Το «ασύμφορο» ΓεΣΥ, τα κορόιδα και τα γκράντε κορόιδα

Η είδηση ήρθε σε μια περίοδο κατά την οποία, πρώτον, η Κύπρος συζητά το ζήτημα των προεδρικών του ’23 και, δεύτερον, τα περί… πανάκριβου ΓεΣΥ επανέρχονται. Έχουν μεγάλη σημασία και τα δύο. Τεράστια, θα έλεγα.

Πριν πάω, όμως, παρακάτω, θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι προς αποφυγή παρεξηγήσεων: δεν υποστηρίζω τη λογική ανεξέλεγκτων κοινωνικών παροχών, απεναντίας, θεωρώ πως όσο πιο αυστηρός είναι ο έλεγχος και όσο πιο λίγα είναι τα περιθώρια κατάχρησης, τόσο καλύτερα θωρακίζεται η έννοια του κοινωνικού κράτους και, κατ΄ επέκταση, η ίδια η ύπαρξή του.

Μια ύπαρξη η οποία, εάν μιλάμε για την Κύπρο και ειδικότερα για το ΓεΣΥ, ποτέ δεν έπαψε να βρίσκεται στο στόχαστρο συμφερόντων. Άλλωστε, γι' αυτό γίναμε η τελευταία χώρα στην Ευρώπη η οποία αξιώθηκε να φτιάξει ένα σύστημα υγείας. 

Και γι' αυτό, όταν το ΓεΣΥ πέρασε με χίλια ζόρια, διάφοροι υπόσχονταν στα συμφέροντα που το επιβουλεύονται ότι καταφέρνουν να περάσουν «αλλαγές», οι οποίες φυσικά θα γίνουν στο όνομα της καλύτερης λειτουργίας του ΓεΣΥ, αλλά, ως διά μαγείας, απλώς θα περιορίσουν τις παροχές και τον χαρακτήρα τους, προς όφελος της τσέπης διαφόρων άλλων. Όπως πάντοτε γίνεται στη χώρα μας.

Τι λέει, λοιπόν, η είδηση στην οποία αναφέρθηκα στην αρχή; Λέει πως το «πανάκριβο» και «ασύμφορο» ΓεΣΥ της Κύπρου εφαρμόζεται σε μία χώρα στην οποία, με βάση τα στοιχεία του προφίλ Υγείας (σ.σ. ενός δείκτη τον οποίο καταρτίζει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης [OECD] και δημοσιοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση), οι κατά κεφαλήν δαπάνες του κράτους για την υγεία είναι οι μισές… του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ακόμα πιο απογοητευτικές είναι οι δαπάνες του κράτους σε υπηρεσίες πρόληψης. Είναι το ένα τέταρτο του μέσου όρου της ΕΕ -102 ευρώ κατά κεφαλήν- και ανέρχονται σε μόλις 23 ευρώ κατά κεφαλήν. Μιλάμε για τον μέσο όρο, έτσι; Όχι την ανώτατη ένδειξη. Τον μέσο όρο όλων των κρατών μελών της ΕΕ.

Τραγικά χαμηλά είναι και τα επίπεδα χρηματοδότησης της μακροχρόνιας φροντίδας, τα οποία φτάνουν μόλις στο 4,2% των -ήδη τόσο χαμηλών, όπως είδαμε πριν- δαπανών για την υγεία, την ώρα που στην ΕΕ ο μέσος όρος και πάλι ανέρχεται στο 16%.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι το ποσοστό των ιδιωτικών εισφορών στο ΓεΣΥ είναι δυσανάλογα ψηλό, την ώρα που μόλις το 8% του κρατικού προϋπολογισμού της χώρας μας πηγαίνει σε δαπάνες για την υγεία και όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 14%. 

Έτσι, η Κύπρος ξοδεύει 24% λιγότερα κατά κεφαλήν σε εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, 39% λιγότερα σε ενδονοσοκομειακή περίθαλψη και 87% λιγότερα σε μακροχρόνια φροντίδα, σε σύγκριση πάντα με τον μέσο όρο της ΕΕ. 

Θα ήθελα πολύ να μου εξηγηθεί πώς σε μια τέτοια χώρα με αυτές τις τραγικές ενδείξεις, εν μέσω μάλιστα σκανδαλώδους σπατάλης σε τόσα και τόσα, το πρόβλημα εντοπίζεται στο… ΓεΣΥ, αντί στην προσέγγιση του κράτους στην κοινωνική πρόνοια, η οποία, αν και βελτιώθηκε τα τελευταία χρόνια και αυτό είναι ένα γεγονός -ας είναι καλά η εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών, παραμένει ιδιαιτέρως προβληματική καθ’ όν χρόνον οι ανάγκες του κόσμου αυξάνονται.

Και πώς θα γίνει κατορθωτό, μέσω της άλωσης του ΓεΣΥ από τα ιδιωτικά συμφέροντα που το ορέγονται, να επωφεληθεί αντί να επιβαρυνθεί ο πολίτης; Κάτι που είχε άλλωστε διεξοδικά συζητηθεί πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ και την τελική διαμόρφωση του χαρακτήρα του, χωρίς κανείς να είναι σε θέση να δώσει την όποια απάντηση.

Ίσως, διότι η λύση απαιτεί «μαγικές» ικανότητες περισσότερο από μαθηματικά.

Μετά από δεκαετίες αναβολών και πάλης με τα συμφέροντα τα οποία γεννούσε ο εύκολος πλουτισμός διαφόρων εις βάρος, όχι μόνο της υγείας των πολιτών, αλλά και της ίδιας της ζωής τους, όταν δεν είχαν τα λεφτά ή κόλλαγαν σε μια λίστα αναμονής, καταφέραμε να αποκτήσουμε ένα σύστημα υγείας. Πολύ καλό μάλιστα.

Εάν υπάρχουν προβλήματα -και υπάρχουν, βέβαια- εάν εντοπίζονται καταχρήσεις -και εντοπίζονται- τότε η απάντηση δεν είναι το ξήλωμα του ΓεΣΥ προκειμένου κάποιοι να εξοφλήσουν τις οφειλές τους σε συμφέροντα και να λάβουν εκ νέου στήριξη στον δρόμο για τις προεδρικές.

Η λύση είναι ο αυστηρότατος έλεγχος αλλά και, παράλληλα, η απλή κατανόηση του βασικότερου: ότι οι άλλες χώρες της ΕΕ οι οποίες δαπανούν τα διπλάσια, τα τριπλάσια και τα πενταπλάσια, δεν το κάνουν διότι έχουν λεφτά για να πετάνε, αλλά γιατί οι πολίτες τους επιμένουν να παίρνουν αυτό που αντιστοιχεί στους φόρους που πληρώνουν, με τη μορφή αξιοπρεπούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και δαπανών υγείας αλλά και άλλων κοινωνικών παροχών.

Εδώ πληρώνουν οι ίδιοι το ΓεΣΥ. Το δε κράτος, αντί να αυξήσει τις δικές του δαπάνες για την υγεία και την κοινωνική πρόνοια, προσπαθεί όπου μπορεί να βάλει τα συμφέροντα από την πίσω πόρτα. Με το κέρδος να καταλήγει σε αυτούς που το διαχειρίζονται και τις προσωπικές και ενίοτε προεκλογικές τους ατζέντες.

Αν η αξιοπρέπειά μας το σηκώνει, τότε πολύ καλά να μας κάνουν. Διότι, δεν είμαστε απλώς κορόιδα, είμαστε διπλά κορόιδα. Και το αξίζουμε. Η απόφαση είναι δική μας.