορούσε να συμβεί για να φτάνει σε εμάς σε σχετικά ανεκτές τιμές η παρμιτζάνο και η γκορκοντζόλα. Εδώ έχουμε χαλλούμι, αναρή φρέσκα και ξερή, χαρουπόμελο, συκόπιττες και χίλια δύο άλλα εξαιρετικά παραδοσιακά εδέσματα, αλλά δεν αξιωθήκαμε τόσα χρόνια να φτιάξουμε ένα γεωργικό brand name. Έχουμε εκατοντάδες μικρές διάσπαρτες φάρμες που ούτε τις ανάγκες ενός καταστήματος σούπερ μάρκετ στο χωριό δεν μπορούν να καλύψουν αν λειτουργούν μόνες. Το Τρόοδος ερημώθηκε. Έχουμε την πιο εύφορη πεδιάδα της Μεσογείου, τη Μεσαορία και δεν αξιωθήκαμε τόσα χρόνια, ακόμα και υπό κατοχή, όταν ήταν ο Ακιντζί ή ο Ταλάτ στην εξουσία, να την εκμεταλλευτούμε για να γίνουμε κι εμείς μια ισχυρή εξαγωγική γεωργική δύναμη. Έχω γράψει αναλυτικά για τη Μεσαορία σε άλλο άρθρο μου εδώ, πέρσι τον Νοέμβρη: «Με συνολικό μήκος πεδιάδας 65 χιλιόμετρα, θα μπορούσε κανονικότατα να αναπτυχθεί για να εξάγει τόνους γεωργικών προϊόντων, κατακλύζοντας τη μεσογειακή και ευρωπαϊκή αγορά. Η Μεσαρά της Κρήτης που είναι 10 χιλιόμετρα μικρότερη σε έκταση, σιτίζει 11 εκατομμύρια Έλληνες και επιπλέον εξάγει προϊόντα σε όλη την Ευρώπη. Το Ισραήλ με πολύ χειρότερο έδαφος, με δέκα φορές περισσότερα πρωτογενή προβλήματα ύδρευσης και σε συνεχή πόλεμο, εξάγει στις χειρότερές του χρονιές 90.000 τόνους πιπεριάς και στις καλύτερές του 130.000».

Πλανόμαστε πλάνην οικτράν αν νομίζουμε πως η 4η Βιομηχανική Επανάσταση αφορά κάποιους μηχανικούς υπολογιστών. Αφορά τους αγρότες, τους ψαράδες, τους ταξιτζήδες. Το Taxibeat άλλαξε τον τρόπο των μεταφορών σε πάνω από 150 μεγαλούπολεις, σε λίγα χρόνια ίσως να μην χρειάζονται ταξί ή θα υπάρχουν αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς. Στην Αμερική υπολογίζουν ότι 4 εκατομμύρια οδηγοί φορτηγών θα χάσουν τη δουλειά τους την επόμενη δεκαετία.

Η ιστορία είναι γεμάτη από επαγγέλματα που εξαφανίστηκαν και στη θέση τους ήρθαν άλλα. Οι υφάντριες έχασαν τις δουλειές τους, τους αμαξάδες αντικατέστησαν τα αυτοκίνητα και οι πεταλωτές αλόγων έγιναν μηχανικοί αυτοκινήτων. Ο κόσμος πάντα εξελίσσεται, με τη διαφορά πως η ταχύτητα τώρα είναι εκατό φορές μεγαλύτερη. Άρα η ευθύνη των πολιτικών είναι να τραβήξουν τις χώρες τους με φοβερή ταχύτητα στη νέα εποχή, και αυτό πρέπει να είναι το όραμα της Κύπρου. Για να επιβιώσουμε, πρέπει να είμαστε μέρος αυτού του καινούργιου κόσμου, όπως κάνει το Ισραήλ ή η Ολλανδία που είναι στην πρωτοπορία όλων.

Κουράστηκα να βλέπω Κυπραίους πολιτικούς να χαμογελούν στις κάμερες, να κάνουν φιλανθρωπίες, να ασχολούνται με μικρά και επουσιώδη, ενώ τα παιδιά μας δεν έχουν μέλλον στην Κύπρο.

Στον αγροτικό τομέα, οι αλλαγές είναι συγκλονιστικές. Στην Αυστραλία, εδώ και μία 5ετία, κάνουν παρακολούθηση του εδάφους με μικρά drones δίνοντας οδηγίες στους κτηνοτρόφους, έχουν αυξήσει 300% την παραγωγή κρέατος μέσα σε 1,5 χρόνο, άλλαξε η οικονομία όλης της περιοχής. Στην Κορέα αναπτύσσουν συστήματα παρακολούθησης του πληθυσμού των ψαριών με αλγόριθμους, ώστε οι ψαράδες στην οθόνη τους να βλέπουν ακριβώς πού να ψαρέψουν και τι, να πηγαίνουν στα σωστά σημεία τις σωστές ώρες. Έχουν βάλει στόχο μέχρι το ’22 να αυξηθεί ο πληθυσμός των ψαριών 40% και η παραγωγή των ψαράδων 49%.